Le château **** Olivier Deprez, Frémok (collectie Amphigouri), 224 blz., zw/w, euro 32

The Metamorphosis *** Kuper, Crown, 78 blz., zw/w, euro 20,95

Met The Metamorphosis en Le château zijn haast tegelijk twee donkere Kafka-verstrippingen verschenen.

Kafka’s proza is uit zichzelf visueel en heeft dus al veel visuele kunstenaars geïnspireerd. Toevallig publiceerden zowel de Amerikaan Peter Kuper als de Belg Olivier Deprez onlangs een grootse Kafka-adaptatie. Beiden namen een uiterst bekende tekst als vertrekpunt en beiden kozen voor een grafische adaptatie in zwart-wit, waarbij het zwart nadrukkelijk overheerst op het wit. Technisch gezien vertrokken Kuper en Deprez van een zwarte achtergrond, waar ze witte accenten in aanbrachten. Voor de rest zijn er in hun aanpak meer verschillen dan overeenkomsten. Olivier Deprez, wiens tweelingbroer Denis onlangs een boeiende adaptatie van Frankenstein publiceerde, werkte maar liefst acht jaar aan zijn versie van Het slot. Het boek is integraal opgetrokken uit houtsneden, een techniek die het werk uiteraard in de traditie van Frans Masereel plaatst. Het is ook een bijzonder stugge techniek voor een grafische vertelling. De houtsneden dwongen Deprez om de tekst, die letter voor letter in het hout gekerfd moest worden, tot een absoluut minimum te beperken. Deprez gebruikt geen tekstballonnen; de tekst staat gewoon naast de personages. De vertelling wordt daardoor tot een makkelijk te volgen skelet gereduceerd. Ook personages en decors worden haast meer gesuggereerd dan gedetailleerd uitgewerkt. Voor Het slot, dat zich voornamelijk ’s nachts afspeelt in een besneeuwd dorp, blijkt Deprez’ grafische keuze subliem. Het is haast onmogelijk om je een geslaagde adaptatie in een radicaal verschillende stijl voor te stellen. Kuper verbeeldt De metamorfose als een klassiekere adaptatie, met meer tekst dus, op schaafkarton. Dat geeft ook een donkere totaalindruk, maar Kuper kan er een rondere, gedetailleerdere illustratiestijl mee ontwikkelen. Hoewel Kuper Kafka’s verhaal over een man die wakker wordt als kever, aardig uitbeeldt, wordt de vertelling hier en daar gestoord door onzinnige lay-outexperimenten. Kuper was met deze adaptatie overigens niet aan zijn eerste Kafka toe: in 1995 publiceerde hij al Give it up!, een bundel Kafka-strips.

door GERT MEESTERS