BLUE NOTE FESTIVAL IS HET ENIGE BELGISCHE JAZZFESTIVAL DAT DE VERNIEUWING AANDURFT.Onze tips.

DOOR BART CORNAND

Ja, hij speelde bij Sting. Nee, hij schaamt zich daar niet voor. Mag Branford Marsalis nu even een warme blues spelen?

Een van de grootste tenorsaxofonisten van het moment opent het Blue Note Festival met een topkwartet en een set vol intieme ballads.

Met zijn nieuwe project keert pianist Ahmad Jamal terug naar de hoogdagen van de musical. Voor een chorus line zult u zelf moeten zorgen.

Branford Marsalis Quartet

Naam: Branford Marsalis Leeftijd: 43 Instrument: tenor- en sopraansaxofoon Recentste cd: Romare Bearden Revealed (Marsalis Music) Concert: 18/7 om 22.30, concerttent De Bijloke Line-up: Marsalis, Joey Calderazzo (piano), Eric Revis (bas), Jeff ‘Tain’ Watts (drums) Ook nog die dag: Kurt Van Herck Trio en Ahmad Jamal Waarom u dit moet horen: Hoeveel keer zal op zondag 18 juli de zin ‘Die speelde vroeger bij Sting’ uitgesproken worden? Hoeveel mensen kennen saxofonist Branford Marsalis meer van zijn pop- dan van zijn jazzcarrière? Wij willen ze alvast geen eten geven. Natuurlijk haalde de oudste van de Marsalissen (Wynton concerteert daags voordien in Gent) daar meer renommee dan met vijftig jazzplaten, en nee, hij heeft geen spijt van dat ommetje buiten de jazz. Maar tegenover elk concert met The Grateful Dead stond er een met Miles Davis. Tegenover elke Tina Turner een Sonny Rollins. Op eenvoudig verzoek fungeert hij ook als acteur, producer of golfer, en geeft hij een tafelrede over de verschillen tussen een Pouilly Fuissé en een Pouilly Fumé. Om maar te zeggen: Marsalis is een mens van de wereld, niet zomaar van de jazzwereld.

De controverse over zijn combinatie van jazzwerk en mainstream succes achtervolgt hem sinds 1988, toen hij opstapte/werd buitengezet bij Wyntons band, nadat ze samen waren begonnen bij Art Blakeys Jazz Messengers. Sting nam hem mee in de studio voor Dream of the Blue Turtles en de daaropvolgende Bring on the Night-tournee. Precies de eenvoud van zo’n popproject trok hem aan. ‘Sting luisterde veel naar Bach, en wou die invloeden in zijn songs verwerken. Ik heb het hem afgeraden: het is een doos van Pandora die je niet meer dicht krijgt’, aldus Marsalis. ‘Zodra je die stap zet, verander je je muziek. Zijn muziek is briljant en simpel, en daarom houden mensen ervan. Maak ze briljant en complex, en je bent je luisteraars kwijt.’

Branford is een ‘been there, done that’-mens die een hekel heeft aan hokjesdenken. ‘Specialisten zijn meesters van beperkingen’, vindt hij. ‘Ze leren één ding, en blijven er gewoon op teren.’ Vandaar dat zijn eigen platenlabel Marsalis Music en niet Marsalis Jazz heet. Opengooien die handel, is de boodschap. En dat geldt ook voor de oude jazzstandards. ‘ Give me a break. Als je binnenstapt bij een jazzlabel, is hun eerste vraag welke standards je op de plaat wil zetten. Doorbreek die formule nu toch eens!’

Marsalis komt naar het festival in het zog van Romare Bearden Revealed, een cd die is opgebouwd rond schilderijen van Bearden. Wellicht serveert hij als vanouds zijn vaste, bitterzoete cocktail van de brains van Wayne Shorter met de blues van Ben Webster. En als het even niet wil lukken, zal hij het ook zeggen, zoals tijdens een concert met het Orpheus Chamber Orchestra in San Francisco. Midden in de opvoering van een klassiek stuk van Max Dubois legde Marsalis het concert stil. ‘Sorry, ik kan dit niet. Ik heb geen idee hoe ik al zoveel heb kunnen onthouden. Geef me een secondje, we gaan zo verder.’ De oudste Marsalis is zonder twijfel de coolste mens die naar De Bijloke komt. Geen gezever, gewoon lekker spelen. Als het lukt.

Joe Lovano Quartet feat. Hank Jones

Naam: Joe Lovano Leeftijd: 51 Instrument: tenorsaxofoon Recentste cd: I’m All for You (Blue Note) Concert: 15/7 om 21.45, concertzaal De Bijloke Line-up: Joe Lovano (sax), Hank Jones (piano), George Mraz (contrabas), Paul Motian (drums) Ook nog die dag: Junior Jazz

Waarom u dit moet horen: Jazz is steeds weer je grenzen verleggen, heet het, en de meestersaxofonist neemt die opdracht heel letterlijk op. De Amerikaan draagt zijn Italiaanse afkomst hoog in het vaandel, en die mediterrane flair is zijn handelsmerk geworden – warm, swingend en uitnodigend. Als het van de tenorist afhing, liep het Middellandse-Zeegebied tot aan de Noorderkempen. Lovano heeft immers een warm plekje voor België. Twee jaar geleden stond hij al op de eerste editie van het Blue Note Festival met het vedettenkwartet Scolohofo (met John Scofield, Dave Holland en Al Foster), halverwege de jaren tachtig speelde hij geregeld in de Brussels Jazz Club met de Belgische drummer Félix Simtaine, en voor zijn concerten in de New Yorkse Village Vanguard nodigt hij al eens onze Toots Thielemans, trompettist Bert Joris en drummer Dré Pallemaerts uit.

Lovano’s recentste cd’s zijn bijzonder divers. Viva Caruso was een zwierige ode aan de grote tenorzanger, On this Day at the Vanguard was een live-opname van zijn gelauwerde nonet, en zijn jongste worp, I’m All for You, is een toegankelijke verzameling ballads die aanschurken tegen het sentiment zonder in gênante lurve-betuigingen te vervallen.

Het kwartet dat van deze plaat een van de hoogtepunten van het jazzjaar maakte, komt ook naar de Bijloke. Drummer Paul Motian en Lovano zijn al decennialang twee handen op één buik, maar het is vooral uitkijken naar Hank Jones (85). Met zijn zuinige stijl ontpopte de pianist zich tot de ideale begeleider, onder meer bij Coleman Hawkins en Ella Fitzgerald. Na verschillende afgelaste concerten in België is de openingsavond van het Blue Note Festival een uitgelezen kans om de man nog eens aan het werk te zien.

Ahmad Jamal Trio

Naam: Ahmad Jamal Leeftijd: 74 Instrument: piano Recentste cd: In Search of… Momentum (Dreyfus) Concert: 18/7 om 18.00, concerttent De Bijloke Line-up: Ahmad Jamal (piano), James Cennack (bas), Idris Muhammad (drums) Ook nog die dag: Kurt Van Herck Trio en Branford Marsalis Quartet

Waarom u dit moet horen: Net zoals het met zangers gaat, schuiven commercieel succesvolle pianisten doorgaans vlotjes in de richting van de showbusiness. Pianist Ahmad Jamal scoorde in 1951 een hit met een bewerking van de folksong Billy Boy, en brak in 1958 helemaal door met de elpee At the Pershing, waarop But Not for Me en Poinciana voltreffers waren. Dat hij in dat decennium zijn doopnaam Fritz Jones diep in een kast op zolder opborg, heeft wellicht niet alleen met religieuze motieven te maken.

Op het Blue Note Festival trekt Jamal zonder schroom de kaart van de showbizz. Of iets minder oneerbiedig uitgedrukt: hij stelt in Gent een nieuw repertoire voor dat gedeeltelijk bestaat uit odes aan de gouden jaren van Broadway – deels bekende thema’s, deels eigen composities. De kans dat hij fragmenten uit Cats, Hair of Miss Saigon op u loslaat, is gering. Bovenal is Jamal immers een bijzonder stijlvolle jazzman, die door sommigen even invloedrijk wordt gevonden als Duke Ellington, Count Basie of Thelonious Monk. Zijn droogjes swingende pianostijl had een grote invloed op Miles Davis toen die de cool jazz ontwikkelde. Davis putte vrijelijk uit zijn repertoire en drong er bij zijn pianist Red Garland zelfs op aan dat hij meer als Jamal moest klinken.

Op zijn 74e wordt Jamal door neotraditionalisten op een voetstuk gezet. Voor zichzelf is er niets neo aan: hij opteert al decennialang voor glasheldere melodieën, afgemeten composities en dynamiek. Verwacht dus geen concert vol georkestreerde samenzang, maar drie mannen die een spannend verhaal komen vertellen.

Bart Cornand