Een cheque van twintig miljoen dollar kon haar niet overtuigen om voor ‘Hannibal’ een tweede keer in de huid van Clarice Starling te kruipen. Het is al drie jaar geleden dat ze nog iets van zich liet horen. Maar ze is zich van geen kwaad bewust. ‘Waarom vraagt iedereen me of ik aan een comeback begonnen ben? Ik ben nooit weggeweest!’

Door Ben Van Alboom

De bijna veertigjarige Jodie Foster is inderdaad nooit weggeweest. Alleen kun je twee rollen in zeven jaar tijd bezwaarlijk een drukke werkagenda noemen. Met de religieuze sciencefictionfilm Contact hebben we ons nog goed geamuseerd, maar haar Anna and the King was slaapverwekkend. Om eerlijk te zijn is het eigenlijk al van The Silence of the Lambs geleden dat ze nog eens van katoen gaf. De romantische prullen Sommersby en Nell tellen we, uit medeleven, liever niet mee.

Een opvallend charmante Jodie Foster probeert ons er echter van te overtuigen dat ze niet lang heeft stilgezeten. ‘Vóór Panic Room stond ik bijvoorbeeld nog op de set van The Dangerous Lives of Altar Boys naar het boek van Chris Fuhrman. De film werd onlangs op het Sundance Film Festival voorgesteld.’ Ze vertelt er niet bij dat de verfilming van de roman door haar eigen productiemaatschappij is geproduceerd en dat ze maar een bijrolletje voor haar rekening heeft genomen, om de film wat meer commerciële slagkracht te geven.

Sinds een kleine tien jaar staat de actrice af en toe ook zelf achter de camera. Veel stof deden het nog enigszins solide Little Man Tate en de veelal gezapige familiekroniek Home for the Holidays echter niet opwaaien. Het neemt niet weg dat ze onverhinderd doorzet. ‘De afgelopen jaren heb ik mijn derde regieklus voorbereid, Flora Plum. Daar gaat heel wat tijd inzitten en wellicht ben ik daarom minder te zien geweest in andermans films.’

Jammer genoeg ben je nog niet aan de opnames van ‘Flora Plum’ begonnen.

Jodie Foster: Terwijl de film eigenlijk al af had moeten zijn. Probleem was dat Russell Crowe, die in de huid van een circusartiest kruipt, zich tijdens de voorbereidingen van de film ernstig heeft bezeerd en vervolgens diverse operaties moest ondergaan. Als een gevolg daarvan loopt hij nu nog altijd met metalen pinnen in zijn schouder en kan hij zijn hand niet boven zijn hoofd brengen. Voor A Beautiful Mind was dat geen vereiste, maar de kans is klein dat hij nu nog aan mijn film zal kunnen meewerken. Want Flora Plum komt er. De productie heeft ruim twee jaar stilgelegen, maar ik heb intussen weer zin gekregen om achter de camera te staan. Ik heb echter geen idee wie de hoofdrol voor zijn rekening zal nemen.

Je eigen productiemaatschappij zal er in elk geval niet meer bij betrokken zijn, want die heb je begin dit jaar zelf opgedoekt.

Foster: Dat is niet helemaal waar. Ik heb de kantoren van Egg Pictures inderdaad gesloten, maar het blijft wel mijn productiemaatschappij en zo zal het ook op de titelrol van de film staan. Kijk, ik ben nog altijd heel trots op wat ik met Egg Pictures op poten heb helpen zetten (de maatschappij was onder meer verantwoordelijk voor het drama Nell en de Franse film La Haine), maar ik was de verantwoordelijkheid moe. Ik ben op dit moment met twee verschillende projecten bezig, ik krijg voortdurend aanbiedingen van andere filmmakers, ik heb twee kinderen, het werd op de duur gewoon te veel. Daarom bestaat Egg Pictures niet langer echt, maar zit het nog steeds in mijn hoofd. Onder die naam zal ik in de toekomst ook nog altijd zelf mijn eigen films produceren.

Eigenlijk speel je nog maar sporadisch in een film mee. Sta je dan liever achter de camera?

Foster: Zonder twijfel. Acteren heb ik ondertussen wel al onder de knie, maar ik ben nog lang geen groot filmmaakster. Toch kan ik me niet inbeelden dat ik ooit zou stoppen met acteren. Ik heb het altijd graag gedaan en ik krijg daarenboven voortdurend de kans om te leren van andere filmmakers. Een filmset is de beste filmschool. Jammer genoeg weet je nooit op voorhand welk vlees je in de kuip hebt. Sommige regisseurs hebben nooit iets zinnigs te zeggen, maar maken wel fantastische films. Anderen weten het vooraf dan weer zeer goed uit te leggen, maar eenmaal de opnames een week aan de gang zijn, kan iedereen ze wel vermoorden. Meestal hebben ze problemen met autoriteit: ze hebben noch vertrouwen in de mensen boven hen, noch in de mensen onder hen. Soms krijg je dan het gevoel dat de opnames een enorm tijdverlies zijn, maar ik zal een filmmaker nooit op zijn nummer zetten. Het eindresultaat is zijn verantwoordelijkheid, niet de mijne. Wanneer een bekende acteur zich tegen een filmmaker keert, is de kans bovendien reëel dat de rest van de crew hetzelfde doet. Dan kan je een goede afloop wel vergeten.

Dus schoot je met David Fincher goed op?

Foster: Absoluut. Het is een waar genot om met iemand te werken die tot in de puntjes weet hoe het eindresultaat er moet uitzien. Bovendien weet hij die visie ook naar de volledige cast en crew te communiceren. Een propman zal bijvoorbeeld niet met rode wijnglazen aan komen draven omdat hij weet dat David hem direct van de set zou sturen. Hij steekt immers nooit kleur in zijn films. Toen ik onlangs naar een scène uit de film keek, zag ik dat het personage Forest Whitaker een instrument in de hand neemt om kluizen open te breken, dat gedeeltelijk rood is. Ik kon mijn ogen niet geloven. Achteraf zei iemand me dat het een ongelukje was. Blijkbaar ontsnappen bepaalde dingen dan toch aan zijn aandacht. ( lacht)

Verder is David een perfectionist. Indien het mogelijk was, zou hij alles gewoon zelf doen, omdat het toch al allemaal in zijn hoofd zit. Dat is inderdaad misschien niet altijd even aangenaam, maar het zou leuk zijn mochten er meer filmmakers van dat kaliber rondlopen. Als je hem een vraag stelt, zal hij trouwens ook altijd met ja of neen antwoorden, zonder aarzelen. Er is niets dat hij niet weet of waar hij geen duidelijke visie op heeft.

Hoe voelt het om in de voetsporen van Nicole Kidman te treden?

Foster: Goed. Je mag niet vergeten dat ik Meg Ryan ook al eens had vervangen op de set van Maverick, dus uitzonderlijk is dat zeker niet. Bovendien heb ik vroeger ruim vijftien jaar voor televisie gewerkt en zodoende heb ik geleerd om met weinig voorbereiding in een personage te stappen. Stop me in een kostuum, plaats me voor een camera en ik red het wel. Met David Fincher schiet ik trouwens al jaren goed op, omdat we ooit op het punt stonden om samen aan The Game te werken. Het knieletsel van Nicole was dus een geluk bij een ongeluk. Ik hoop dat ik niet al te gemeen klink, want uiteindelijk kan iedereen zoiets overkomen. Zelfs Russell Crowe. ( lacht)

Naar verluidt zou Nicole Kidman de film door in lingerie hebben rondgelopen, terwijl jij hooguit een topje draagt.

Foster: Een actrice moet gewoon zélf bepalen hoe ver ze wil gaan. Ik heb er nu overigens zelfs spijt van dat ik me heb laten overhalen om dat topje te dragen. Ik was toen al behoorlijk zwanger en tijdens de opnames hebben we de maat van het kledingstuk minstens vier keer groter moeten nemen. Probeer je dan nog maar eens goed te voelen in je vel. Nog een grote verandering is de relatie tussen moeder en dochter. Het meisje dat mijn dochter speelt, heeft grotendeels dezelfde karaktertrekken als mezelf. Maar ze stond ook al samen met Nicole op de set, terwijl Nicole en ik hoegenaamd niets met elkaar gemeen hebben. Om die reden zou de film er eveneens anders uitgezien hebben.

Schijnbaar word je alleen nog tot sterke vrouwelijke personages aangetrokken. Liggen die dicht bij je eigen persoonlijkheid?

Foster: Ik vermoed van wel. Maar je moet ook weten dat ik doorgaans louter vrouwelijke hoofdrollen aangeboden krijg en het gebeurt zelden dat die géén sterk karakter hebben. Het tegendeel is misschien wel waar voor vrouwelijke bijrollen. Nochtans is mijn personage in het begin van deze film helemaal niet zelfverzekerd. Haar man heeft haar net verlaten en ze woont nu alleen met haar dochter in een groot huis. Daarenboven was haar man stukken rijker en succesvoller dan zijzelf en is haar dochter erg betweterig. Na verloop van tijd vindt ze evenwel haar zelfvertrouwen terug en wordt ze de pijler waar het verhaal op steunt. Sommigen hebben het personage al een vrouwelijke actieheld genoemd, maar zo ver zou ik zelf niet durven gaan. ( lacht)

Hoe zit het tenslotte eigenlijk met jouw film over Leni Riefenstahl?

Foster: Ik hoop het project binnenkort definitief van de grond te krijgen. Ik ben overigens van plan om zelf de hoofdrol te spelen. Maar het zal waarschijnlijk nog wel een aantal jaren duren voor het zover is, want het wordt geen makkelijke film. Bedoeling is om een sterk drama te maken over de verantwoordelijkheid van een kunstenaar. Fascistische kunst stelt vorm en schoonheid immers boven alles, terwijl het juist de taak van een kunstenaar is om dieper te graven. Want als je aan de oppervlakte blijft, zoals in de Amerikaanse filmindustrie wel vaker gebeurt, stuur je het bewustzijn van een land in een gevaarlijke en wrede richting.