GEPLET TUSSEN HEMEL EN AARDE

Melodieuze popmuziek, waarin onderhuids de meest onverwachte dingen gebeuren: het blijft de corebusiness van Mintzkov, ook op zijn vierde cd Sky Hits Ground. ‘We zijn trage werkers, ja. Maar we denken wél na over iedere noot.’

Tijdens het voorbije decennium heeft het van oorsprong Lierse kwintet langzaam maar zeker zijn eigen muzikale niche gevonden. Toch markeert Sky Hits Ground voor Mintzkov een kantelmoment. ‘We sluiten er een periode mee af en zetten tegelijk een stap naar iets nieuws’, vertelt zanger-gitarist Philip Bosschaerts, bij een kop koffie aan zijn keukentafel, thuis in Deurne. ‘Deze keer besloten we, bij wijze van experiment, zonder producer de studio in te duiken. De eerste opnamen bevielen ons dermate dat we het niet langer nodig vonden er een buitenstaander bij te betrekken. Een en ander heeft ons een smak geld uitgespaard. Bovendien heeft de beslissing het heft in eigen handen te nemen ook ons zelfvertrouwen een enorme boost gegeven. We laten iedere song nu zichzelf zijn, wat vanzelf tot meer stilistische variatie leidt. Op deze plaat doen we dingen die we nooit eerder hebben aangedurfd. Dat Sky Hits Ground zo goed klinkt, is echter ook de verdienste van Jasper Maekelberg, een jonge, getalenteerde geluidstechnicus die als klankbord dienst heeft gedaan.’

De nieuwe langspeler is een soort onafhankelijkheidsverklaring. Waren jullie dan zo ontevreden over de producers van jullie vorige cd’s?

PHILIP BOSSCHAERTS: Helemaal niet. Van alle drie hebben we heel wat opgestoken. Wat is goed of slecht aan je songs? Is het nodig dat refrein aan het eind echt nog eens te herhalen, of knip je het er beter uit?

Frank Duchêne, met wie we ons debuut M for Means and L for Love (2003) hebben ingeblikt, werd destijds geconfronteerd met een groep die zoveel ideeën had dat ze door de bomen het bos niet meer zag. Het was dus schrappen en puzzelen geblazen. Precies daarom besloten we, vóór we aan opvolger 360° (2007) begonnen, grondig ons huiswerk te maken. We gingen ervan uit dat producer Mark Freegard sowieso nog allerlei dingen zou veranderen, maar op een paar details na liet hij alles zoals het was. Producen is soms ook: herkennen wat goed is en er met je handen afblijven.

Voor onze vorige cd, Rising Sun, Setting Sun (2010), gingen we in zee met Jagz Kooner, die eigenlijk een dj is. Dat was interessant én ingrijpend, omdat zijn muzikale visie haaks stond op de onze en hij al met zoveel belangrijke artiesten in de studio had gezeten, van My Bloody Valentine tot Primal Scream. Alleen begreep hij geen jota van onze tegendraadse ritmes. Wij waren van oordeel dat die leven in de brouwerij brachten, voor hem moest alles rechttoe rechtaan. Hij was ook geneigd ieder onderdeel van onze sound maximaal op te blazen. Met Kooner hebben we dus het vaakst gebotst: hij was een beetje een aansteller. Niettemin zijn we dankzij hem tot het besef gekomen dat je soms je eigen ideeën ter discussie moet durven te stellen. Behalve rechtlijniger klinkt Sky Hits Ground dus ook subtieler en eerlijker dan onze vroegere platen. Ik sluit niet uit dat we in de toekomst weer met een producer zullen werken, maar nu we weten waar we zelf toe in staat zijn, zal dat zeker in een ander klimaat gebeuren.

Ook aan de sobere zwart-withoes van de nieuwe cdmerk je dat er sprake is van een ommekeer. Het is een snapshot van jullie repetitiehok, de verloskamer waar jullie songs ter wereld komen. Dat voedt de indruk dat Mintzkov vandaag een band is die op zichzelf terugplooit.

BOSSCHAERTS: Precies. Voor ons past dat beeld perfect bij onze muziek, omdat we deze keer zelf alle teugels in handen hebben genomen. Niemand hield voor ons de klok in de gaten. Maar we zijn nog altijd even gepassioneerd door wat we doen en we hadden een gemeenschappelijk doel voor ogen. Alles liep dus bijzonder vlot.

Sky Hits Ground verschijnt precies een decennium na jullie debuut. Een song als Slow Motion, Full Ahead zou ook op jullie eigen traject kunnen slaan. Vind je dat je groep intussen al haar doelstellingen heeft gehaald?

BOSSCHAERTS: Succes, de snelheid waarmee je groot wordt, voor ons doen die dingen er niet zoveel toe. Mintzkov is een langetermijnverhaal. We hebben niet de gemakkelijkste weg gekozen en kunnen er nog steeds niet van leven, maar we doen tenminste wat we altijd al hebben willen doen. Ik ben dus best wel blij met waar we nu staan.

Na onze vorige cd hebben we door negen Europese landen getoerd, tot in Finland toe. Niets fijners dan avond na avond zieltjes te winnen met je eigen muziek. Soms speel je voor vijf man, soms voor tweehonderd. Je hoort me dus zeker niet beweren dat we al ergens vaste voet aan de grond hebben, toch stellen we vast dat op plekken waar we al vaker zijn geweest, zoals in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, er iedere keer wat meer volk komt opdagen. Dat is bemoedigend. Het gaat langzaam, maar we groeien.

Mintzkov bestaat uit vijf verschillende persoonlijkheden, en dat hoor je ook aan de muziek. Heb je achteraf nooit het gevoel: ‘Verrek, in dit nummer had misschien wel méér gezeten, als ik echt mijn zin had kunnen doordrijven’?

BOSSCHAERTS: Soms. Onze muziek is een compromis. Alleen, dat beschouw ik niet per se als iets negatiefs. Ook al zijn we geen echte democratie, ieder draagt zijn steentje bij en daar wordt de muziek enkel rijker van. Samen creëren we iets dat we elk apart nooit zouden kunnen maken.

Zelf hou ik ook van weirde jazz en soms zou ik wel eens iets in die richting willen doen. Maar in de context van Mintzkov zou dat eenvoudigweg niet kloppen. Met die groep putten we uit zestig jaar popmuziek. Het is trouwens gek: hoe meer ik naar ingewikkelde, experimentele dingen luister, hoe melodieuzer en toegankelijker ik uit de hoek kom. Met Mintzkov is heel veel mogelijk, zolang we ervoor opletten dat het niet te abstract wordt.

Zodra ik de groep een nummer aanreik, begint er meteen van alles te borrelen en te broeien, waardoor het vaak een onverwachte richting uit wordt geduwd. Onze bassiste en onze drummer (Lies Lorquet en Min Chul Van Steenkiste, nvdr.) zetten er doorgaans eerst hun tanden in en zo ontstaat de chemische reactie die ervoor zorgt dat het als Mintzkov klinkt. Wanneer je thuis iets schrijft, lijken de mogelijkheden nog onbegrensd: in je verbeelding kun je er desnoods zelfs een groot orkest bij halen. Maar in het repetitiehok voel je hoe, dankzij de input van de anderen, in de song plots een hart begint te kloppen. Dat is altijd een prachtig moment. Uiteraard wordt er veel gediscussieerd: bij Mintzkov maken we ruzie over ieder detail, denken we na over iedere noot. Dat verklaart wellicht waarom onze muziek zo gelaagd is.

Vroeger waren we altijd gestrest in de studio. We verbonden ons lot aan iemand die we amper kenden en soms zelfs een andere taal sprak. Dat leidde al eens tot misverstanden en frustratie. Heeft de producer mijn idee wel goed begrepen? Of zal het onderweg alsnog sneuvelen? Ditmaal werd de onderlinge communicatie door niemand verstoord. We hebben doorgaans ook weinig woorden nodig. We spelen al samen sinds 1997 en kennen zo onderhand wel elkaars ambities en gevoeligheden. Daarbij komt dat we met de jaren allemaal een beetje rustiger zijn geworden. De scherpe kantjes zijn eraf en dat is best aangenaam. Niet dat onze onderlinge strijd is uitgewoed: ze wordt nu gewoon anders gevoerd. (lacht)

Sky Hits Ground is een titel die ruimtelijkheid suggereert. Een onmetelijke horizon, een plek waar hemel en aarde onmerkbaar versmelten, maar ook een waar euforie en tristesse met elkaar in botsing komen.

BOSSCHAERTS: Al onze platen vormen nu eenmaal een – vertekend – verslag van alles wat we hebben beleefd in de periode daarvoor. Na onze vorige cd hebben we veel gespeeld en dat was fijn. Maar we kregen ook een paar zware klappen te incasseren. Drie jaar geleden stierf onze vorige gitarist, Bert Van den Roye, aan wie Sky Hits Ground is opgedragen. Hij had een overdosis pillen geslikt en we zijn er nog steeds niet achter of het om een ongeluk of zelfdoding ging. Bert heeft veel voor ons betekend, zeker ten tijde van onze eerste cd. Hij was erg getalenteerd, maar tegelijk kampte hij met een boel onzekerheden. Dat leidde ertoe dat zijn positie in de groep uiteindelijk onhoudbaar werd, zowel voor hem als voor ons. En ook al bleven we vrienden, de laatste jaren van zijn leven verliepen voortdurend met ups en downs. Het is vooral tragisch dat, ondanks herhaalde pogingen, niemand van ons in staat is gebleken hem uit de afgrond te trekken.

Toen hij voor het eerst Rising Sun, Setting Sun hoorde, was zijn reactie: ‘Dit gelóóf ik niet.’ Zelf ben ik nog altijd trots op die plaat, maar misschien had hij een punt. Zijn kritiek was in ieder geval een reden voor ons om op Sky Hits Ground nog harder ons best te doen. Tijdens het maken van de nieuwe cd bleef Bert voortdurend door mijn hoofd spoken. Hij sloop in iedere tekst, in iedere melodie.

Kort na zijn overlijden werd ook een andere goede vriend van de groep zwaar ziek. Hij heeft het gelukkig gehaald, maar ook dát was een zware schok voor ons. We zijn er andere mensen door geworden. Wanneer leeftijdsgenoten door dit soort rampspoed worden getroffen, word je echt wel met je neus op de feiten gedrukt: het leven is vluchtig en in een vingerknip kan het voorbij zijn.

Ik voel veel machteloosheid op deze plaat: ‘You band-aid all the blisters / But you never heal the scars’, zing je in Runner’s High.

BOSSCHAERTS: Achteraf stel ik ook vast in welke mate dat autobiografische zijn weg naar de songs heeft gevonden, maar het gebeurt zonder dat ik er erg in heb. Want eigenlijk vertel ik geen lineaire verhaaltjes. Mijn teksten komen op een associatieve, zelfs klankmatige manier tot stand. Het vertrekpunt is altijd de muziek. Vroeger heb ik nog aan de kunstacademie gezeten, alleen merk ik tegenwoordig dat ik met woorden veel sneller een beeld kan schilderen dan met verf en penseel.

Veel van de metaforen uit je teksten suggereren wapens, oorlog en strijd.

BOSSCHAERTS: Conflicten zijn gewoon interessanter om over te schrijven dan huiselijk geluk. Zo eenvoudig is het.

Hoewel er behoorlijk wat duisternis in jullie nieuwe plaat zit, ontwaar ik ook een zeker optimisme: ‘Tomorrow is day one again.’ Je kunt altijd opnieuw beginnen.

BOSSCHAERTS: Euh… Ik zag het veeleer andersom, als een vicieuze cirkel. Maar je hebt gelijk: Day One kan zowel positief als negatief worden opgevat.

Mintzkov timmert al ruim vijftien jaar aan de weg. Wat is de cement die de groep al zo lang samenhoudt?

BOSSCHAERTS: We zijn vrienden die elkaar vertrouwen. Familie haast. We zien elkaar zoveel tijdens repetities en tournees dat we daarbuiten elkaars deur niet echt meer platlopen. Maar we zijn er allemaal heilig van overtuigd dat we met iets waardevols bezig zijn. Zowel voor ons als voor het publiek.

SKY HITS GROUND

Uit op 27/9 bij Gentle Recordings. Mintzkov speelt op 9/10 in de Brusselse Beursschouwburg en toert daarna door Vlaanderen.

DOOR DIRK STEENHAUT

Philip Bosschaerts ‘NIETS FIJNERS DAN AVOND NA AVOND ZIELTJES TE WINNEN MET JE EIGEN MUZIEK. IN DUITSLAND, OOSTENRIJK EN ZWITSERLAND KOMT TELKENS MEER VOLK OPDAGEN.’