De eerste aflevering van Het Onvoltooide Land, de nieuwe docureeks over de opeenvolgende staatshervormingen in België (zie ook pagina 82), was niet onverdienstelijk, alleen miste ze wat diepgang en ‘body’. Dat is niet zo verwonderlijk als je ziet welke onderwerpen er allemaal de revue passeerden: achtereenvolgens kwamen de collaboratie en de repressie, de koningskwestie, de schoolstrijd, de economische crisis tijdens de jaren 60 én het vastleggen van de taalgrens aan bod. En dat allemaal in nauwelijks dertig minuten tijd.

Wie graag wat meer achtergrondinformatie wil, kan echter wel terecht in het boek Het Onvoltooide Land, dat uitgebracht werd op het moment dat de tv-serie van start ging. Daarin nemen de onderwerpen uit die eerste aflevering ook een vierde van het totale aantal bladzijden in, maar gaat het nog wel over ruim vijftig pagina’s. En op die ruimte kun je nu eenmaal heel wat meer kwijt dan in een halfuur televisie. Eigenlijk zag je hetzelfde fenomeen enkele weken geleden al bij de aflevering uit de Puur Persoonlijk-reeks rond Guy Verhofdstadt: daar viel de tv-uitzending ook heel wat lichter uit dan het gelijknamige boek dat tegelijkertijd op de markt kwam.

Nu wil ik over de boeken zelf geen kwaad woord zeggen – Het Onvoltooide Land is zelfs uitstekend leesmateriaal – maar toch vind ik het een beetje raar dat je erop aangewezen bent als je echte diepgang zoekt. Zeker als je in het geval van Het Onvoltooide Land de twee naast elkaar legt, vormde het halfuurtje op tv eigenlijk weinig meer dan een uitgebreide trailer voor de hoofdstukken uit het boek. Feit is dat je die boeken niet gratis krijgt, maar ervoor moet betalen, en een deel van die inkomsten vloeit terug naar de openbare omroep.

Er is de afgelopen maanden al vaak discussie gevoerd over de digitale zenders die de VRT in het leven heeft geroepen. Met name Canvas+ moet het meestal ontgelden. Op die zender zijn geregeld programma’s te zien die dieper ingaan op onderwerpen die in de reguliere programmering van Canvas aan bod zijn gekomen en mensen die nog niet digitaal tv kunnen kijken, vinden het onrechtvaardig dat ze die extra programma’s niet kunnen bekijken. Aangezien de VRT een openbare omroep is die zijn inkomsten vooral uit belastingen haalt, moet alle ‘content’ dan ook gratis beschikbaar zijn voor iedereen die mee betaalt, zo gaat de redenering dan.

Stel nu dat Canvas+ de dag na de uitzending van Puur Persoonlijk – In het Spoor van Guy Verhofdstadt een director’s cut had uitgezonden die dubbel zo lang duurde als het origineel, of dat men daags na Het Onvoltooide Land de interviews met de experts integraal op Canvas+ had getoond, dan zouden daar vast heel wat vragen over gesteld zijn – en terecht. Maar als de achtergrondinfo in een boek wordt gegoten, struikelt er blijkbaar niemand over.

Stefaan Werbrouck