P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en recent nog Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

Vraag me niet waarom, maar ik was in De Panne en luisterde naar Volcano Choir met zicht op de Noordzee. Je kunt veel beeldspraak bedenken voor de zee. Omdat ze komt en gaat en zo, weet ik veel. Dat zal best. Wat zeker waar is, is dat het een hoop water is. En dat ze gelijk welk gevoel je al had voor je ze zag, zal versterken. Blije mensen worden kinderlijk extatisch, trieste mensen springen van hun balkon.

Wie troost zoekt in de winter, raad ik af om naar De Panne te gaan. Wie troost zoekt in de winter, raad ik ook af om mijn tips te volgen. Laten we even aannemen dat deze nu wel net een goede is.

Troost doet namelijk precies het omgekeerde als de Noordzee in de Panne doet, op het einde van de eerste maand. Het temt de aanstellers en heelt de gewonden, zodat ze dichter bij elkaar komen in de plaats van nog verder uit elkaar te worden gedreven. Volcano Choir, om maar iets te zeggen, troost. Als je toch gaat, neem dan een boei mee.

De meeste maatschappelijke en politieke spanningsvelden komen neer op een keuze tussen de zee of de troost, op verdelen of verenigen. Wat niet per definitie neerkomt op: rijken zijn slecht en armen goed. Want in een land dat meer dan bijna gelijk welk ander land uit rijken bestaat, worden rijken hier wel erg gehaat. Belgen mogen zichzelf niet de morele superioriteit aanmeten alsof ze dat doen uit medeleven met armen, want vaak komt het neer op mensen die veel hebben die jaloers zijn op andere mensen die ook veel hebben plus een betere boekhouder.

De Panne is een goede plek om na te denken over de politieke spanningsvelden in het kleine West-Europese transitland België. Leopold I staat er in de vorm van een soort Statue of Royalty naar het binnenland te staren. Iemand tekende een lul op het beeld en de esplanade ervoor is kort en botst op een lelijke rotonde.

Als je in het buitenland gaat wonen, dan denk je op een bepaald punt: nu heb ik twee landen. Dat is een voorbeeld van de menselijke gewoonte om de banaliteiten en anekdotes van een bestaan te vertalen naar een zogezegd beredeneerd plan, naar persoonlijke winst. Alsof je individueel de ene geniale vondst na de andere doet, en zo de 7,5 miljard anderen te slim af bent. 7,5 miljard mensen die precies hetzelfde denken. ‘Het beste van twee werelden’ is een mythe, anders zou ‘bluesmetal’ bijvoorbeeld een goed muziekgenre kunnen zijn.

De waarheid is dat je het land dat je al had stap voor stap kwijtspeelt, en een soort oppervlakkige vervanging in de plaats krijgt. Maar wat daardoor nog meer opvalt, is dat België er altijd beter uitziet van op afstand.

Op afstand hoor je dat Stromae en Ozark Henry momenteel elk ongeveer de helft van de Italiaanse FM-golven voor hun rekening nemen, en dat een film met een actrice met blokjes enkel nog de Prijs Voor Meest Bekroonde Film Ooit kan binnenhalen. Dat de economie standhoudt en jonge mensen kansen krijgen. Tot je arriveert en de mensen hoort klagen. Het talent maar niet de kop om er iets mee te doen. De Panne in de winter, kortom. Verdeeld onder gelijken en verenigd in zelfbeklag.

P.B. GRONDA

‘HET BESTE VAN TWEE WERELDEN’ IS EEN MYTHE, ANDERS ZOU ‘BLUESMETAL’ BIJVOORBEELD EEN GOED MUZIEKGENRE KUNNEN ZIJN.