Ergens tussen Bijbel en sprookje plantte Martin Sulik zijn Garden, nog steeds een grappig en absurd meesterwerk met stevige filosofische wortels.

Een kleermaker verwijt zijn dertigjarige zoon Jakub dat hij almaar zit te niksen en wil hem definitief zijn appartement uit. ‘Verkoop opa’s tuin en koop met het geld een woonst voor jezelf’, roept hij zoonlief nog na wanneer hij Jakub zover krijgt om enkele dagen naar het platteland te trekken. In de bewuste tuin staat een bouwvallige boerderij, een waterput, een mierennest en een bijenkorf. Jakub ontmoet er de ‘miraculeuze maagd’ Helena, ontvangt er zijn minnares uit de stad en zal er zich verzoenen met zijn vader. Hij wordt er ook wakker naast Wittgenstein (een Oostenrijkse vastgoedspeculant en filosoof) en Jean-Jacques Rousseau komt aandrijven in een blauw-wit geschilderde deux-chevaux.

Nee, een gebrek aan humor kun je Sulik niet verwijten. De ene keer zijn zijn grapjes subtiel, dan weer verrast hij met bizarre slapstick. En hij schuwt de lach evenmin als hij op Bijbelse taferelen alludeert. Samen met Helena schudt hij appels uit de boom, waarna ze er smakelijk in bijten. En onder de boom geven zij zich over aan ontuchtige geneugten. Zoals Eva wordt Helena nadien uit de tuin verdreven, haar moeder verklaart haar dood en maakt Jakub uit voor antichrist.

Is hij dat? Jakub vertoeft in zijn hoogsteigen aards paradijs om zichzelf te ontdekken en over zijn toekomst na te denken. Helena helpt hem daar trouwens bij, leert hem om te gaan met het irrationele. Zo plaatst ze zijn voeten in een mierennest om een wonde te genezen en schildert ze zijn broek wit om konijnen op afstand te houden.

Martin Sulik spreidde met The Garden eenzelfde gevoel voor het absurde tentoon als in zijn meermaals bekroonde Everything I Like van twee jaar daarvoor. Opnieuw vatte hij het platteland in een adembenemend mooie fotografie, de sprookjesachtige sfeer en het mysticisme werden opnieuw geruggensteund door de minimalistische soundtrack van Vladimír Godár.

Opnieuw ook verdeelde Sulik zijn film in hoofdstukjes – waarin je overigens geen van a tot z verteld verhaal moet verwachten. De regisseur liet zich voor The Garden daarbij ook inspireren door Voltaires Candide, op gelijkaardige wijze ingedeeld in hoofdstukjes, telkens voorafgegaan door een kort exposé. Eden is dan wel verloren, Suliks Jakobsladder staat nog altijd even stevig in The Garden.

THE GARDEN (ZÁHRADA) *****

Martin Sulik

Slowakije, 1995

Filmfreaks / dvd

PIET GOETHALS