EEN SCHOT IN DE ROOS. Zes jaar na zijn dood wordt de Spaanse architect Enric Miralles geëerd met een overzicht van zijn werk.

Miralles-Tagliabue EMBT Arquitectes Associats, Work in Progress 2006

CIVA

KLUISSTRAAT 55 IN BRUSSEL, TOT 24 SEPTEMBER. WWW.CIVA.BE

Als er één land is waar ze wijlen Enric Miralles nooit zullen vergeten, dan Schotland wel. Toen de Catalaanse architect zes jaar geleden op 44-jarige leeftijd geveld werd door een hersentumor, stond zijn pièce de résistance net in de steigers: het Schotse parlement in Edinburgh. De kosten – oorspronkelijk beraamd op 55 miljoen pond – waren toen al opgelopen tot 195 miljoen pond. Vier jaar later, bij de inauguratie, werd de bouw afgeboekt op – hou u vast – 430 miljoen pond! De meerkost kon op geen enkele manier gerechtvaardigd worden, en de algemene verontwaardiging resulteerde in een rist verdachtmakingen, complottheorieën en ontslagen. Miralles’ ontwerp werd er ook op afgerekend: geen Schot die er een goed woord voor over had – voor hen is het nog altijd een toonbeeld van verspilling en wanbeheer.

Terecht is dat niet, zo blijkt uit de expo Miralles-Tagliabue EMBT in het CIVA, waar de maquette van het Schotse monsterproject een van de hoofdbestanddelen is. Je kunt er zien hoe logisch het in het landschap is ingeplant en hoe complex het in elkaar steekt. Het parlement vormt de overgang tussen een bergflank en het centrum van Edinburgh. In plaats van uit een solide blok bestaat het uit een stelsel van onderdelen, die naargelang van de invalshoek lijken op bladeren, bootjes of een oprijzende rots. In een voor de gelegenheid ontworpen black box draait een film van regisseur Bigas Luna, waarin het afgewerkte product grondig in beeld komt. Daaruit blijkt hoe over elk detail werd nagedacht, van de twijgjes-achtige versiering aan de vensters tot de microfoons van de parlementariërs toe. Nog opvallender is echter de bijna onmogelijke, nauwgezet gecomponeerde complexiteit van het geheel. Hoe je het ook bekijkt, elke keer ziet het parlement er anders uit, alsof Miralles niet één maar tien in elkaar gevlochten gebouwen uitdacht, elk met een eigen karakter en een andere overwonnen barrière.

Miralles-Tagliabue EMBT is opgevat als een ietwat chao- tische rit door het Spaanse architectenatelier. Na de dood van Miralles nam zijn vrouw Benedetta Tagliabue het stuur over. Samen met een 35-koppig team werkte ze verder aan projecten in thuisbasis Barcelona, Venetië, Hamburg, Kathmandu en Luxemburg. Alle uit hout gesneden maquettes zijn aan elkaar gelinkt met een slingerende, ijzeren kapstokstructuur. Daaromheen werden ingelijste tekeningen, collages, T-shirts en houten kisten geschikt, goed voor een stapeleffect dat je eerder met installaties dan met een architectuuroverzicht associeert.

Handelsmerk van EMBT is een angstvallig bestudeerde interactie met de omgeving. Dat de context bepaalt hoe een project uit de bus komt, blijkt uit een maquette voor de herschikking van de Elbe-oevers in Hamburg ( Hafencity) en uit een kleurig, golvend dak voor de Santa Caterinamarkt in Barcelona. Sappige computersimulaties vind je hier niet, wel een artistiek verantwoorde ophoping van denkwerk en een vracht maquettes die zo zorgvuldig bewerkt zijn dat ze ook op zichzelf al staan als een huis.

Els Fiers