Unbreakable Kimmy Schmidt is meer dan een sitcom over een buitenbeentje: de reeks is zélf een buitenbeentje. Daarmee is het Netflix’ gedroomde eerste sitcom, een format waarmee de streamingdienst pas echt de concurrentie met traditionele tv kan aangaan.

Typisch Tina Fey (de actrice, comedian en schrijfster die met Robert Carlock eerder ook al achter 30 Rock zat): een crimestory onder de loep nemen en beslissen dat het interessantste deel van het verhaal zich afspeelt ná de feiten, wanneer de slachtoffers in de ambulance zijn geladen en de cameraploegen naar huis vertrokken. Unbreakable Kimmy Schmidt beschrijft de belevenissen van de 29-jarige Kimmy Schmidt, die gered wordt uit de klauwen van een postapocalyptische sekte die haar vijftien jaar lang gevangen hield in een ondergrondse bunker. Ondanks dat ze zo de helft van haar nog jonge bestaan vast heeft gezeten, wil Schmidt die episode zo snel mogelijk achter zich laten en probeert ze, net als iedere andere bijna-dertigjarige, haar leven op de rails te krijgen.

Een humoristische show over trauma en vervreemding: dat kan en mág niet werken, moet men bij NBC gedacht hebben. De reeks was speciaal voor die tv-gigant gemaakt, maar belandde uiteindelijk in het postvakje van Netflix. Dat nam het eerste seizoen gretig over, bestelde prompt een tweede en wrijft zich vandaag ongetwijfeld in de handen. Unbreakable Kimmy Schmidt is een zodanig grote hit dat de catchphrases – ‘hashbrown no filter!’– zich nauwelijks enkele weken na de release van het eerste seizoen al diep in de popcultuur genesteld hebben.

Tina Fey en Robert Carlock slaagden er met Unbreakable Kimmy Schmidt in comedy te creëren die zware thema’s bespreekbaar maakt, zonder in te boeten aan amusementsgehalte of waarachtigheid. Meer nog: ze creëerden een sitcom, de eerste in de Netflixstal, waarmee de streamingdienst het traditionele televisiekijken niet verandert, maar net benadert.

Uw tv-gids bevat immers meer dan de groots opgezette dramaproducties waarmee de strijd om het beeldscherm de laatste tijd werd beslecht. Met House of Cards en Orange Is the New Black kan Netflix behoorlijk wat tegengewicht bieden voor bijvoorbeeld HBO (Game of Thrones) en AMC (The Walking Dead), maar in licht verteerbare kost bleek het in-house team minder uit te blinken. De streamingdienst had dringend nood aan een vrolijke wind, en wie beter dan het 30 Rock-dreamteam om daar de krijtlijnen van uit te tekenen.

NET ZOALS ZOVEEL SITCOMS BEGINT Unbreakable Kimmy Schmidt in het bruisende New York City, waar het titelpersonage (Ellie Kemper) zich na de voornoemde vijftien jaar isolement de ogen uit hun kassen kijkt. Ze schaterlacht om het wonder van de drinkfontein en eet snoep als ontbijt én als lunch. Ze koopt zichzelf sneakers met flikkerlichtjes in de zool, draait Fräulein Maria-gewijs rondjes in een openbaar toilet en heeft zelfs voor brutale bouwvakkers een vriendelijk woordje over: ‘Hé schatje, ik wou dat ik die jeans was.’ ‘Dankjewel, ik wou dat ik jouw mooie gele helm was!’

Níét zoals zoveel sitcoms slaagt het manisch grijnzende hoofdpersonage er moeiteloos in om de Big Apple in een recordtempo op de knieën te krijgen. Gesteund door het besef dat ze voor het eerst sinds haar puberteit kan gaan en staan waar ze wil, vindt Kimmy razendsnel een job, als assistente van de neurotische socialite Jacqueline Voorhees (Jane Krakowski), en een slaapplek, in een – o ironie – souterrain dat ze huurt van de excentrieke Lillian Kaushtupper (Carol Kane). Ze deelt haar nieuwe stek met Titus Andromedon (Titus Burgess), een flamboyante maar gefaalde Broadwayacteur die tot Kimmy’s jolijt het huurgeld bij elkaar schraapt door in een Iron Man-pak flyers uit te delen op Times Square. ‘Do people have robots now?!!’

Kimmy’s sociale, culturele en technologische achterstand is een onuitputtelijke bron van humor, maar ook van heel wat maatschappijkritiek. Via de beproefde woman out of time-methode krijgen we de wereld door de ogen van een buitenstaander te zien, waardoor niet haar gedrag, maar het onze plots bizar lijkt. De scène waarin Kimmy met kartonnen neplaptop en Frans accent – ‘Blah blooh, Be-yoncé’ – erin slaagt een tafeltje in een hip café bezet te houden is bijzonder pijnlijk voor iedereen die al eens in een koffiebar cultuurcommentaartjes neerpent en dat een job durft te noemen.

Natuurlijk spoort Kimmy zelf ook niet helemaal. Alles wat ze weet, komt uit een beduimelde pocket van The Baby-Sitters Club en ondanks dat er naar haar eigen zeggen ‘weird sex stuff’ gebeurd is in de bunker heeft ze nog nooit een jongen gekust. Ze gebruikt krachttermen als ‘motherfudging’ en heeft een vooralsnog onverklaarbare angst voor velcro. Haar nachtmerries dwingen haar er soms toe om alle messen in huis grondig schoon te maken. Zeggen dat Kimmy damaged is, zou een understatement zijn, al kunnen de demonen uit haar verleden haar zonnige ingesteldheid niet verjagen. Unbreakable!

DE PREMISSE VAN DE NETFLIXSITCOM IS daardoor veel meer dan een zoveelste single girl in the big bad city-verhaal. Waar Carrie Bradshaw uit Sex and the City zich vergrijpt aan cocktails en narcistisch gewauwel, Liz Lemon in 30 Rock een bedenkelijke relatie aangaat met kaas en Hannah Horvath in Girls haar trommelvlies met een oorstokje aan flarden port, biedt Kimmy Schmidt een verrassend verfrissende overlevingsstrategie. UKS is een ode aan de optimist, een alcohol-, lactose- en waarschijnlijk ook glutenvrije oplossing voor de everydaystruggle. Toegegeven: die opzet had ook door Brigitta Callens geschreven kunnen zijn, maar dan was het vast veel minder grappig geweest.

Netflix nam zoals gezegd het eerste seizoen kant en klaar over van NBC, een open familiezender. Benieuwd dus hoe de overstap naar betaaldienst Netflix de balans tussen humoristisch en huiveringwekkend in het tweede seizoen zal beïnvloeden. Tina Fey kan zich nu heel wat meer vrijheden veroorloven. (Dat is: mocht u Titus die een ode brengt aan het zwarte mannelijke geslachtsdeel middels de virale video Penoo Noir nog niet ‘vrij’ genoeg vinden.) ‘Het is interessant dat Kimmy voortaan echte scheldwoorden zal mogen gebruiken’, aldus Fey op een persconferentie. ‘Al zijn we nog niet zeker of we haar dat wel willen aandoen.’

UNBREAKABLE KIMMY SCHMIDT Nu te zien op Netflix.

DOOR KATRIN SWARTENBROUX