Robert Downey Jr. is clean. De acteur heeft zijn jarenlange drugsverslaving met succes bekampt en wil nu een comeback maken op het witte doek. ‘Ik moet toegeven dat sober zijn echt wel cool is.’ Door Jennifer Barrett

Hoewel hij beschouwd wordt als een van de beste acteurs van zijn generatie, is Robert Downey Jr. vooral bekend om zijn drugsexcessen en om de problemen die zijn verslaving hem bezorgde. Zo bracht hij onlangs nog een jaar door in een ontwenningskliniek, na een verblijf in de nor. Maar op zijn 38e wil de acteur komaf maken met zijn verleden en zich weer helemaal toeleggen op zijn carrière. Twee nieuwe films – zijn eerste in drie jaar – moeten hem daarbij helpen. In The Singing Detective – naar Dennis Potters briljante tv-serie – speelt Downey Jr. een schrijver van misdaadverhalen die lijdt aan een verschrikkelijke vorm van psoriasis. In de bovennatuurlijke thriller Gothika kruipt hij in de huid van een psychiater. Zijn rol in die laatste film bood Downey Jr. niet alleen een nieuw perspectief op zijn carrière, hij ontmoette er op de set ook filmproducente Susan Levin, met wie hij zich begin november verloofde.

‘The Singing Detective’ was je eerste film na je vrijlating. Naar het schijnt heeft niemand minder dan Mel Gibson je uitgezocht voor de hoofdrol.

Robert Downey Jr.: Ik denk het, voor zover hij me al moest zoeken natuurlijk. Ik woon gewoon wat verder bij hem in de straat.

Zijn jullie buren?

Downey Jr.: Hij woont in de chique buurt en ik, ik woon wat verder. ( lacht)

Maar hij heeft je de rol aangeboden, hoewel men zich zorgen maakte over de kosten om je te verzekeren.

Downey Jr.: Hij kende me beter dan de mensen die wat terughoudend waren. Omdat hij me vrijwel de hele tijd zag. Je kunt altijd veel meer vertellen door iemand te zien dan door iemand te horen. Dat heb ik zelf ook al ervaren. Iedereen praat en praat maar, maar laat mij eens iemand goed bekijken. Het is zelfs al zo ver gekomen dat ik een soort expert ben geworden. Mensen komen me vragen: Wat denk je? Is die of die om zeep?

Wat zeg je dan?

Downey Jr.: Dat dat niet echt mijn taak is maar, euhm, als je denkt dat ze in de problemen zitten, dan kan ik je een eerlijk oordeel geven. In de LAPD gebruiken ze een DRE – een drug recognition expert… Ik zie mezelf dan ook graag als Dr. DRE.

Grappig. Waarschijnlijk had je nooit gedacht die rol te moeten spelen.

Downey Jr.: Ik wil er geen misbruik van maken. Alleen soms, als ik zin heb.

Je kunt mensen zo in de problemen brengen.

Downey Jr.: Weet je, op het moment dat je ergens stoned bent waar je niet geacht wordt stoned te zijn, zit je altijd in de problemen.

Daar heb je een punt. Terug naar de film. Is je rol in ‘The Singing Detec- tive’ een soort catharsis? Je moest ook vechten met je demonen.

Downey Jr.: Ja, en die vraag werd me waarschijnlijk…

àal een duizendtal keer gesteld?

Downey Jr.:Hmm, ik denk dat 35.000 keer dichter bij de waarheid ligt. ( lacht) Nu, de rol zelf heeft niet voor een catharsis gezorgd, maar kijken naar de reacties van het publiek wel.

Waarom?

Downey Jr.:The Singing Detective is iets wat je begrijpt of niet. En zelfs als mensen de film niet begrijpen – of er zelfs niet van houden -, dan nog doet hij hen erover spreken of nadenken.

Denk je dat sommige kijkers er zich ongemakkelijk bij voelen?

Downey Jr.: Ja, maar wat is het nut van therapie als die kleine a-ha’s en openbaringen je niet ongemakkelijk maken? Dat noem ik waar voor je geld.

In ‘Gothika’ speel je een psychiater.

Downey Jr.: Ik moet toegeven dat mijn research voltooid was nog voor ik begon, maar het beroep boeit me steeds meer. Het wordt verschrikkelijk onderschat… het was een trip.

Hoe lang ben je nu al van de drugs af?

Downey Jr.: Daar kan ik niet echt gedetailleerd op antwoorden. Tegen de pers wil ik toch nog een zekere persoonlijke anonimiteit handhaven.

Maar het is toch al een tijdje geleden.

Downey Jr.: Een eeuwigheid. En ik moet toegeven dat het echt wel cool is. Gisteravond was de première van Gothika en ik ging er met mijn meisje en haar ouders en al mijn vrienden heen. Het was een aandoenlijk moment. Niemand was echt ugly drunk, maar het was wel plezant. Mijn publiciteitsagent, die ik nog nooit met een biertje heb gezien, was zo blij en opgelucht dat deze hele pr-show ten einde is dat hij een Heineken naar binnen slokte. Voor hen is het Mazel Tov. Voor mij is het Molotov. ( lacht)

Vind je dat nu zelf uit?

Downey Jr.: Goed gevonden, niet? ( lacht) Ah, wat fijn als je jezelf nog voor het ontbijt volledig kunt afbreken. Waar zaten we?

Op de première gisteravond waar ook je ‘meisje’, Susan Levin, was. Jullie hebben elkaar ontmoet op de set van ‘Gothika’?

Downey Jr.: Ik denk dat ik al eerder een idee had van wie ze was – ze is toch vrij jong voor iemand in haar positie. Maar echt kennen deed ik haar niet. Zij was daar gewoon de film aan het produceren en bam! En ik had net voordien de romantische liefde nog afgedaan als zijnde niets anders dan een fantast zijn idee van een kwelling.

Je zult zien dat het altijd dan gebeurt.

Downey Jr.: Ik denk het, want ik was nog nooit zo zeker van iets geweest. We gingen naar een van die etentjes met de hele crew en ik betrok haar in een spelletje verbale oorlog over de verschillen tussen en de duurzaamheid van optimisme en pessimisme. Mijn theorie is: de optimist gelooft dat de toekomst onzeker is. De pessimist heeft altijd gelijk, maar vindt daar geen voldoening in. Je moet dus wel optimistisch zijn, omdat je anders niet elke dag zou opstaan en je tanden poetsen, maar – en hier is mijn conclusie – de pessimist heeft wel duidelijk meer informatie.

Daarover heb je gepraat op jullie eerste avondje uit?

Downey Jr.: Het is mijn manier van flirten. Ze keek recht in mijn ogen voor ongeveer 15 seconden, en zei: ‘Weet je, ik zou zeggen dat ik medelijden met je heb, maar eigenlijk vind ik je ook wel charmant en gevat, vriendelijk en grappig… Dus, anyway: we hebben een grote scène te doen morgen en ik vroeg me af of je de scriptaanvullingen al hebt?’

Het werkte?

Downey Jr.: Het was alsof ik per ongeluk penicilline had ontdekt.

Sommige van de beste dingen zijn per ongeluk ontdekt.

Downey Jr.: ( lacht) Toch zeker de beste dingen die ik ooit heb gedaan.

Nu we het daar toch over hebben, ik heb gehoord dat je een nieuwe tatoeage hebt.

Downey Jr.: Ja, ‘SUZY Q’.

Waarom niet ‘SUSAN’?

Downey Jr.: Weet je, om de een of andere reden deed ‘SUSAN’ me denken aan de gevangenis. Niet dat ‘SUZY Q’ minder, euhm, gevangenis is. Het spijt me: eigenlijk moet ik nog het meest van al herstellen van een verknipte logica.

Heb je haar verteld dat je er één wou laten zetten?

Downey Jr.: Neen. Een aantal dagen ervoor zei ze me dat ze last had van haar rechterschouder, dus masseerde ik hem een beetje. Toen ik dan later de tatoeage had laten zetten, zei ik dat ik last had van mijn linkerschouder, en zij zei: ‘Zou het niet leuk zijn als je je shirt zou uittrekken en je schouder met mijn naam zou hebben versierd?’

Ooh, ze is goed.

Downey Jr.: Ik denk dat ze blij was. In het begin heb je onbewust nood aan veiligheid en comfort en wil je via allerlei mogelijke riten bevestigen dat je elkaar kan vertrouwen. En ik ben niet zo spraakzaam. Begrijp je wat ik bedoel?

Was ze verwonderd?

Downey Jr.: Ja.

Je zit echt vol verrassingen.

Downey Jr.: Ik heb altijd vol verrassingen gezeten, maar ditmaal zijn ze verteerbaar.

Je hebt ongetwijfeld sommige mensen verrast door cleante worden. Was het moeilijk om alles in het openbaar te doorworstelen?

Downey Jr. : Als je beroemd wordt, moet je grotendeels je persoonlijke ontwikkeling opgeven. Je steekt dan heel wat energie in het creëren van een beeld dat eigenlijk onmogelijk is om na te volgen. Er is dan niet alleen een breuk met wie je was en wie je bent, maar natuurlijk ook met wie je denkt te zijn. Maar al bij al was mijn situatie niet ironischer dan die van grote actrices of rocksterren, die overal uitkramen hoe ze het slachtoffer zijn geworden van het publiek. Terwijl ze natuurlijk wel kwamen opdagen bij elke repetitie en ze telkens als ze gecast werden hun geluk niet op konden.

Je zingt ook. Ik herinner me je duet met Sting voor ‘Ally McBeal’ en je zingt natuurlijk ook in ‘The Singing Detective’. Wanneer ben je daarmee begonnen?

Downey Jr.: Herinner je je nog de film Camp over kinderen in Stagedoor Manor? Dat was een zomerkamp waar podiumkunsten werden aangeleerd. Ik was daar ook… Daar ligt de oorsprong. Ik heb eigenlijk altijd een enorm respect gehad voor componeren en voor muziek, en heb al kennis gemaakt met een buitengewoon aantal getalenteerde muzikanten en songwriters.

Ben je nu iets aan het opnemen?

Downey Jr.: Ja. Ik heb een grote musical die eindelijk op zijn poten begint te staan. Ik ontmoet straks nog mijn partner en producer Jonathan Elias.

Jullie zijn bezig met een bewerking van ‘A Guide to Recognizing Your Saints’, de memoires van de New Yorkse schrijver en zanger Dito Montiel.

Downey Jr.: Ja. Dito Montiel ken ik nu al ongeveer 15 jaar. Ik houd ook van zijn band, Gutter Boy, en ik ging vroeger naar zijn lezingen. Ik was trouwens niet de enige. Ook Allen Ginsberg en Andy Warhol waren daar regelmatig. Toen ik zijn boek las, dacht ik onmiddellijk: dit is een film. Wondermooi is het. De vrouw van de assistent van mijn meisje zei me gisteravond nog dat ze het script had gelezen en daarbij had gehuild. Het heeft haar diep getroffen. Dat deed deugd, vooral omdat we er nu al twee jaar aan werken. Dat was een van de echte inwendige hoogtepunten van gisteravond.

Een mooie gedachte om te eindigen.

Downey Jr.: Ja, en ik dank je om mijn voormiddag te vullen met iets dat niet nutteloos en niet irritant was.

We worden daar wel meer van beschuldigd.

© Newsweek. Vertaling Bart Van Pottelberge

Jennifer Barrett

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content