Al sinds de jaren zeventig liep Steven Spielberg rond met het idee om de geschiedenis van buitenaardse ontvoeringen te verfilmen. Met de epische tv-serie ‘Taken’ kon hij zijn droom in vervulling laten gaan.

Toen Steven Spielberg enkele maanden geleden War of The Worlds uitbracht, was het groot nieuws: Spielberg houdt niet meer van aliens. In Close Encounters Of The Third Kind (1977) maakten zijn personages en het publiek kennis met warme, vriendelijke buitenaardse wezens en zijn E.T. baande zich vijf jaar later al BMX’end een weg naar het hart van de wereld. Maar na de aanslagen van elf september draaide Spielberg een film over aliens die de mensheid het liefst in een paar dagen tijd willen uitroeien. De omschakeling kwam echter niet zo onverwacht voor wie Taken had gezien, de epische sciencefictionreeks die Spielberg in 2002 maakte voor de Amerikaanse televisie. Daarin vertelt Spielberg, die het idee aanleverde en de serie produceerde, het verhaal van de ‘alien abductions’, waarbij gewone mensen door buitenaardse wezens worden meegenomen naar ruimteschepen om daar allerlei gruwelijke tests te ondergaan.

Met Taken kon Spielberg een fascinatie verwerken die hij al lang met zich meedroeg. Halverwege de jaren zeventig trok hij door de VS om inspiratie op te doen voor het scenario van Close Encounters of the Third Kind. Hij ging op bezoek bij mensen die beweerden ooit ontvoerd te zijn door aliens, om er te gaan luisteren naar hun verhaal. De regisseur raakte in de ban van ‘alien abductions’ en hij besloot om ooit de geschiedenis van buitenaardse ontvoeringen te verfilmen, zo vertelde hij aan The New York Times. ‘Ik ben altijd gefascineerd geweest door de vragen die verhalen over buitenaardse ontvoeringen opwerpen. Wat willen ze van ons? Waarom ontvoeren ze mensen, en waarom in het geheim? Ze kunnen toch ook gewoon met een schoteltje naar ons komen en wat DNA vragen? Ik wou een verhaal maken dat een antwoord biedt op sommige van die vragen, alleen was dat niet mogelijk in een film van twee uur.’

In Taken – dat in totaal veertig miljoen dollar heeft gekost – kreeg Spielberg alle ruimte om zijn ei te leggen. In een serie van tien afleveringen, telkens anderhalf uur lang, vliegen we door de afgelopen vijf decennia Amerikaanse geschiedenis en wordt de hele mythologie die is ontstaan rond buitenaardse wezens verteld aan de hand van drie fictieve families, van wie het leven sinds generaties door aliens door elkaar wordt geschud. Er is ten eerste de familie Keys, die sinds de jaren veertig het slachtoffer is van ontvoeringen door buitenaardse wezens. Alles begint als Russell Keys tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog als gevechtspiloot geconfronteerd wordt met de zogenaamde ‘foo fighters’ (jawel, Dave Grohl is UFO-kenner). Tijdens de laatste dagen van WO2 meldden gevechtspiloten dat ze gloeiende lichtbollen zagen in het luchtruim, die hen ‘begeleidden’ tijdens hun vluchten, en hun waarnemingen worden beschouwd als de eerste meldingen van UFO’s in de recente geschiedenis. Russell wordt tijdens een luchtgevecht samen met zijn crew gered door een van die lichtbollen, maar dat is voor hem het begin van een lange reeks van ontvoeringen, die pas stopt als de aliens interesse krijgen in Russells zoon Jesse (de scène waarin ze de jongen uit zijn bed lichten, is een van de meest bloedstollende uit de serie).

Het tweede gezin is dat van de Crawfords, een gewetenloze clan van militairen. Als in 1947 een ruimteschip neerstort in het plaatsje Roswell in de Amerikaanse staat New Mexico probeert Owen Crawford het geheim achter de crash te ontsluieren – en daarvoor gaat hij niets of niemand uit de weg. Zijn onderzoek leidt naar de familie Clarke, de derde poot in het verhaal. Na de crash in Roswell neemt een van de overlevende aliens een menselijke gedaante aan en gaat schuilen dicht bij het huis van Sally Clarke. Die wordt verliefd op het buitenaardse wezen (die er, toegegeven, een stuk beter uitziet dan wat je normaal verwacht van een alien) en krijgt later een zoontje Jason, dat geweldige psychische krachten blijkt te bezitten. Jason wordt al vlug op de hielen gezeten door de regering, die hem wil onderzoeken, en spendeert het grootste deel van zijn leven op de vlucht. Hij geeft zijn kracht door aan zijn dochter Lisa, die op haar beurt tijdens een buitenaardse ontvoering bezwangerd wordt door Charlie Keys, de zoon van Jesse. Zij krijgen een dochtertje Allie, en het is haar verhaal dat centraal staat in Taken. Allie wordt niet alleen opgejaagd door de buitenaardse wezens, maar ook door de nazaten van Owen Crawford, die de verbetenheid van hun voorvader hebben geërfd.

Als u nu al begint te duizelen, beeldt u zich dan even in hoe de makers zich voelden toen ze eraan moesten beginnen. De opnames voor Taken – waar drie jaar lang aan gewerkt is – waren een echte mammoetonderneming. Omdat het verhaal zich uitstrekt over zes decennia, van de jaren veertig tot de jaren negentig, was het een gigantisch werk om alle attributen, kostuums, enzovoort, bij elkaar te krijgen. De verschillende tijdperken worden echter perfect geëvoceerd, niet alleen met behulp van de juiste decors, maar ook door middel van de visuele stijl: die weerspiegelt in elke aflevering het decennium waarin het verhaal plaatsvindt. De eerste aflevering is bijvoorbeeld gemaakt in de sepiakleuren uit de jaren veertig. Die maken plaats voor de Technicolor-stijl van de jaren vijftig en de look van de zwart-wit-tv uit de sixties. Aan de andere kant moest men natuurlijk ook ruim aandacht besteden aan de special effects. Spielberg richtte voor Taken een aparte visual effects unit op, iets wat nooit eerder was gebeurd voor een tv-serie. Elke aflevering bevat gemiddeld 80 visuele effecten, of twee keer zoveel als bijvoorbeeld The X-Files, en sommige daarvan (de vliegende schotels) zijn echt adembenemend. Voor de acteurs was het natuurlijk ook aanpassen. Sommige personages die in het begin prominent in beeld komen, moeten al snel plaatsmaken voor hun ‘nageslacht’. Tobe Hooper ( Texas Chainsaw Massacre, Poltergeist), die de regie voor de eerste aflevering voor zijn rekening nam, vertelde dat hij tijdens de opnames ook ruim driehonderd screentests moest filmen voor personages die in de volgende episodes aan bod zouden komen.

Dat gegoochel met tijdperken en personages zorgt ervoor dat je als kijken geconcentreerd moet blijven. Maar dat loont, want ondanks alle technische stuntwerk in Taken komt de kracht in de eerste plaats voort uit de verhaallijnen. De personages zijn gewone mensen die onder grote druk staan en betrokken worden in gebeurtenissen die buiten hun controle om gebeuren – een typisch thema in het oeuvre van Spielberg. Ook de leden van het Amerikaanse leger en de regering die Allie opjagen om haar te onderzoeken, doen dat in de eerste plaats uit vrees voor de aliens. In tegenstelling tot bijvoorbeeld The X-Files, waar de overheid het publiek onwetend houdt en ondertussen deals sluit met de buitenaardse wezens, is de regering in Taken al even koortsachtig op zoek naar antwoorden als de gewone man in de straat. Dat in Taken ‘normale’ mensen centraal staan, wordt nog versterkt door het feit dat er – in tegenstelling tot in War of the Worlds – geen bekende acteurs meedoen. Dakota Fanning is de grootste naam, al is zij pas écht beroemd geworden een paar jaar na Taken, met haar hoofdrol in Man on Fire. Het blonde meisje is subliem als Allie, iets wat ook Spielberg is opgevallen, want hij gaf haar de rol van Tom Cruise’s dochtertje in War of the Worlds. Voor de rest bestaat de cast vooral uit tv-acteurs, zoals Joel Gretsch (die ook een hoofdrol heeft in een ander sciencefictiondrama, The 4400) en Eric Close, bekend van Without A Trace.

Taken werd eind 2002 uitgezonden in de Verenigde Staten (Groot-Brittannië en de BBC volgden een paar maanden later) en brak daar records. De kabelzender Sci-Fi Channel bracht de reeks, de langste miniserie die ooit te zien was op tv, in een één week durende marathon op het scherm, en behaalde zo de hoogste kijkcijfers uit zijn geschiedenis. Ook bij de critici viel Taken in de smaak, want zowel bij de Golden Globes als bij de Emmy’s werd ze bekroond tot beste miniserie. Natuurlijk: in een land waar honderd miljoen mensen geloven dat de aarde ooit al bezocht is door ruimteschepen en waar twee procent van de inwoners (meer dan de totale bevolking van Manhattan) claimt ooit ontvoerd te zijn geweest door buitenaardse wezens, is het niet moeilijk om te scoren met een serie als deze. Maar ook als u iets nuchterder staat tegenover de hele thematiek van ‘alien abductions’ – we wensen het u toe – is Taken niet te missen. En als u ons nu even wilt excuseren: er staat een lichtbol voor het raam te zwaaien.

‘STEVEN SPIELBERG PRESENTS TAKEN’ VANAF 14/2 OP KANAALTWEE

Stefaan Werbrouck