Familieziek

Schrijver Adriaan van Dis en tekenaar Peter van Dongen hebben een geschiedenis in Indonesië, voormalig Nederlands-Indië. Hun families trokken na de Tweede Wereldoorlog en de Indonesische onafhankelijkheid naar Nederland. Van Dis schreef in 2002 Familieziek, een ‘roman in taferelen’ die is gebaseerd op zijn jeugd als nakomertje in een ontheemde familie uit de kolonie. Met Peter van Dongen vond hij de ideale partner, want die had met Rampokan-Celebes al een tweeluik gemaakt over de naoorlogse periode in Indonesië. Familieziek heeft niet echt een begin en een einde. Het is meer een situatieschets dan een verhaal met een spanningsboog. De donkere vader des huizes vindt dat hem onrecht is aangedaan. Hij is wel lief voor de paarden die hij onder zijn hoede heeft, maar is hard voor zijn zoon. De blanke moeder voelt zich vaak wanhopig en neemt haar toevlucht tot Indonesisch bijgeloof. De drie dochters uit een vorig huwelijk kiezen de zijde van hun moeder en zetten zich af tegen hun stiefvader en halfbroertje. Om zijn emotionele verwaarlozing te compenseren, droomt het jongetje droomt dan weer van imaginaire vrienden en van een Nederlands-Indië dat hij nooit heeft gekend. Ondertussen ondervindt het gezin veel problemen die ook voor hedendaagse vluchtelingen dagelijkse kost zijn: racisme, werkloosheid en desinteresse. Van Dongens strips moet je aandachtig lezen, want hij vertelt veel in de beelden. De voice-over komt van de roman van Van Dis, maar door de toevoeging van nieuwe visuele scènes krijgt de tekst meer diepte. De historische decors en alledaagse voorwerpen uit de jaren vijftig, in een stemmige inkleuring met veel bruin en groen, voelen aan als een onmisbaar deel van het verhaal. Van Dongen is dan ook een beoefenaar van Hergé’s klare lijn en krijgt daar steeds meer appreciatie voor, wat bijvoorbeeld blijkt uit zijn projecten voor 2018: een album van Blake en Mortimer dat hij met zijn Nederlandse klarelijncollega Teun Berserik tekent, en een heruitgave van Rampokan in het Frans.