Goede coveralbums zijn een rariteit. Martin Gore, de songsmid van Depeche Mode, heeft er met ‘Counterfeit2’ een tweede op zak. De selectie van de songs, met werk van Kurt Weill tot Nick Cave, is alweer even eigenzinnig als de interpretatie. ‘Je moet er wat van je eigen identiteit in steken.’ Door Peter Van Dyck

traditional/Bob Dylan

Werd in de jaren ’30 door Josh White en Blind Willie Johnsons opgenomen als Jesus Make Up My Dying Bed. Bob Dylan zette het onder de titel In My Time Of Dying op zijn titelloze debuut uit 1961.

David Essex

Waarschijnlijk de meest weirde hit die David Essex schreef. Het stond in 1974 op zijn tweede, titelloze album, en werd de titelsong van de gelijknamige film die een jaar later uitkwam.

Hank Thompson/Lynn Russwurm

Pennenvrucht van countryblueszanger Hank Thompson. Zijn Brazos Valley Boys was een van de meest succesvolle swingbands van de jaren ’60. I Cast A Lonesome Shadow is terug te vinden op de in 1996 bij Capitol verschenen compilatie Vintage Collections Series.

Julee Cruise/Louis Tucci

Het debuut van Julee Cruise, Floating Into the Night (1989), met muziek van haar ontdekker Angelo Badalamenti en lyrics van David Lynch, werd de onofficële soundtrack bij Twin Peaks. In My Other World is een nummer uit haar tweede album The Voice Of Love (1993). Na een lange sabbatperiode volgde vorig jaar

haar derde langspeler, The Art of Bein a Girl.

Nick Cave

Demonische song, ook al gecoverd door Metallica. Het is het meest intense nummer

op Caves album Let Love In (1994).

Eno/Roedelius/Moebius

Oorspronkelijk een elegante en zachte pianocompositie op Eno’s Before & After Science (1978), een album dat ambient aan pop koppelt.

Maxwell Anderson/Kurt Weill

Themasong van Weills laatste, in 1949 geproduceerde Broadwaymusical Lost In The Stars, gebaseerd op Cry, The Beloved Country, Alan Patons roman over raciale conflicten in Zuid-Afrika. Werd op de hommageplaat Lost In The Stars: The Music Of Kurt Weill (1987) vertolkt door Carla Bley en Phil Woods.

John Lennon/Yoko Ono

Een van de ballads op Imagine, het legendarische album uit 1971. De kiem voor dit liefdesliedje werd al in 1968 gelegd, tijdens de opnamesessies van ‘de dubbele witte’ van The Beatles.

Gilbert & Heymann

Een oude Duitse klassieker. Is te traceren op Nico’s albums Camera Obscura (’85) en Live

In Tokyo (’86).

David Bowie/Iggy Pop

Een introspectieve, zwartgerande ballad. Stond op The Idiot uit ’77. Met dat album hielp Bowie zijn vriend uit een mentaal dal.

Lou Reed

Te vinden op het derde, titelloze album van The Velvet Underground uit 1969. Gaat over de travestiet Candy Darling, die een seksoperatie wilde, maar stierf aan een overdosis drugs.

Depeche Mode heeft zijn deel wel gehad van zenuw-inzinkingen en gehannes met drank en heroïne. Omdat de leden geleerd hebben uit hun verleden, lasten ze na de monstertournee Exciter bewust een lange pauze in. Songsmid Martin Gore (41) en frontman Dave Gahan namen ieder de tijdelijke inactiviteit van de groep te baat om zich te wijden aan soloprojecten. Gahan zal zich op Paper Monsters (uit op 2/6) voor het eerst in zijn carrière toeleggen op eigen schrijfsels, daarbij bijgestaan door producer/percussionist Ken Thomas (Sigur Rós) en multi-instrumentalist Knox Chandler (Siouxsie & The Ban-shees, Psychedelic Furs). Gore van zijn kant breidt met Counterfeit2 een vervolg aan de EP Counterfeit uit 1989.

Net als toen stort hij zich op andermans werk en eert hij zijn helden. In zijn huis in Santa Barbara – waar hij met zijn Amerikaanse vrouw Suzanne en hun twee dochters woont – nam de Brit eigenzinnige versies op van zijn favoriete songs. Zijn de meeste coveralbums overbodige tussendoortjes, Counterfeit2 getuigt van een zeldzame kwaliteit. Gore plaatst echt een persoonlijk statement. Hij slaagt erin klassiekers een originele, elektronische ambient wending te geven.

Hoewel het album barst van de weltschmerz, geeft de maker zelf een ontspannen en goedlachse indruk wanneer ik hem in een Londens hotel ontmoet. Een uur later wandelen wij even ontspannen en goedlachs buiten, met een enthousiast verteld en stevig onderbouwd track-by-track-verhaal in de taperecorder.

In My Time Of Dying

Martin Gore: ‘Ik hoorde deze traditional voor het eerst op Bob Dylans debuutplaat. Nadien heb ik de oudere versies van Josh White en Blind Willie Johnson ontdekt. Ik hou van blues, zeker als het komt van solitaire performers, die zich enkel van hun akoestische gitaar en hun stem bedienen. Van de elektrische Chicago blues ben ik minder wild. Ik verkies blues waar de eenzaamheid afdruipt.

In My Time Of Dying is een traditioneel religieuze song. Ik voel er mij toe aangetrokken, al kan je mij niet meteen een traditioneel religieuze mens noemen. Vertrouwen en geloof, de twee centrale thema’s in dit nummer, houden me heus wel bezig. Religieuze thema’s duiken trouwens wel vaker in mijn eigen werk op. Omdat ik een zoekende ziel ben. Ik heb wel iets met spiritualiteit, maar ik zou nooit één bepaalde godsdienst kunnen aanhangen. Ik schipper tussen atheïsme en geloof.

In de liedjestekst staat: Lord, in my time of dying don’t want nobody to cry/all I want you to do is take me when I die/well, well, well, so I can die easy. Het is een manier om met de dood om te gaan. Ik denk vaak aan de dood. Méér dan de meeste mensen, vermoed ik. Ik probeer mezelf er constant van te overtuigen dat ik op mijn einde afsteven. Ik val regelmatig ten prooi aan paniekaanvallen. Als ik op tv op een medisch programma bots, zap ik best snel weer weg. Als ik iets hoor of lees van een nieuwe ziekte, denk ik onmiddellijk dat ik eraan lijd.’ (lacht)

Stardust

Gore: ‘David Essex was een groot tieneridool toen ik opgroeide. Hij was wat geloofwaardiger en cooler dan types als Donny Osmond en David Cassidy. Hij schreef zijn nummers zelf en acteerde ook. That Will Be The Day en Stardust waren, in mijn herinnering althans, vrij goeie films. Stardust ging over de val van een rockster die met drugs rotzooit. Je kan er gerust parallellen in zien met de story van Depeche Mode ( Gore verwijst naar de bijna fatale overdoses van zanger Dave Gahan en zijn eigen drankproblemen, pvd). Door alles wat ik met mijn groep heb meegemaakt, heeft de tekst van dit lied een heel persoonlijke betekenis gekregen.

Ik was 13 toen de glamrock regeerde. Dat is de leeftijd waarop je heel gevoelig bent voor indrukken, en de glamrock heeft me zeker beïnvloed. Het was een opwindende tijd op muzikaal vlak. David Bowie, Marc Bolan en Gary Glitter waren grote idolen van mij – Essex bewoog zich wat in de marge van die beweging.

Onder hun impuls ben ik gitaar beginnen spelen. Voor m’n achttiende ging ik nauwelijks uit. Ik sloot me altijd in mijn kamer op om urenlang te tokkelen. Ik had een abonnement op muziektijdschriften die de teksten van de hits van dat moment publiceerden. Ik zocht dan de bijbehorende akkoorden en dokterde uit hoe die songs in elkaar zaten. Daar kroop veel tijd in, maar het was de ideale leerschool en een stevig fundament voor me als latere songschrijver.’

I Cast A Lonesome Shadow

Gore: ‘Tot een jaar geleden was ik me niet bewust van het bestaan van deze song. Omdat ik van de Hank Thompson- song The Wild Side Of Life hield, kocht ik zijn anthologie. Vermits ik al lang met het idee van een coveralbum rondliep, luisterde ik in die periode op een andere manier naar muziek. Toen ik I Cast A Lonesome Shadow hoorde, besefte ik meteen dat het een song was die zich zou lenen tot een afwijkende interpretatie: een elektronische bewerking die erg verschilde van het origineel. De oorspronkelijke instrumentatie is bijna onnozel te noemen. Het is oude country, hé. Maar opnieuw is de tekst doordrongen van eenzaamheid. Dat is toch wel een thema dat als een rode draad door dit album loopt. Ik kan niet ontkennen dat donkere emoties me als een magneet aantrekken. Dat soort songs heeft in mijn ogen meer de vinger aan de pols van het echte leven. Vrolijke songs lijken me vaak fake.’

In My Other World

Gore: ‘Sommige songs op Counterfeit2 heb ik uitgekozen omdat ze geschreven zijn door artiesten die heel bepalend zijn geweest voor mijn muzikale ontwikkeling. Van John Lennon, Lou Reed en Iggy Pop had ik makkelijk drie nummers kunnen selecteren. Julee Cruise en Hank Thompson daarentegen hebben niet echt een grote invloed op me gehad. De nummers die ik van hen cover, zijn gewoon heel mooi. Punt uit.

Cruise heb ik tamelijk recent ontdekt. Ik was aan het shoppen op het internet toen ik op haar naam botste. Ik vroeg me af waar zij zoal mee bezig is, want zoals iedereen associeer ik haar vooral met Twin Peaks. Na die serie leek ze een beetje verdwenen. Om meer van haar te weten te komen, kocht ik haar album The Voice Of Love. In My Other World stak boven de rest van die plaat uit. Weer met woorden die prachtig het desolate gevoel omschrijven. ( schatert)

Ik was een Twin Peaks-fan, zij het niet obsessief. Het was geen ramp als ik al eens een aflevering miste. Ik hou enorm van de filmtaal van David Lynch. Hij kan schitterende surrealistische sferen creëren. Zelfs als je een film van hem verschillende keren hebt bekeken, kan je nog met je vrienden blijven discussiëren over wat nu de boodschap of de bedoeling is. Er zijn niet veel regisseurs die carrière kunnen maken met films die nergens over gaan. De sfeer van zijn films is echter zo fascinerend dat het niet eens erg is dat je er niets van begrijpt.

Ik ben een sfeermens. Toen ik het lijstje songs dat ik op dit album wilde vertolken klaar had, was het kwestie van voor elk nummer de juiste sfeer te vinden. Coverversies die straight waren, interesseerden me niet. Het boeiende aan zo’n coveralbum is net dat je die liedjes gaat herinterpreteren. Je legt er wat van je eigen identiteit in. Dat gaat gepaard met heel wat geëxperimenteer. Je probeert vanalles uit alvorens je de richting vindt die de essentie van het origineel trouw blijft, maar het toch op een acceptabele manier in een andere stijl giet. Dat is een lang proces. Ik heb in totaal zo’n acht maanden aan deze cd gewerkt. Als je veel respect hebt voor een nummer en het wil heruitvinden, heb je veel tijd nodig. Bepaalde elementen van een song moet je behouden, daar kan je niet buiten, maar andere moet je durven overboord gooien.’

Loverman

Gore: ‘Nick Cave heeft zich de voorbije 20 jaar een heel consistente songschrijver getoond. Zelfs in zijn Birthday Party-periode slaagde hij er al in straffe songs te maken. Ik voelde me haast verplicht een nummer van hem te coveren. Van Loverman wilde ik een sensuelere bewerking maken. Al is hij een labelgenoot van me op Mute, ik heb geen idee wat hij van mijn versie zal vinden. Ik zou z’n opinie wel willen weten. Hoewel, misschien toch beter niet. ( lacht)

De tekst is nogal fatalistisch. Loverman handelt over het lot. Daar heb ik het in mijn songs ook graag over. Ik pieker vaak over de liefde. Welke bestemming heeft een relatie? It’s No Good bijvoorbeeld draait om de onvermijdelijkheid van een relatie. Loverman is daar familie van, al is het donkerder. Er zit meer lust dan pure liefde in dat lied.

Ik heb Nick al enkele keren ontmoet, maar ik kan moeilijk beweren dat ik hem persoonlijk ken. Een diepgaande conversatie heb ik nog niet met hem gehad. Verder dan ‘goeiedag’ zijn we totnogtoe spijtig genoeg niet geraakt.

Nick is een van die authentieke karakters in de rockmuziek. Live is hij uniek. Ik heb hem vorig jaar nog aan het werk gezien. Ik ben niet echt een concertganger, maar voor Nick Cave wil ik best buiten komen. Wat een podiumprésence! Hij hoeft echt niet veel te doen om te imponeren.’

By This River

Gore: ‘Er zijn zekere connecties tussen de artiesten die ik nu cover. Ze hebben bijvoorbeeld bijna allemaal een link met David Bowie. Hij heeft zonder twijfel zijn stempel op mijn muziek gedrukt, en al zing ik geen enkel nummer van hem, door mijn selectie van songs van Eno, Iggy Pop en Lou Reed hangt zijn geest toch over dit album.

Before And After Science verscheen een jaar na de release van de Berlijnse albums Low en Heroes, die Eno met Bowie maakte. Het was het enige vocale album van Brian Eno dat ik bezat toen ik een jonge kerel was. Het was een bijzonder creatieve periode. Bowie beleefde hoogdagen; hij produceerde toen ook Lust For Life van Iggy Pop. In enkele jaren tijd leverde hij de ene topplaat na de andere af. Ook Eno deed heel ongewone dingen in die era. By This River pakte me direct. Mijn geheugen heeft het blijkbaar goed gestockeerd, want toen ik mijn lijstje met favorieten samenstelde voor Counterfeit2, schoot de song spontaan door mijn hoofd.’

Lost In The Stars

Gore: ‘Kurt Weill schreef de muziek voor de gelijknamige controversiële musical van Maxwell Anderson. Het werd zijn laatste wapenfeit: een jaar later stierf hij. Ik hoorde het themanummer voor het eerst búiten de context van die musical in de versie van Lotte Lenya ( de vrouw van Kurt Weill, die een hoofdrol vertolkte in de opera, pvd.), tot op heden mijn favoriete uitvoering. Ik wist niet goed hoe ik dit lied nieuw leven moest inblazen. Het is dan ook de meest traditionele vertolking op dit album. Het arrangement is vrij klassiek, maar past toch in het kader van Counterfeit2. Het moést er hoe dan ook op. Omdat het mij zo dierbaar is.

Lost In The Stars is inhoudelijk zowat de tegenpool van In My Time Of Dying. Het gaat over het gevoel door God in de steek gelaten te zijn. God wordt hier, op een vrij tedere manier, in vraag gesteld. De ik-persoon in de song vraagt Hem vriendelijk waarom hij ons verlaten heeft. Dat je de moeite neemt om vraagtekens te plaatsen bij God, bewijst dat de figuur je eigenlijk wel boeit. Ik wil graag geloven dat er een God ís. Er is duidelijk iéts dat boven ons staat, al kan ik moeilijk duiden wat precies. Wij mensen zijn zo futiel. Ik mag hopen dat er méér is dan dit korte aardse bestaan.’

All My Love

Gore: ‘John Lennon is onmiskenbaar mijn grootste held. De gevoeligheid die uit zijn werk spreekt, heeft me van jongs af aangegrepen. Ik denk niet dat er een muzikant is die zich meer open en kwetsbaar heeft opgesteld. Dat was ook Lennons grootste kwaliteit. Neem nu All My Love. Het is samen met Yoko Ono geschreven. Hun relatie werd vaak becommentarieerd, maar zij was duidelijk heel belangrijk voor hem. Hij heeft het statement van hun idyllische liefde eindeloos herhaald, ook in dit nummer. Hij dropte haar naam te pas en te onpas in songs, tot je bijna plaatsvervangende schaamte begon te voelen. Uit elk nummer gutsten de gevoelens die hij voor haar koesterde.

Wie ben ik om te oordelen over hun relatie? Je kan Yoko niet de schuld voor de split van The Beatles in de schoenen schuiven. Het was een samenloop van omstandigheden die de groep deed barsten. Yoko’s inmenging was slechts een van de oorzaken van de spanningen. Stel dat zij niet in Johns leven was opgedoken, hoeveel langer zouden The Beatles het dan uitgezongen hebben? Ik weet het niet. Trouwens, ik vind dat Yoko ook solo wat in haar mars heeft. Een song als Walking On Thin Ice is best knap. Maar op haar zwaar experimenteel werk knap ik af.’

Das Lied Vom Einsamen Mädchen

Gore: ‘Nico’s versie is het bekendst, maar ik ben op zoek gegaan naar oudere uitvoeringen. Het lied dateert uit de jaren ’30. Marlene Dietrich heeft het nog gezongen. De titel verraadt het al: hier wordt mijn favoriete onderwerp weer aangesneden. ( lacht) Het nummer moet veel betekend hebben voor Nico, want het was voor haar geen voor de hand liggende songkeuze. Uit biografieën en documentaires heb ik begrepen dat Nico een heel bizarre vrouw was. Ze was heel erg op zichzelf. Ze had problemen met sociaal contact. Dit lied was haar dus op het lijf geschreven. Ik zing dit door háár ogen – ik stelde mij voor hoe ze zich in de song herkende.

Als ik geen talenknobbel was geweest – ik haalde uitstekende punten voor het vak Duits -, geen Duitse vriendin had gehad en niet een tijdlang in Berlijn had gewoond, had ik dit nummer uiteraard volledig over het hoofd gezien. Dan had ik er geen woord van begrepen. In ’83 bouwde ik met mijn toenmalige vriendin Christina een nest in Berlijn. Ik heb er drie jaar gewoond. Bowie, Eno en Iggy Pop hebben in Berlijn meesterwerken gebaard en U2 heeft er Achtung Baby opgenomen, maar ik vind eerlijk gezegd dat Berlijn iets te veel mythische waarde wordt toegedicht. Voor mij was het een interessante woonplaats, meer niet. Ik zou niet durven beweren dat die stad mijn muziek op zich enorm beïnvloed heeft. Black Celebration van Depeche Mode is er geconcipieerd. De desolaatheid en de troosteloosheid van die plaat vind je ook terug op Counterfeit2 en die is in het zonnige Santa Barbara in Californië ingeblikt. Zo zie je maar. Waar je werkt en leeft: uiteindelijk is dat niet overdreven belangrijk.’

Tiny Girls

Gore: ‘Dat is een van de songs die Iggy Pop met Bowie opnam in de Hansa Studios in Berlijn. Dat wij daar later met Depeche Mode ook gekampeerd hebben, gaf ons een kick. Het was een speciale ruimte. Als je door het raam keek, zag je de Muur. De Oost-Duitse wachters stonden aan de overkant, wapens in de hand.

Wat ik bij Iggy Pop apprecieer, is zijn gevoel voor humor. Lou Reed en hij slagen er wonderwel in om donkerte met humor te verzoenen, zonder dat het contradictorisch lijkt. Dat is een niet te onderschatten opdracht.’

Candy Says

Gore: ‘The Velvet Underground is de beste en meest invloedrijke groep aller tijden. Heel uiteenlopende groepen zijn schatplichtig aan The Velvet Underground. Hun muziek was heel donker, maar het had niettemin een zekere popgevoeligheid. Ik heb vooral een zwak voor hun werk met Nico. Ik zou Femme Fatale of I’ll Be Your Mirror boven Candy Says verkozen hebben, als er met Das Lied Vom Einsamen Mädchen niet die link met Nico was geweest.

Candy Says is een mooie, tragische song gebaseerd op een waar gebeurd verhaal. Lou Reed schrijft over de realiteit; hij is een observator. Ik ben een ander type songschrijver. Ik pen eerder introspectieve nummers. Ik word niet zozeer geïnspireerd door gebeurtenissen, wél door gevoelens. Een verhalenverteller als Reed kan ik enkel bewonderen. Dat iemand bijvoorbeeld een musical kan schrijven, een reeks songs die inhoudelijk in elkaar klikken: mij lijkt dat een ontiegelijk zware dobber. Ik werk op een heel vreemde manier: ik speel gitaar of piano en zing de woorden die ik dan spontaan voel opborrelen. Voor mij is dat een natuurlijker methode dan poëzie schrijven en daar dan muziek bij verzinnen.’

Bowie, Eno en Iggy Pop hebben in Berlijn meesterwerken gebaard en U2 heeft er ‘Achtung Baby’ opgenomen, maar ik vind eerlijk gezegd dat Berlijn iets te veel mythische waarde wordt toegedicht.