Met haar tweede mystery gaat Sara Gran opnieuw de genreliteratuur te lijf.

Dope

SARA GRAN

PUTNAM ADULT/PENGUIN, 256 BLZ., A 18,95

Het zat Josephine ‘Joe’ Flannigan bepaald niet mee in het leven. Haar moeder was een junkie, ze moest haar zusje alleen opvoeden, raakte zelf verslaafd en werd net niet opgeslokt in de gore onderbuik van Hell’s Kitchen, New York City. Vandaag is ze echter al twee jaar clean en moet ze als kleine dievegge overeind blijven. Als een welgesteld echtpaar haar echter duizend dollar geeft om hun aan heroïne verslaafde dochter op te sporen, ziet ze een uitweg – al is het dan een weg terug naar de duisternis en de demonen waaraan ze nog maar pas was ontsnapt. De stad slaapt immers nooit, en ergens in de nacht volgen kille, broedende ogen elke pas van de nieuwbakken gumshoe.

Na haar minuscule, maar erg doeltreffende debuut – Come Closer, een honende, koele variatie op de horrorverhalen over bezetenheid (zie bespreking verderop) – grijpt Sara Gran opnieuw een door mannetjesschrijvers beheerst literair genre beet om het met weinig vrouwelijke empathie een fikse trap in het kruis te geven. De setting is klassieker dan klassiek, die van Manhattan in de jaren 50, waar zwendelartiesten, hoeren en heroïne een weinig heilzaam trio vormen. Voeg daar ‘hardgekookt’ aan toe, en je hebt een van de meest hardnekkige literaire en cinematografische conventies uit de vorige eeuw. Na het lezen van Dope (niet eens een gevatte, wel een grimlach van een titel) wordt al te duidelijk dat een vrouw – in deze literaire zone doorgaans herleid tot damsel in distress of femme fatale – de roman noir in actuele termen moest doen buigen. Velen zullen zich blijven storen aan de kanten en hoeken die Gran niet ontloopt, maar als je goed beseft dat de held als seeker (of sucker) hier een vrouw met een mannennaam is, is het geijkte pad voorbestemd om te gaan kronkelen.

Joe is een dijk van een noir-heldin, naïef genoeg om in elke doodlopende straat te belanden, maar ook te gretig op zoek naar Het Grote Niets om elke verlokking te weerstaan. Ga alvast uw exemplaar van William S. Burroughs’ Junkie opzoeken, duw The Man With The Golden Arm in de dvd-speler, of zet u gewoon schrap, want Hammett, Chandler en Thompson lezen mee.

Hans Comijn