HEIL HITCHCOCK – Aan de vooravond van de Amerikaanse deelname aan WOII droeg ook Hitchcock zijn steentje bij aan Hollywoods antinazipropaganda.

Films: *** *Extra’s: (Universal)

Tegelijk met nieuwe edities van de beroemde Hollywoodklassiekers van Alfred Hitchcock, brengt Universal ook voor het eerst zijn Britse periode onder de aandacht. Het buitenbeentje onder de nieuwe aanwinsten in de Hitchcock Collection (zie Top-5) is echter de tweede Amerikaanse productie van de uitgeweken Britse regisseur, de grillig geplotte spionageprent Foreign Correspondent.

Zoals nog een stel andere films uit 1940 ( Escape,Four Sons,The Mortal Storm) moest Foreign Correspondent bij het Amerikaanse publiek solidariteit opwekken voor het lot van de Europese landen waar Hitler zijn zinnen had op gezet, om zodoende de isolationistische buitenlandse politiek te doorbreken. Het verhaaltje is dan ook pure propaganda in je reinste comic stip-stijl: anno 1939 stuurt de hoofdredacteur van een Amerikaanse krant moedwillig geen politieke journalist naar Londen, maar wel een argeloze en onversaagde misdaadreporter. Die moet er de grootste misdaad van de eeuw verslaan: het uitbarsten van een wereldconflict. Joel McCrea is ideaal gecast als de modale Amerikaan die, niet gehinderd door enige voorkennis of geplaagd door argumenten van strategische aard, achter de schurken aangaat die een vredesorganisatie als dekmantel gebruiken om het geallieerde verzet in de kiem te smoren en het pad te effenen voor de aanstormende nazihorden.

Hitchcock zou natuurlijk Hitchcock niet zijn mocht hij de beperkingen en verplichte nummertjes van het propagandagenre niet volledig naar zijn hand zetten. Hij spint rond de stijgende oorlogsdreiging een pure fantasie die aardig een loopje neemt met alle wetten van de logica en de waarschijnlijkheid. De hele intrige draait rond de ontvoering van een oude Nederlandse diplomaat die als enige een paragraaf van buiten kent uit een geheim geallieerd verdrag. Deze Clausule 27 wordt in handen van Hitch de perfecte MacGuffin: de gimmick waar helden en schurken achteraan zitten, maar die voor de verteller-regisseur van geen enkel belang is. Omdat die uiteraard andere dingen aan zijn hoofd heeft. Zoals het neerzetten van heuglijke snoodaards, met op kop de afgelikte spion gespeeld door de immer elegante Herbert Marshall. Die krijgt hier een heerlijke dubbelzinnigheid aangemeten: hij stelt zijn leven in dienst van het zuivere kwaad, maar offert het wel op om zijn geliefde dochter te redden. Ook typisch Hitchcock is typering van de boef die officieel wordt aangesteld om McCrea te beschermen, maar de opdracht kreeg hem te vermoorden. In enkele rake trekken maakt de cineast hem zo sympathiek dat we met hem meeleven telkens als argeloze toeristen zijn poging dwarsbomen om McCrea van de klokkentoren van Westminster te gooien.

En dan zijn er natuurlijk de sterke staaltjes van Hitchcocks hypergeconcentreerde visuele vertelkunst: de moordende fotograaf die na zijn aanslag in de gutsende regen in een zee van dansende paraplu’s aan zijn achtervolgers ontkomt; het bedrieglijk vreedzame Hollandse landschap dat plotseling niet meer klopt als blijkt dat de molenwieken tegen de wind in draaien (een geheime code voor het vliegtuig dat erboven zweeft); het technische huzarenstukje van de finale vliegtuigcrash in de oceaan, volledig gefilmd in één subjectief shot vanuit het standpunt van de twee piloten.

Patrick Duynslaegher