Evelyn Waugh wilde niets liever dan tot de upper class behoren, en dat merk je aan zijn bekendste roman ‘Brideshead Revisited’.

George Orwell en Evelyn Waugh zijn allebei in 1903 geboren, maar voor de rest zijn de twee auteurs elkaars tegengestelden. Orwell was een overtuigde atheïst, vocht in de Spaanse Burgeroorlog aan de kant van de Republikeinen en schaamde zich omdat hij aan het exclusieve Eton College had gestudeerd. Waugh was een conservatieve katholiek, steunde Franco en verborg angstvallig dat hij níét op de dure schoolbanken van Eton had gezeten. Toch hebben ze nog iets gemeen: beide schrijvers werden beroemd met vooral één boek, Orwell met zijn angstaanjagende toekomstvoorspelling 1984, Waugh met Brideshead Revisited, een melancholische ode aan een voorbije tijd die een mateloos succes werd door de BBC-serie, nu meer dan 25 jaar geleden.

Evelyn Waugh wilde schilder worden, studeerde geschiedenis in Oxford, werd als leerkracht aan de deur gezet na aanvaringen met een vrouwelijk schoolhoofd (hij zou haar zelfs een beentje hebben gelicht) en verwerkte in Decline and Fall zijn onderwijservaringen. We zijn eind jaren 20 en zijn satirische toon en ironische kritiek op de uitspattingen van de rijke adellijke jongeren valt in de smaak. Maar de meeste critici beschouwen Waugh dan nog meer als een grappenmaker dan als een literair auteur. Dat verandert in 1945 als hij Brideshead Revisited publiceert, een roman die hij schreef in 1943 toen hij genas van een beenbreuk die hij als parachutist had opgelopen.

In het boek wordt Charles Ryders als legerofficier ingekwartierd op het intussen vervallen landgoed Brideshead. Daar denkt hij terug aan zijn vriendschap twintig jaar voordien met Sebastian Flyte, de zoon van een rijke aristocratische familie. Charles is helemaal niet arm, maar kijkt op naar het leven van de adellijke familie van zijn vriend. Samen studeren ze in Oxford, hebben er een luxueuze jeugd en genieten van het leven, maar als Sebastian steeds meer gaat drinken, groeien de twee uit elkaar. Charles wordt een gewaardeerd architectuurschilder en trouwt, maar als hij per toeval Julia, de zus van zijn vriend, terugziet, zal hij iedereen voor haar verlaten.

Niet alleen om de sfeer van oesters, champagne, dure auto’s en romantiek blijft de roman 65 jaar nadat hij geschreven werd populair. Waugh zelf is een fascinerende figuur: een onvoorspelbare reactionair en sikkeneurig misantroop, een lastig en arrogant mens die zo graag upper class wilde worden en voor de onderkant van de maatschappij geen belangstelling had. Toen de BBC hem vroeg wat hij van de gewone mens dacht, zei hij dat hij zo iemand nooit ontmoet had. Hij stierf na de mis op paasdag 1966, op het toilet, aan een hartaanval.

Fred Braeckman