Andrew Niccol, VS 1997,met Ethan Hawke, Uma Thurman, Alan Arkin. Woensdag 15 oktober 21.00 û Canvas

Gattaca is een elitaire, Spartaans geleide ruimtevaartorganisatie die piloten traint voor vluchten naar Titan, Uranus’ veertiende maan (de naam van het bedrijf komt van de initialen van de nucleotide basen van DNA: adenine, thymine, cytosine en guanine). Niccols technologische fabel volgt de ambigue Vincent Freeman (Ethan Hawke) en zijn droom om ooit het heelal in te schieten. Probleem: Vincent is bijziend, heeft een hartkwaal en is voorbestemd om enkel toiletruimten te verkennen, met emmer en zwabber. De cineast die tien jaar lang tv-commercials draaide, schept laconiek een gespleten samenleving waarin de genetische opmaak het distinctiemechanisme levert. Tegenover de ‘Valids’ (gentechnologisch gekweekte, kwaalvrije supermensen) staan de ‘Invalids’ ( ‘faith babies’of ‘de-gene-erates’ die ‘natuurlijk’ zijn ontstaan, maar fysiek en psychisch inferieur zijn). Zonder een spatje moralisme wordt de ongelijke toekomst waarin haren, huidschilfers en bloed het curriculum vitae van de mens vormen in een retrokleedje gehuld: strakke haartooien en pakken, futuro- fifties autodesign en functionele architectuur (het Gattaca-gebouw is het Marin County Civic Center van Frank Lloyd Wright in San Rafael, Californië).

Het is zoetjesaan vervelend om fotografie, production design en scores van films te bewieroken, maar cameraman Slawomir Idziak, ontwerper Jan Roelfs en componist Michael Nyman leveren excellent werk. Eerder dan Hawke beheerst Jude Law het scherm als de verlamde, cynische ‘Valid’ die Vincent bloed, weefsel en urine geeft om Gattaca te misleiden, in ruil voor geld om zijn eigen alcoholverslaving te voeden. Uma Thurman zorgt voor de kille liefde, Alan Arkin is de gemotiveerde speurneus of ‘hoover’ (een verwijzing naar de FBI-directeur én naar de stofzuigers die DNA-materiaal opzuigen). Campy optreden ook van Gore Vidal, die zijn achterdocht jegens Vincent heel morose verwoordt: ‘You keep your workstation so clean – and not one error in a million keystrokes.’ Niccol sloeg kort na zijn debuut opnieuw een homerun als scenarist van The Truman Show, een satire over de eerste volledig ‘geteleviseerde’ mens, en maakte vorig jaar Simone, met Al Pacino als een filmproducent die zijn vrouwelijke ster kwijtspeelt en een digitaal duplicaat maakt dat op slag beroemd wordt.

door Jo smets