HOCHSCHILD ADAM, IN THE HEART OF DARKNESS, NEW YORK REVIEW OF BOOKS, NUMMER 15, VOL 52, 6 OKTOBER 2005

Hochschild Adam, Bevrijd de slaven! Het verhaal van de eerste mensenrechtencampagne, Meulenhoff

Hochschild Adam, Koning Leopold II, Meulenhoff

De tentoonstelling (en het boek/catalogus ) La mémoire du Congo: le temps colonial, die sinds februari in het Museum voor Midden-Afrika liep, heeft de deuren gesloten. Curatoren, een vaak jubelende pers, oud-kolonialen en royalisten blikken wellicht tevreden terug. Niet zo Adam Hochschild, de vervelende Amerikaan die net Bevrijd de slaven ( Bury the Chains) uit heeft, en in ’98 België een fikse schop onder de kont gaf met Leopold’s Ghost. De New York Review of Books publiceerde een stevig artikel van de journalist-historicus, dat brandhout maakt van de tentoonstelling. ‘Het is moeilijk voor elke natie om zijn gruwelen te confronteren – in de VS is er nog steeds geen officieel museum dat de slavernij behandelt. Maar met het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika hebben jullie toch iets bizars: het is alsof er in Duitsland een museum aan de holocaust zou worden gewijd zonder dat er wordt gesproken over ‘holocaust’. Hier heb je een megalomaan bouwwerk van een listige monarch waarin een tentoonstelling loopt die doet alsof er ‘interactie’ is geweest tussen de imperialistische voorhoede van de vorst en de plaatselijke stamhoofden, en op compleet onwetenschappelijke wijze over het koloniale geweld, de rol van de dynastie en die van de staat heen wandelt. De expo ging op twee vlakken zwaar uit de bocht: de kwestie van levensvernietigende dwangarbeid wordt afgedaan met een paar minuscule foto’s, terwijl cultuur, een bezoek van Albert, en het bussensysteem van Leopoldstad levensgroot worden afgebeeld. Belangrijker is echter de drastische daling in bevolkingsaantal veroorzaakt door de koloniale exploitatie. De expo bevriest serieuze bewijskracht door een vraag als ‘was er een genocide in Congo?’ leugenachtig te beantwoorden met amper drie bronnen die het over een daling in bevolkingsaantal van 20 % hebben, en die als ‘wetenschappelijke consensus’ te poneren. In plaats daarvan varieert in een immens corpus van onderzoek, waar nergens over ‘consensus’ wordt gesproken, de schatting van 30 tot 80 %. Onvoorstelbaar.’

(H.C.)