Hoe Cinerama de bioscoop veroverde – De western ‘How the West Was Won’ mag dan geen hoogvlieger zijn, de Blu-ray-editie is dat wel. Met dank aan het spectaculaire breedbeeldprocedé ‘Cinerama’.

1962

Film: **

Extra’s: ***

Warner

Cinerama is een technisch omslachtige opname- en projectietechniek die begin jaren 50 werd gelanceerd en aan de basis ligt van de breedbeeldrevolutie. Bedoeling van de ontwikkelaars was een filmervaring te creëren die het hele gezichtsveld bestrijkt. Daarvoor werd een cameramonster met drie ogen in elkaar geknutseld dat elke actie op drie filmstroken vastlegde. Die werden dan synchroon in drie aparte cabines door drie projectoren gejaagd en samengevoegd tot één reusachtig beeld dat op een gigantisch gebogen jaloezieënscherm met een hoek van 146 graden werd geprojecteerd. In combinatie met zeven magnetische geluidskanalen creëerde dit een halve eeuw geleden al een verbazingwekkende driedimensionale illusie die de toeschouwer het gevoel gaf midden in de actie te zitten, een virtual reality-ervaring avant la lettre. Cinerama werd vooral gebruikt voor zogeheten travelogues, die de grootsheid van natuur, steden, landschappen en vreemde culturen bejubelden.

De doorwrochte bonusdocu van anderhalf uur, Cinerama Adventure, toont dat het om veel meer ging dan een technisch wereldwonder: aldra werd de revolutionaire techniek als propaganda-instrument gebruikt om het wereldpubliek te overtuigen hoe geweldig en grandioos Amerika wel was. Uiteraard waren de met Cinerama uitgeruste zalen dun gezaaid en konden alleen wereldsteden zich de dure investering permitteren – België had één permanente zaal: de Brusselse Variétés. Om toch een groter publiek op deze unieke kijkervaring te trakteren, pakten de patenthouders uit met een rondreizend Cinerama-konvooi met een opblaasbare bioscoop van drieduizend zitjes.

Een van de minpunten van het procedé was dat je altijd de naden tussen de oorspronkelijke drie panelen bleef zien. Dankzij een digitale oppoetsbeurt zijn die lijnen echter zo goed als weggegomd in de transfer van de breedbeeldversie van How the West Was Won, de eerste speelfilm die in 1962 met het toen al met sterven bedreigde procedé werd opgenomen en geprojecteerd. Al voel je nog altijd de geforceerde perspectieven als gevolg van de drievoudige groothoeklenzen. Op een tweede disc kun je de film bekijken in een digitale simulatie van de wrap-around-bioscoopervaring van toen. Je zal er de ‘Wow!’-kreten uit grootvaders tijd niet bij slaken, maar samen met de gedetailleerde documentaire en de audiocommentaar van diverse experten zorgt ze voor een prima historische omkadering van een opmerkelijk technisch experiment.

Win 3 dubbele Blu-rays van How the West Was Won. Zie pagina 6. Trakteert op

FOCUSKNACK .BE

Patrick Duynslaegher