Duizend om te zien – David Thomson etaleert andermaal zijn encyclopedischekennis in een kolossaal referentiewerk, maar toont ook zijn grillige selectiecriteria.

David Thomson

Allen Lane/Pinguin; 1008 blz.; euro38,25

Jawel: spits formuleren kan de auteur van het onmisbare A Biographical Dictionary of Film nog steeds. In zijn recentste mammoetwerk, waarin hij duizend films aanprijst of afmaakt, schrijft hij over David Cronenbergs Eastern Promises: ‘ This is noir material as fresh and foul as the insults on the lips of Chelsea F.C. supporters.’ Easy Rider bestempelt hij als ‘ unwatchable – unless you are benefiting from the illegal substances it advocates. ‘ De tegenvallende carrière van het schrijversechtpaar John Gregory Dunne en Joan Didion resumeert hij dan weer als volgt: ‘ Most of their movies feel as if they were done for the health insurance. ‘

Zelfs wie het vierkant met David Thomson oneens is, moet toegeven dat hij zijn meningen met lef en zwier op tafel gooit. Inderdaad: zodra je in Have You Seen…? een titel opzoekt, blijf je bladeren en val je van de ene gevatte opmerking en erudiete bespiegeling in de andere. Hoe komt het dan toch dat hoe langer je in het boek grasduint, hoe meer je met frustraties blijft zitten? Of om het anders te formuleren: waarom is de som hier niet meer dan de optelling van de delen? Dat er in de samenstelling van het boek geen lijn zit, heeft er veel mee te maken. Dat het zeker niet om een offi-ciële canon of zelfs maar een best of gaat , wordt al op de omslag duidelijk gemaakt: de duizend films zijn niet louter meesterwerken, maar ook ‘ oddities, guilty pleasures (with just a few disasters)’. Toch maar een flauw excuus voor het ontbreken van enige zinnige criteria bij het kiezen van de films.

Hoe spitsvondig Thomsons opinies ook zijn, zijn selectie is conventioneel, mainstream en zelden écht verrassend. En voor een zelfverklaarde ‘ Personal Introduction to 1.000 Films‘ offert Thomson in zijn korte essays toch veel ruimte op aan boxofficeresultaten en Academy Award-accolades – zat u soms te wachten op de mededeling dat de song Always and Always uit het Joan Crawford-melodrama Mannequin een Oscarnominatie kreeg? Thomson is op z’n scherpst over films uit de hoogdagen van zijn cinefiele generatie: de jaren 60 en 70. De laatste tijden bezoekt de in San Francisco werkende filmhistoricus duidelijk minder de bioscoop of videotheek (slechts één film uit 2002 tegenover een gemiddelde van twintig prenten uit zijn meest actieve jaren) en ontbreekt het hem aan een breder referentiekader. En dan ga je al eens sympathieke curiositeiten – genre You, the Living – zwaar overschatten.

Kortom : Have You Seen…? is een goed boek, maar voor David Thomson niet goed genoeg.

Patrick Duynslaegher