modelminnaar

Hij dronk omdat hij arm was en hij was arm omdat hij dronk. Maar ondertussen schilderde Modigliani vrouwen als naakte engelen.

Modigliani and his models

ROYAL ACADEMY,

BURLINGTON HOUSE

PICCADILLY IN LONDEN, TOT 15 OKTOBER.

WWW.ROYALACADEMY.ORG.UK

Over Amedeo Modigliani (1884-1920) is iedereen het eens: hij was de perfecte revolutionaire modernist, maar zijn kunst oogde net iets te gesuikerd om in te slaan. Kunsthistorici durven al eens de blik afwenden maar biografen hebben een dankbare brok aan hem. Op zijn 22e ruilde hij zijn Italiaanse heimat voor Parijs. In Montmartre raakte hij in geen tijd verslaafd aan alcohol en opium. Zijn enige solotentoonstelling tijdens zijn leven ging al na een paar uur dicht wegens ’te pornografisch’. Het succes ervan bleef beperkt tot een samenscholing van mannen die zich verdrongen om schilderijen van volledig naakte vrouwen te zien.

Nadat Modigliani een paar dagen niet meer was gesignaleerd, vond een buurman hem in bed met een delirium. Jeanne Hébuterne, zijn laatste vriendin, zat naast hem tussen lakens, lege flessen en druipende sardineblikjes. Hulp mocht niet meer baten: Modigliani kwam niet meer bij en stierf op zijn 35e aan tbc en overdadig drank- en druggebruik. Twee dagen na zijn begrafenis sprong Jeanne, negen maanden zwanger, van op de vijfde verdieping de dood tegemoet.

Tijdens zijn leven kende Modigliani geen triomfen, maar vandaag halen zijn doeken miljoenen dollars. Hoewel iedereen hem kent, hij in alle naslagwerken te vinden is en Hollywood een biopic aan hem wijdde, wordt hij niet gezien als een held van de moderne kunst. Op zijn curieuze onmoderne stijl heeft iedereen wel iets aan te merken (te karikaturaal, te decoratief, te veel dezelfde zwanenhalzen), en een eensgezinde repliek blijft uit. Modigliani and his models doet een gooi naar eerherstel, met een expo die focust op het serene en sensuele karakter van zijn oeuvre. Want dat blijft een onomstotelijke waarde waarmee Modi zich onderscheidde van zijn nerveuze expressionistische tijdgenoten.

Vrijwel al Modigliani’s naakten zijn op post. De modellen waren veelal minnaressen, maar net zo vaak meisjes die betaald werden om te poseren. Volgens de legende was het Modigliani’s galeriehouder die hen vond, waarna ze samen met de kunstenaar in het atelier werden opgesloten tot het schilderij af was. De liefde en adoratie stralen van elk doek af, als waren het engelen met wortels in de kunst van Botticelli en Giorgione. Het resultaat: een sprankelend palet, een elegante vereenvoudiging, vlotte arabesken en een legertje vrouwen met een onaardse maar tegelijk zeer fysieke, sensuele présence.

Els Fiers