Paul Baeten
Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en recent nog Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

Overdreven aandacht voor de vorm is een betrouwbaar teken van middelmatigheid. Daarom heb je zelden een goed gesprek in een bar waar er iemand aan de deur controleert of je wel leren schoenen of een wit hemd draagt. Mensen die niks nieuws kunnen of willen bedenken, concentreren zich graag op de regels en de uiterlijkheden van wat er al is. Want wat er al is, dat is zeker. Daar hoef je niet aan te twijfelen, als je dat niet meteen wilt. Tradities, bijvoorbeeld, geven een zekere rust. Precies omdat ze dan wel saai maar tenminste wederkerend en herkenbaar zijn. Denk maar aan de kerstdagen, het jaarlijkse diner met de vrienden van Romaanse of de meeste huwelijken.

Ik hou ook van herkenbaarheid en tradities, zij het dan vooral van tradities die niet per definitie wederkerend zijn en die niet voor meer dan pakweg vijf mensen betekenis hebben. Met mijn goede vriend Olivier Dewit uit Herent nog eens door de Leuvense binnenstad slenteren en in de krantenwinkel een Win for Life, een Ice Tea en een Twix kopen, zoals in de tijd toen we nog spaarden voor een brommer. Dat noem ik traditie. Velen zullen nu zeggen: dat is belachelijk. Maar wacht tot ik Win for Life win en dat meteen kan vieren met chocolade en karamel op een krokant koekje. Eens zien, wie er dan lacht.

Nationale of onpersoonlijke tradities vind ik best misbaar. Misschien heb ik daarom weinig sympathie voor al de acties en pers voor en over het redden van de Nederlandse standaardtaal. Dat in tegenstelling tot het verder laten woekeren van de vreselijke tussentaal. Begrijpen we dan niet dat de Nederlanders die niet altijd verstaan? Dat zij niet weten dat ‘efkes’ ‘eventjes’ betekent?

De laatste weken is de trend namelijk: perfect verstaanbare mensen op televisie niet verstaan en dat meteen op Twitter laten weten. Twitter, das n soc. #netwerk waar mensen ’tweeps’ heten & zo #praten. #justsaying #ironie #allee

Taal is een mooie graadmeter voor verdraagzaamheid in een samenleving. Aanvaard hoe iemand praat, en je aanvaardt de persoon, in zekere zin. Je moet iemand ook willen begrijpen, natuurlijk, en dat heeft meer dan één betekenis. Het is gemakkelijk mensen die met een accent praten uit te lachen, te bekritiseren of minderwaardig te vinden. Zeker als je anders niet meteen iets voorhanden hebt om dat te kunnen doen. Bij tv-gezichten is dat nog geestig, bij mensen die hun weg zoeken in een voor hen nieuw land al iets minder. Intussen valt op dat de inhoud meer en meer een soort bijzaak wordt, of iets om clicks mee te scoren. Een debiele uitspraak van Hoeyberghs, bijvoorbeeld, die moet je niet per se publiceren. Je hoeft zo iemand geen forum te geven. Daar is geen wet voor.

Ook een taal is traditie. Een systeem waaraan we leren te wennen en dat zich in principe aanpast doorheen de tijd. Regels zijn er intussen meer dan genoeg, laat iedereen dus maar wat experimenteren. Een taal is meer dan haar grootste gemene deler, en variaties zijn geen verarming maar een verrijking. Niemand heeft iets aan een perfecte taal als er geen schoonheid meer in kan worden vervoerd.

P.B. GRONDA

OVERDREVEN AANDACHT VOOR DE VORM IS EEN BETROUWBAAR TEKEN VAN MIDDELMATIGHEID. JE HEBT ZELDEN EEN GOED GESPREK IN EEN BAR WAAR IEMAND AAN DE DEUR CONTROLEERT OF JE WEL LEREN SCHOENEN DRAAGT.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content