GEORGE CUKOR, DE BRILJANTE BLIJSPELREGISSEUR VAN MGM, TEKENDE MET HET VICTORIAANS MELODRAMA ‘GASLIGHT’ EEN VAN ZIJN ZELDZAME DONKERE FILMS.

FILM: **** Extra’s: ** (Warner home video)

HOOGGLANS UIT HOLLYWOOD

Gaslight (1944)

Film. In 1940 was er al een Engelse versie van Patrick Hamiltons Broadwayhit Angel Street (geregisseerd door Thorold Dickinson; met Diana Winyard en Anton Walbrook), maar het was de Amerikaanse remake van George Cukor die klassieke status verwierf. En terecht. Gaslight is een prachtstaaltje van hoogglanzend Hollywoodvermaak; de huiselijke terreur en psychologische foltering mogen dan nog morbide zijn, de stijl is dermate gepolijst dat je er bijna over uitglijdt. Ofschoon volledig in de MGM-studio gedraaid, is dit een oefening in pseudo-Victoriaanse sfeerschepping. In het statige herenhuis aan Thornton Square waar haar tante al onder haar eigen portret gewurgd werd aangetroffen, wordt nu ook Ingrid Bergman door haar geniepige echtgenoot (Charles Boyer) geterroriseerd. Deze perfide bedrieger die op haar juwelen uit is, probeert haar op geraffineerde wijze krankzinnig te maken. Hij zet de vranke dienstmeid (Angela Lansbury) tegen haar op, en doet haar geloven dat ze waanideeën heeft en haar verstand verliest.

Het tergend dimmen van het gaslicht is een van zijn favoriete methoden om zijn goedgelovige en onderdanige bruid knettergek te maken. Het verschaft de briljante cameraman Joseph Ruttenberg ook het alibi om het volgepropt claustrofobisch decor geregeld in onheilspellend clair-obscur onder te dompelen. Soms lijkt het alsof het verstikkende huis een eigen leven leidt. Ingrid Bergman, een forse actrice die altijd een kerngezonde indruk maakt, is hier uitstekend gecast als de neurotische echtgenote die ontdekt dat haar huwelijk een grote valstrik is en het huis uit haar jeugd een fluwelen gevangenis (we zien haar vaak gefilmd achter hekkens en doorheen trapleuningen die tralies suggereren). Bergman won voor haar prestatie de eerste van haar drie oscars.

George Cukor, een exponent van de zogeheten ‘onzichtbare’ mise-en-scène en Hollywoods ‘ women’s director‘ bij uitstek , is de ideale regisseur voor dit zwarte melo vol suggestief emotioneel geweld. Onder de verheven theatrale hoogstandjes schuilt ook een voor die jaren ongenadige afrekening met de leugens en illusies van het bourgeoishuwelijk.

Extra’s. Het verslag uit het bioscoopjournaal van 1944 over Ingrid Bergman die haar eerste oscar uit handen van Jennifer Jones ontvangt. De retrospectieve documentaire Reflections on Gaslight (14 minuten) wordt aan elkaar gepraat door Bergmans dochter Pia Lindström. Gezien de meeste betrokkenen (Bergman, Boyer, Cukor) intussen overleden zijn, mag Angela Lansbury herinneringen ophalen aan haar heuglijk filmdebuut op achttienjarige leeftijd. Voorts ook de originele trailer. Patrick Duynslaegher