20.00 – CANVAS

Zes jaar na de ramp met de Russische kernduikboot Koersk tijdens een dril in de Barentszee is nog altijd niet helemaal duidelijk wat er werkelijk gebeurde op die noodlottige 13 augustus. In een tweedelige reportage laat Ter Zake getuigen en experts aan het woord om de geheimen van de gezonken onderzeeër te ontsluieren. De Russische overheid is schaars met informatie, maar dit weten we ondertussen wel:

De voorgeschiedenis. Gebouwd in 1992, gelanceerd in 1994 en gedoopt in 1995: met zijn 155 meter en vier verdiepingen was de Koersk de grootste oorlogsonderzeeër ooit gebouwd en de trots van de Russische vloot. Tijdens de oorlog in Kosovo bespioneerde de bemanning de Amerikanen en werd kapitein Gennady Lyachin ingehaald als een ware volksheld. De driloefening in augustus 2000 was de grootste sinds de val van de Sovjet-Unie, het schip heette onzinkbaar.

De ramp. 13 augustus 2000, 11.28 uur. In de vierde kluis ontploft een oefentorpedo. 2 minuten en 18 seconden later exploderen ook de andere wapens en zinkt de Koersk naar de zeebodem. De meeste van de 118 opvarenden zijn op slag dood, maar 23 bemanningsleden bevinden zich in een afgeschermd deel van de duikboot en strijden de komende uren en misschien zelfs dagen voor hun leven. Ze schrijven hun laatste brieven en sterven een langzame verstikkingsdood.

De theorieën. In de dagen na de ramp kwam de geruchtenmolen flink op gang. De Koersk zou op een verdwaalde zeemijn uit de Tweede Wereldoorlog zijn gevaren. Andere meenden dan weer dat de duikboot – al dan niet opzettelijk – geraakt was door een Amerikaans spionageschip. Officieel houdt de Russische regering het er nu op dat de ontploffing werd veroorzaakt door het gebruik van goedkope brandstof, het duurde anderhalf jaar voor ze dit wou toegeven.

De nasleep. Een aanvankelijk onverschillige reactie van president Poetin, de traag op gang gekomen reddingsoperatie, het ontslag van veertien marineofficiers, een degradatie voor de Russische vicepremier en afkeurend opgestoken vingertjes van de rest van de wereld: voor Rusland was deze ramp een verschrikkelijke blamage. Pas een jaar nadien werd de Koersk in stukken opgehaald door Nederlandse bergingswerkers en werden ook de meeste lijken geborgen.

Oprah’s favoriete momenten Oprah is al 20 jaar de favoriete talkshowhost van Amerika. Wat is haar zelf het meest bijgebleven? (16.30 – VIJFtv) Waar of niet waar: Monsters uit het meer op zoek naar de waarheid over het monster van Loch Ness (20.40 – RTBF 2) Catharina De Grote Tweedelige documentaire over de Russische tsarin die haar echtgenoot liet vermoorden en de macht naar zich toe trok (21.00 – ARD)

(B.D.C.)