Iwo Jima, mon amour. Eastwoods Iwo Jimadiptiek, waarin hij de oorlog vanuit meerdere perspectieven benadert, is op dvd nog sterker dan in de bioscoop.

Film: ****Extra’s: *** (Warner)

In de docu Red Sun, Black Sand: The Making of Letters from Iwo Jima vertelt Clint Eastwood dat hij aanvankelijk het verhaal van de Amerikanen en van de Japanners in de bloedige strijd om het vulkaaneilandje Iwo Jima in één grote film wou verwerken. Uiteindelijk vond hij de verschillende culturen te ver uit elkaar liggen om in één coherente verhaallijn te vatten. Dus liet hij in Flags of Our Fathers dit beslissende wapenfeit uit WO II zien vanuit het perspectief van de Amerikanen, en in Letters from Iwo Jima vanuit het standpunt van de Japanners. Ofschoon beide films overheerst worden door een toon van verdriet en spijt over zoveel verwoeste mensenlevens, zijn ze ook totaal verschillend inzake structuur en dramatische opbouw.

Het meer episch opgevatte Flags of Our Fathers onthult het ware verhaal achter het hijsen van de vlag op Iwo Jima, dat uitgroeide tot een van de iconische beelden uit de Tweede Wereldoorlog. Deze intrigerende bespiegeling over heroïsme, vaderlandsliefde en survival speelt zich slechts ten dele af op het slagveld, maar toont vooral wat er gebeurt als de oorlogshelden terugkeren naar het thuisfront en ze gebruikt worden in een reclamecampagne om de oorlogsmachine draaiende te houden.

In Letters from Iwo Jima concentreert Eastwood zich wel degelijk op de slag zelf. Gebaseerd op brieven die soldaten schreven aan hun familie, reconstrueert hij in een minimalistische stijl een helse episode in de strijd: hoe de Japanners de Amerikaanse overwinning een tijdlang kunnen afwenden door zich in te graven in een uitgebreid tunnelnetwerk op het eiland.

Eastwood had gelijk om er twee films van te maken, maar Warner had ongelijk om ze niet tegelijkertijd in de bioscoop te brengen. Beide films kunnen op eigen benen staan, maar ze verrijken elkaar ook door een subtiel spel van echo- en spiegeleffecten. Sommige scènes uit het eerste deel krijgen pas hun volle gewicht als je er de corresponderende scène uit het tweede deel naast legt. Om maar één, zij het wel verpletterend voorbeeld te geven: in Flags of Our Fathers horen de Amerikaanse soldaten ondergrondse explosies, maar kunnen ze niet vatten wat er precies in de tunnels gaande is. Pas een film later komt het ontbrekende ’tegenshot’ van Japanse soldaten die zich één voor één met een handgranaat opblazen, een collectieve zelfmoord die tot het sterkste behoort wat je in het oorlogsfilmgenre ooit gezien zal hebben. Het is dit dubbele perspectief dat twee op zich briljante films op dvd samenplooit tot één meesterwerk.

Patrick Duynslaegher