HOLY Coely ‘EEN EIGEN SCHOENENLIJN, ZOU DAT NIET COOL ZIJN?’

Ze wordt de Antwerpse Beyoncé genoemd, verkoopt nog voor haar debuutplaat verschijnt de AB uit en heeft niets met blingbling. Roots in Congo, hoofd in New York: Coely.

‘Hello Brussels! You’re doing fine?’ In de donkere kelder van een keurig hotel in de hoofdstad slijpt een meisje uit Antwerpen aan haar podiumact. Ze heeft zonet al haar vrienden en vriendinnen begroet, omhelsd en gekust. Het is de laatste donderdag van februari. Voor een groen bonnetje krijg jeeen gin-tonic in een plastic beker. Meisjes dragen hun lippen kersenrood. Jongens de pet scheef op het hoofd.

‘Let’s have a good time tonight!’

In de hoek van de kamer liggen jassen. Het plafond is laag, van jumpin’ around is geen sprake. Het podium is een tapijt van twee bij twee meter.

‘I wanna see your hands!’

Een maand later zal het meisje in de AB haar debuutalbum Different Waters presenteren, onder grote belangstelling. Het concert is verplaatst van de Club naar de Zaal en nog overstijgt de vraag het aanbod. ‘De allerlaatste kaarten voor de AB zijn vanaf nu beschikbaar’, zegt ze na een halfuurtje hiphop.

Gejuich in de kelder.

***

Een dag later, in een Antwerpse koffiebar. Het meisje dat Coely heet is verdwaald in een boek. You Are a Badass van Jen Sincero. Het treinticket dat ze in haar woonplaats Dendermonde heeft gekocht, gebruikt ze als bladwijzer. Op tafel staan een pink lemonade en een stukje chocoladetaart met bosbessen.

‘Ik heb mezelf al dikwijls herkend in wat Sincero schrijft’, zegt ze. ‘Je brein is je bitch is de titel van een hoofdstuk. Dat geloof ik ook meer en meer. Ik overdenk de dingen soms te hard. Ik moet mezelf constant pushen om mijn hart te volgen, niet mijn hoofd.’

Onder haar telefoon ligt een schriftje. Haar dagboek. Voor mijn aankomst schreef ze een boodschap aan zichzelf. Een reminderdat ze er binnenkort, na de drukte rond de release van Different Waters, even tussenuit moet. Alleen. ‘Het is nodig. Ik heb hectische maanden achter de rug, ik moet even herbronnen. Aan yoga doen, sporten, een boek lezen. Ergens in Nederland, denk ik. Ik heb een plek op het oog waar het rustig is, met veel groen. Waar ik de bomen hoor, niet mijn hoofd.’

Vooraf vroeg ik aan Baloji, oud-frontman van Starflam, wat hij aan Coely zou willen vragen. Ze kennen elkaar goed – onlangs zong Coely een remix van zijn song Spoiler in. ‘Elke keer als ik haar zie,’ antwoordde hij, ‘oogt Coely onrustig. Ik ben dus vooral benieuwd waar ze naartoe wil om tot rust te komen. Op haar eentje.’ Hij raadde haar New York aan. En hij had nog een tip: ‘You always have a chance to make a first impression.’

Coely kijkt alsof ze door de bliksem is getroffen. ‘Serieus?’ vraagt ze. ‘Heeft Baloji dat echt gezegd? Crazy. Hij kent me veel beter dan ik dacht. Al is New York wel iets te druk voor mij. Daar wil ik gaan jammen of optreden, niet uitblazen.’

Ze zwijgt even. ‘Maar wat bedoelt hij eigenlijk met die tip?’

Coely Mbueno is 23. Met haar eerste single Ain’t Chasing Pavements schoot ze in september 2012 uit het niets naar voren. Ze kreeg airplay op Studio Brussel, aandacht van kranten, tijdschriften en tv, voorprogramma’s van Snoop Dogg en Kendrick Lamar, haar naam op de affiches van Dour, Pukkelpop en Les Ardentes, een contract bij Universal.

Vincent Kompany tweette: ‘She’s beautiful, she’s talented, she’s the future.’

Bijna vijf jaar later heeft ze een album klaar, Different Waters, goed voor 45 wervelende minuten hiphop, soul en r&b. Muzikaal mag het dan zonnig en dartel lijken, tekstueel is het minder lichtvoetig. ‘Back when I was a kid, I was a little bit different’, rapt ze in My Tomorrow. ‘All I wanted was a perfect family picture.’

Ze zegt dat ze benieuwd is naar de reacties, maar aan de inhoud twijfelt ze niet.’Dit is goed. We hebben veel materiaal weggegooid, maar wat op het album staat, klinkt fantastisch.’

Ze nam er dan ook rustig de tijd voor. ‘Tijdens de allereerste studiosessie voor deze plaat ben ik flink geschrokken’, vertelt haar vaste bassist Owen Weston. ‘Ze had twee jaar in alle stilte aan de nieuwe nummers gewerkt en in die tijd bleek ze enorm gegroeid. Stembeheersing, volheid van zingen, muzikaal inzicht, ik kon bijna niet geloven welke stappen ze had gezet.’

‘Ik wilde niet te snel gaan’, zegt Coely. Iedereen vroeg voortdurend wanneer ik met nieuw materiaal zou komen, maar ik wist dat ik de lat hoog moest leggen. Ik moest mijn eigen stem vinden, niet langer mijn voorbeelden nabootsen. Het heeft even geduurd en het was hard werken, maar het is gelukt. Mijn stem is voller geworden, vaster, vrouwelijker. Ik schrik soms van mezelf. Als ik in de auto naar mijn plaat luister, raak ik helemaal opgewonden.

De eerste zin van het persbericht bij Different Waters zegt voldoende: ‘Ik heb een antwoord gevonden op de vraag: wie ben ik en wat wil ik?’

Terwijl in de koffiebar Curtis Mayfield speelt, zegt Coely dat ze nooit wil stoppen met zoeken. Ze wil in beweging blijven, niet stilvallen. Maar de krijtlijnen van haar persoonlijkheid heeft ze intussen wel duidelijk voor ogen. ‘Ik ben Coely, een dochter van twee mensen, zus van twee broers, zangeres, rapper, artiest. In die volgorde. En wat wil ik? Op het muzikale vlak: dat dit groter wordt. En in het leven: stabiliteit.’

Op Blu Mood is haar moeder te horen. ‘Stress donne de la négativité’, zegt zij. In Don’t Care heeft Coely het over de hoge verwachtingen van het publiek. Haar grootste angst? Falen.

‘Vanaf nu is het voor echt’, zegt ze. ‘Ik speel geen voorprogramma’s meer, ik sta zelf in de AB. In de grote zaal dan nog. Ongelooflijk. Ik heb geluk, dat besef ik elke dag. Maar ik heb ook wel last van faalangst. Ik ben bang voor het moment waarop ik het opeens niet meer weet. Dat ik val en niet meer overeind kom. Tot nog toe is het me altijd gelukt om weer recht te staan. Ik heb veel tegenslag gekend, maar ik ben er altijd bovenop gekomen. Dat zit in mijn karakter. Ik kijk altijd vooruit. Ik zoek naar oplossingen, laat mijn hoofd nooit hangen. Maar ik hoop toch uit de grond van mijn hart dat ik over tien jaar rustig kan rondkijken en besluiten: life is good. Niet alleen voor mij, ook voor mijn moeder, mijn broers, mijn familie in Congo, iedereen. En ik besef dat mijn stem de bron is van dat alles.’

***

‘Coely’ is een samentrekking van Colin en Elysée, de namen van haar ouders. Zij groeiden op in een dorpje in Bas-Congo, de meest westelijke provincie van Congo, daar waar de machtige stroom in de Atlantische Oceaan uitmondt, volgens David Van Reybrouck ‘met een kracht zo groot dat het zeewater over vele honderden kilometers anders kleurt’.

Colin en Elysée werden verliefd, trouwden en emigreerden naar België, naar een flat in het centrum van Antwerpen. ‘De hoge stem heb ik van mijn vader’, zegt Coely. ‘De levensvreugde komt van mama.’

Na enkele jaren in het land van Bwana Kitoko liep het mis. Vader trok het huis uit, moeder en kroost bleven alleen achter. Als kind luisterde Coely naar de regen op het dak, zegt ze. Zo kon ze in slaap vallen en de geldzorgen vergeten. ‘Ik heb in mijn jeugd veel gezien, veel meegemaakt. Soms ben ik verwonderd dat ik nog altijd rechtop sta. Na de scheiding van mijn ouders was het een survival. Mijn moeder heeft ons in haar eentje opgevoed, met alle moeilijkheden van dien. Maar we zijn gelovig en dat hielp. Bidden gaf me power. Ach, ik wil het niet erger maken dan het was. We hadden een dak boven ons hoofd, elke avond stond er eten op tafel en we hadden elkaar. Dat is al heel wat. Ik kijk er ook niet met verdriet op terug. Integendeel, ik haal er kracht uit. Het stuwt me voort. Ik heb geen tijd te verliezen.’

Ook na het vertrek van haar vader was het thuis een beetje ‘Congo in het klein’. De kleding, de muziek, de voeding. Ze is grootgebracht op een dieet van rijst en bonen, lacht ze, van gebakken bananen en fufu.

Toch dook ze nog niet onder de evenaar. Ze wil samen met haar moeder gaan, als alles er rustig is en ze wat meer geld opzij hebben staan. ‘Ik ben trots op mijn roots. Ik heb al veel over Congo gelezen, maar ik wil het land ook zelf ontdekken. Ik wil dezelfde lucht inademen als mijn familie die er nog woont. Ik wil de marktjes beleven, en ook de natuur. Ik wil met mijn ogen zien hoe mijn moeder daar heeft geleefd. Ik wil datgene voelen waarover zij al die jaren heeft verteld. En wie weet kan ik er ooit eens optreden. Dat zou helemaal mooi zijn.’

***

Als kind luisterde Coely naar gospel, naar Lauryn Hill, Tina Turner, Mariah Carey en alles wat op MTV kwam. Michael Jackson was de eerste westerse artiest die haar wereld openbrak. De VHS-cassettes met zijn liveconcerten draaide ze kapot. ‘Het was een kinderdroom om ooit zelf op een podium te staan’, zegt ze. ‘Ik wilde zoals Beyoncé worden. Performen, zingen: dat was het doel.’

Deze maand zullen er in recensies van Different Waters ongetwijfeld vergelijkingen tussen Coely en Queen B worden gemaakt. Kordaat: ‘Dat is mooi, maar ik ben en blijf Coely.’

Ze zong in het kerkkoor van Merksem, haar moeder was er dirigent. Nadien leerde ze zichzelf beatboxen. En ze volgde lessen piano, trombone en sax. Maar het was in jeugdhuis Habbekrats dat Coely het licht zag. Ze was vijftien. Niels Van Malderen, vandaag haar manager en producer, was er in die periode als sociaal werker aan de slag.

‘Coely kwam af en toe langs’, zegt hij. Ze was altijd positief en had veel energie, maar ze was ook heel timide. Op een dag zei een van onze gasten: “Ik heb Coely horen rappen en het was supercool.” Ik geloofde het niet. Dat lief, klein meisje? Rappen? Maar inderdaad, uit het niets diepte ze Moment 4 Life van Nicki Minaj op. Steeds harder, steeds rauwer. Alsof haar leven ervan afhing. Ik was onder de indruk. Haar Engels was perfect: dankzij The Simpsons en The Fresh Prince of Bel-Air had ze zichzelf een Amerikaans accent aangeleerd. Na die middag zijn we intensiever met haar beginnen werken. Ze kwam vaker en elke keer zagen we haar groeien. We legden uit hoe je teksten schrijft, hoe je melodieën maakt, hoe samplers en andere apparatuur werken. Ik voelde de potentie en had zelf ook nood aan een nieuwe uitdaging. Ik gaf mijn job op en richtte het label Beatville op, met mijn jeugdvriend Filip Korte. Samen zouden we instaan voor het management en de productie. Kort daarna kwam Ain’t Chasing Pavements uit. We waren vertrokken.’

Eén advies van haar moeder houdt Coely altijd in gedachten: ‘Aide-toi, le ciel t’aidera.’ Begin bij jezelf, zoek je weg, dan zal God je helpen. Het derde nummer op Different Waters is aan Elysée opgedragen, ook al weet die het zelf nog niet. ‘Het moet een verrassing blijven’, zegt Coely.

Thuis spreekt ze Frans, met vrienden Nederlands. Engels is de taal waarin ze zingt. Aan Nederlandstalige teksten heeft ze nog nooit gedacht. ‘Dat is niet mijn stijl. Het zou niet passen bij wie ik ben.’

Fotograaf Jesse Willems ontwierp het artwork van Different Waters. Uit een oud National Geographic– tijdschrift van zijn overgrootvader knipte hij een wolk. Hij vond ze perfect op het gezicht van de jonge zangeres passen. Doorleefd, maar hoopvol. Willems zei me dat Coely veel zelfvertrouwen uitstraalt. Dat ze weet wat ze wil. ‘Maar ze is ook erg down-to-earth‘, meent hij. ‘Terwijl we het artwork voor het eerst aan het bespreken waren, gaf ze haar broertje van zeven jaar een appelsapje. Dat zegt alles.’

Coely woont in Dendermonde, kijkt trouw naar Thuis en post fier een Facebookfilmpje als ze een vraag in Blokken is. Blingbling is aan haar niet besteed. Op divagedrag zul je haar niet snel betrappen. Is ze op een feestje en draait de dj een van haar songs, dan danst ze gewoon voort, de blik van omstanders mijdend.

Maar begin niet over voetbal. Dan komt de Filip Joos in haar naar boven. ‘Elke maandag kijk ik met mijn vriend naar Extra Time. Ik kan me nooit bedwingen, discussieer altijd mee. Mijn eerste beslissing als bondscoach? Nooit twee spelers met exact dezelfde kwaliteiten op het veld zetten. Dat gaat niet samen.’

***

Als Coely, over de dood en financiële begrenzingen heen, haar eigen festival zou mogen organiseren, dan is dit haar line-up:

Michael Jackson

Anderson. Paak

Whitney Houston

James Brown

Sharon Jones

‘Allemaal performers’, zegt ze. ‘Op het podium weten ze een ongelooflijke energie op te wekken. Er gebeurt iets, je moet het live meemaken. Daar streef ik ook naar. Tijdens een optreden zuig ik de energie van het publiek op en zet het in nog meer energie om. Erna ben ik volledig kapot.’

***

Ze zingt nog elke dag, net als vroeger. Stappend over straat, op de trein, thuis. Heeft ze een inval, dan grijpt ze haar gsm en neemt het op. Soms stilletjes, soms heel luid. ‘Als ik pendel tussen Dendermonde en Antwerpen en ik heb een idee voor een nieuwe melodie of lyric, dan schrijf ik snel enkele woorden op. Zodra ik uit de trein ben, kijk ik of niemand me ziet en zing ik zo luid mogelijk tegen mijn gsm.’

Nog een grote angst – ze mag er niet aan denken – is dat haar stem zou verdwijnen. Zeker nu, terwijl de wereld wacht. Onlangs kocht ze een toestel waarmee ze kan ‘dampen’. ‘Je giet er een beetje water in, steekt het in het stopcontact, wacht tot het water begint te koken en gaat er met je gezicht boven hangen.’ Dat doet ze twee keer per dag. Een keer ’s ochtends, een keer ’s avonds. Ze lacht niet wanneer ze vertelt dat ze haar lippen nog maar één keer heeft verbrand. Te ver voorovergebogen. ‘En keelpastilles tegen slijmen, die neem ik ook.’

Wat als het zou stoppen? Ze denkt er vaak over na. Tijdens een stage op de middelbare school werkte ze als kassierster in de Albert Heijn op de Groenplaats. Psychologie lijkt haar ook wel wat. Ze praat graag, luistert nog liever, geeft soms ongevraagd advies.

Maar toch eerst de AB inpalmen. ‘I’m ready for the time of my life’, zingt ze ergens op Different Waters.

Haar wildste droom: ‘Optreden in Madison Square Garden. En een eigen schoenenlijn lanceren, zoals Kanye. (lacht) Zou dat niet cool zijn?’

DIFFERENT WATERS

Uit op 17/3 via Universal. Coely concerteert op 30/3 in de AB, Brussel.

door Lander Deweer – foto’s Charlie De Keersmaecker

‘Ik schrik soms van mezelf. Als ik in de auto naar mijn plaat luister, raak ik helemaal opgewonden.”Ik wil Congo ontdekken. Ik wil datgene voelen waar mijn moeder al jarenlang over vertelt.’