Voor de nouvelle vague-filmers was hij hét symbool van de oubollige cinéma à papa, al was hij in de jaren 50, 60 en 70 wel Frankrijks meest gevraagde en best betaalde scenarist. Een portret van Michel Audiard (1920-1985), vader van Jacques, literaire meesterdief en ietwatvergeten cultfiguur.

‘Ik heb niet overdreven veel talent. Ik heb geen grote technische bagage. Ik heb zelfs geen haar. En toch heb ik carrière gemaakt in de filmbranche. Omdat ik goede smaak heb en kan pikken als de beste.’ Zo verklaarde Michel Audiard ooit het geheim van zijn succes, waarbij de Parijse sterscenarist zijn veelgeprezen dialogen zowel van serveuses en taxichauffeurs jatte, als van grote literaire voorbeelden als Marcel Proust en Louis-Ferdinand Céline.

Audiard begon zijn carrière kort na de Tweede Wereldoorlog als journalist bij l’Etoile du Soir waarvoor hij verslag uitbracht van de Chinese burgeroorlog vanuit zijn favoriete Parijse bistrots. Eerder had hij een poging gewaagd om wielrenner én acteur te worden, al had niemand hem ooit een col zien opklauteren of een tekst van buiten leren. Daarna probeerde de charmante poseur met de vlotte pen het een tijdje als filmcriticus, om vanaf 1949 definitief de kost te verdienen als schrijver en scenarist.

Al bij zijn eerste klussen, waaronder de succesvolle Alexandre Dumas-adaptatie Les Trois Mousquetaires, wist Audiard meteen een eigen, dartele schrijfstijl te ontwikkelen, al werd hij pas écht een grootheid door zijn samenwerking met Frans filminstituut Jean Gabin. Jarenlang was hij zelfs diens exclusieve dialoogleverancier, tenminste als hij achter Gabins rug geen script aan het schrijven was voor Jean-Paul Belmondo, Lino Ventura of Charles Aznavour.

Hoewel de jonge garde van de nouvelle vague weinig moest hebben van Audiards oer-Franse mix van Parijse straattaal, gekunstelde bon mots en komische oneliners, reeg hij de successen tot aan zijn dood in 1985 aaneen. De bekendste titels? Belmondo’s komische actievehikels Flic ou voyou, Le professionnel en Le marginal, de politiefarce Les Tontons flingueurs, de Brigitte Bardot-hit Babette s’en va-t-en guerre en ernstigere prenten als Archimède le clochard en Cent mille dollars au soleil.

Geen wonder dat Audiard – een graag geziene causeur in tal van tv-shows – een tijdlang de duurste scenarist ter wereld was, al deed hij als regisseur van middelmatige films als Elle boit pas, elle fume pas, elle drague pas mais… elle cause… nog zo zijn best om zijn marktwaarde terug naar beneden te halen. Michel Audiard – een god in Frankrijk, een cultfiguur daarbuiten – stierf op 65-jarige leeftijd aan kanker en kreeg als hommage zijn eigen straat in het 14e arrondissement van zijn geboortestad Parijs.

(D.M.)