Zondag 27/11, 21.40 – Canvas. Haim Tabakman, Israël-D-FR 2009
Dat de herenliefde op een gesloten plek als Mea Shearim, een van de oudste en meest extreem orthodoxe Joodse wijken van Jeruzalem, omstreden is, zal niemand verbazen. Controverse verzekerd dus voor Haim Tabakman, die met Eyes Wide Open in 2009 een moedig homodrama draaide en zijn debuut in Gent bekroond zag tot Beste Film. Zelf geen homoseksueel maakt hij van deze film vol taboes, razende hartstocht en religieuze angst een ontroerende parabel over verlangen naar liefde en de prijs die men bereid is daarvoor te betalen.
Het met veel fatsoen vertelde Eyes Wide Open begint in de striemende regen, symbolisch voor de nakende emotionele zondvloed. De ultraorthodoxe Aaron (Zohar Shtrauss), een man met een rustig leven, een vrouw en vier kinderen, zit met de koosjere slagerij Fleischman van zijn pas gestorven vader opgescheept. Voor hem lijkt die winkel een gevangenis: hij voelt zich even dood als het vlees dat hij voor zijn schaarse klanten moet ontvetten of snijden. Tót hij in zijn zaak de jonge Ezri (Ran Danker) ontmoet, een student die van de Talmoedische school is gestuurd. Als gerespecteerd synagogeganger probeert Aaron zijn seksuele gevoelens te onderdrukken, maar hij krijgt het steeds moeilijker om aan Ezri’s charmes te weerstaan, zeker nadat hij hem als hulpje aanneemt en een kamer boven de sjofele slagerij laat betrekken.
Tabakman houdt het sober. Niet alleen filmt hij de rituelen van het joodse geloof zoals het aanraken van de mezoeza met evenveel aandacht als die van de slagerspraktijk, ook hun seksuele ontdekkingstocht geeft hij met de nodige terughoudendheid weer. Zelfs al hoor je broeken openritsen of zie je de gebedsmantel verhit uitgetrokken worden, de sfeer is er een van kalme rust. Die aanpak past bij het discrete en sterk gestructureerde leven van Aaron in zijn ultravrome gemeenschap. Bijna alle mannen zijn er talmidei hachamim, volgelingen van de geleerden en wijzen, en elke verandering wordt er als kwaad beschouwd.
De context van de chassidische Joden maakt de verleiding groot om Eyes Wide Open als een traktaat tegen het fanatieke fundamentalisme en de rigide tradities te zien. Aaron wordt door de zedenpolitie immers al snel tot zondaar gestigmatiseerd. Deze ingetogen film met licht antropologische trekjes is evenwel niet zo zwart-wit als de strenge kleding van de orthodoxe Joden. Tabakman stelt niet alleen de Israëlische maatschappij in vraag, maar biedt ook een karakterstudie van een man die het gevoel heeft zijn leven te hebben gemist. Evengoed is Eyes Wide Open nog een krachtig onderzoek naar koppigheid, romantische passie en het vinden van een eigen waarheid en verlossing.
LUC JORIS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
