IJZEREN KNEUS – Een nieuwe Marvelheld schiet een nieuw blockbusterseizoen op gang.Helaas niet met een knal, maar met een sisser.

Jon Favreau met Robert Downey Jr., Jeff Bridges, Gwyneth Paltrow, Terrence Howard, Faran Tahir

Terwijl The Dark Knight, The Hulk en Indiana Jones al aan de einder opdoemen, wordt het blockbusterseizoen dit jaar op gang geschoten door Iron Man, alweer een creatuur uit de superheldencataloog van Marvel Comics. Maar tenzij u kickt op bombastische hightech à la Transformers, kunnen we echter weinig argumenten verzinnen om u joelend richting multiplex te zenden. Of het zou de ironische grijns van Robert Downey Jr. moeten zijn, die het vormeloze geheel nog enigszins van de totale ridiculiteit weet te redden.

In zijn eerste grote actierol incarneert Downey Jr. de hyperintelligente en superrijke wapenentrepreneur Tony Stark, wiens Amerikaanse droom een nachtmerrie wordt wanneer hij op handelsmissie in Afghanistan wordt gekidnapt door – what else? – een groepje bruinhuidige terroristen. Hun eis: geavanceerde wapens waarmee ze eindelijk de regio kunnen beheersen en het Amerikaanse leger verjagen. Dat is uiteraard buiten bon-vivant, patriot en wonderkind Stark gerekend. Die knutselt namelijk heimelijk een biomechanisch superpak ineen – denk aan een soort vliegende Robocop – waarmee hij niet alleen aan zijn ontvoerders weet te ontsnappen, maar ook de hele wapenindustrie op haar kop zet. Want Stark, die door zijn ontvoering plots gaat beseffen dat zijn koopwaar niet zo onschuldig is als hij zichzelf jarenlang heeft wijsgemaakt, besluit zijn leven te beteren en zijn ingenieuze tuigen voort-aan alléén nog in te zetten ten faveure van de wereldvrede.

Het klassieke ‘slechterik wordt goeierik’-gegeven wordt aangevuld met de al even klassieke romantische (Gwyneth Paltrow als zijn loyale secretaresse) en criminele (Jeff Bridges als de machtsgeile CEO van Stark Industries) toets. Helaas kan regisseur Jon Favreau maar niet kiezen tussen de cartooneske roots van zijn bronnenmateriaal en de realistische politieke achtergrond waar- tegen hij zijn bordkartonnen verhaal tracht te situeren. Daardoor komt het resultaat – een mix van superheldenkitsch en de War on Terror – niet alleen potsierlijk en inconsequent over, maar ook nog eens hypocriet aangezien alle Oost-Westclichés, ondanks het pseudokritische toontje, weer worden bevestigd.

Bovendien mist Favreau – de frat pack-komiek die eerder de kinderfilms Elf en Zathura: A Space Adventure inblikte – het stilistische vernuft om uit zijn riante budget (186 miljoen dollar!) tenminste een paar zwierige actiescènes te puren. Waar de cgi-sequenties waarin Stark zichzelf ombouwt tot Iron Man nog verzorgd en overzichtelijk ogen, gaat het finale duel compleet verloren in warrige beeldwissels en visuele adhd. ‘This isn’t the worst thing you caught me doing’, zegt Downey Jr. ergens halverwege. Nee, maar ook lang niet het beste.

Dave Mestdach