Eén voor Allen – Woody Allen laat na 25 jaar de schrijver in zichzelf nog eens los, met wisselend succes.

Woody Allen, De Bezige Bij, 175 blz.

Tot spijt van wie het benijdt: dit najaar is het al Woody Allen wat de klok slaat. Eind december komt zijn nieuwste film uit, Cassandra’s Dream, die weliswaar op het jongste festival van Venetië niet bepaald enthousiast onthaald werd. Enkele dagen voordien, op 21 december, zakt de regisseur naar Brussel af om samen met zijn jazzband op te treden in het Paleis voor Schone Kunsten – meteen ook de eerste keer dat hij als muzikant naar België komt. En nu al ligt Louter Anarchie in de winkel, een verzameling satirische verhalen van Allen en zijn eerste literaire werk in 25 jaar.

Louter Anarchie bestaat uit 18 korte, bijna surrealistische sketches, waarin Allen voetnoten plaatst bij het leven van alledag. Vaak haalt de schrijver eerst een citaat aan uit de kranten of magazines die hij leest – The Guardian, The New York Times, New York Magazine, enzovoort – om daar dan verder op in te gaan, tot in het absurde. Dat leidt dan tot een stuk waarin het verzamelde werk van Friedrich Nietzsche wordt gebruikt als handleiding om te diëten, of een pastiche op een noir-detective waarin het hoofdpersonage in opdracht van een mysterieuze dame op zoek moet naar een witte truffel (waarvan in 2005 een exemplaar verkocht werd voor ruim honderdduizend dollar). Ook de gewoonten in Hollywood worden door de mangel gehaald, bijvoorbeeld in een verhaal over een ‘serieuze’ schrijver die door een filmbons wordt ingehuurd om een Three Stooges-prent in een boek te gieten. Of in een verslag van de rechtszaak tegen Disneybaas Michael Ovitz, waar niemand minder dan Mickey Mouse komt getuigen.

De uitgangspunten van de verhalen zijn meestal goed gevonden en vaak is de uitwerking grappig – al zijn niet alle grappen even geslaagd. Het grootste probleem in Louter Anarchie is echter Allens stijl. Hij probeert zoveel vondsten opeen te pakken dat het geheel al vlug overladen wordt, met zinnen tot gevolg als: ‘Ook Faulkner en Fitzgerald verhuurden hun talenten aan ex-voddenkeizers die de Tuin van Allah bevolkten met pennenlikkers die naar het westen werden gehaald om hun commerciële illusies op te hoesten.’ Louter Anarchie gaat gebukt onder hetzelfde probleem als veel films van Woody Allen: hij hoort zichzelf veel te graag bezig.

Stefaan Werbrouck