1 Wie een roman over Congo leest, denkt meteen aan Joseph Conrads Heart of Darkness. Heeft dat boek je beïnvloed?
PEETERS: Net zoals in die roman gebruiken wij graag de zwarte als symbool voor onze angsten en driften. Dat heart of darkness bevindt zich dan gemakshalve in het midden van Afrika, in Congo dus, waarna steevast verhalen over kannibalisme volgen. Ik vind dat een makkelijke metafoor. Bij ons verslinden mensen elkaar ook figuurlijk en in Syrië vergast de president zijn eigen kinderen. Het is nogal kort door de bocht om dat op Zwart-Afrika te projecteren, zoals bijvoorbeeld ook Jef Geeraerts deed in Gangreen, ondanks zijn virtuoze stijl. Daar werd de zwarte op kleingeestige en niet bijster verstandige wijze gereduceerd tot libido. De man die Kwango gekoloniseerd heeft, Francis Dhanis, had trouwens dezelfde bijnaam als Jef Geeraerts: ‘Veel zweepslagen’.
2 Je hebt Freud weer uit de kast gehaald?
PEETERS: In Congo zag ik dat mystiek en magie nog steeds een levende realiteit zijn. Ik verzet me tegen het idee dat dit primitief is. Wij vechten tegen depressie, burn-out, geroddel of pestgedrag. Hetzelfde zie je in Afrika, alleen benoemt men het daar anders. Dat is algemeen menselijk: hoe ga je om met ziekte, het noodlot, de dood of mensen die kwaadaardige bedoelingen hebben? Ik geloof zelf niet in God, maar ik vind het wel zinvol om te praten over wat religie betekent. Je hebt het ware, het goede en het schone. Onze rationaliteit houdt zich zogezegd bezig met dat ware, maar de twee andere dimensies hebben te maken met zingeving. Het mag iets meer zijn, zoals de charcutier zegt. Of om Freud te citeren: ‘Het komt er niet op aan of iets waar is, maar wel wat het voor je betekent.’
3 En die veelgeprezen westerse zelfbeschikking is ook al een illusie?
PEETERS: Je bent gepredestineerd door je genetica, maar ook door de verhalen om je heen. Later gebeuren allerlei dingen in je leven. Je zet je af tegen je ouders, verhuist, maakt fouten, leert bij en stelt op een bepaald moment vast dat je je hele leven op dezelfde plek in een rondje hebt gedraaid. En misschien vind je dat niet eens zo erg. The boy can leave the farm, but the farm will never leave the boy, zoals ze in het Engels zeggen.
(M.V.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
