DE UIL VAN ATHENE: RÊVE KAKUDJI

Donderdag 26/12, 23.35 – Canvas

Met Serge Kakudji rijst een Congolese contratenor aan het firmament van de Europese opera. De Morgen-journalist Koen Vidal en regisseur Ibbe Daniëls maakten een film over hem: Rêve Kakudji.

‘Serge droomde er als jongen al van om operazanger te worden’, legt Afrikakenner Vidal uit. ‘Toen hij zeven of acht jaar oud was, zag hij op televisie een operaopvoering en dat trof hem naar eigen zeggen als een komeet. Hij begon via missionarissen cassettes met operamuziek te verzamelen om als autodidact die manier van zingen onder de knie te krijgen. Uiteindelijk is Serge naar Europa gekomen om dat ook aan het conservatorium van Parijs te leren.’

Hoe ‘wit’ is de Europese operawereld waarin hij terechtkomt?

KOEN VIDAL: Wel, ik heb ontdekt dat de operawereld een mooie spiegel is van onze hele samenleving. Je vindt er mensen die openstaan voor andere culturen, maar je hebt er ook die Serge nog als iets exotisch beschouwen. Voor hemzelf is de komst naar Europa uiteraard een cultuurshock, idem dito voor zijn kennismaking met de operawereld hier. Alle eeuwen-oude tradities en regels kent hij niet. Het vak muziekgeschiedenis noemt hij dan ook zijn zwarte beest. Het mooie is dat Serge in zijn vaderland met jonge muzikanten een project heeft opgestart om Europese barokmuziek te interpreteren vanuit hun improvisatiecultuur. Het resultaat, dat volgend jaar in Wenen in première gaat, is niet meer Europees maar evenmin Afrikaans.

Een documentairefilm maken is een werk van lange adem. Waarom viel jullie keuze net op Serge?

VIDAL: Dat is heel organisch gegroeid. Samen met fotograaf Stephan Vanfleteren heb ik een paar jaar geleden een boek gemaakt over verschillende Congolese kinderen. We wilden daar iets meer mee doen dan enkel tekst en foto’s. Door met regisseur Ibbe Daniëls samen te werken, is daar een kortfilm uit ontstaan: Futur simple. Bij een film hoort dan weer muziek en omdat we niet de typische Congolese muziek wilden, zijn we beginnen na te denken, tot iemand voorstelde: ‘Waarom vragen we Serge niet?’ We kenden hem al van de Brusselse KVS. Na een dag samenwerken met Serge had iedereen het gevoel dat het met die kortfilm niet afgelopen kon zijn.

Serge Kakudji is een bijzondere verschijning – zijn kapsel alleen al. Als dat niet mooi meegenomen is voor een film?

VIDAL:(lacht) Ik denk dat er in onze docu drie bezoeken aan kapsalons zitten, in de realiteit waren het er wellicht twintig. Ja, die liefde voor kapsels is natuurlijk iets typisch Congolees en Serge kan zich vanwege de opera nog meer uitleven. In de film zie je beelden van Serge die door Kinshasa loopt met zijn wilde haren, een wijde Japanse broek aan… Niet alleen in Europa maar ook in zijn thuisland is hij een buitenbeentje. En hij gaat daar heel complexloos mee om. Hij is Congolees en wereldburger. Daarmee vertegenwoordigt Serge volgens mij zijn generatie. Zij krijgen toegang tot de wereld via internet, hebben via Facebook vrienden over de hele wereld.

Willen jullie de Europese kijker met deze film ook over zichzelf doen nadenken?

VIDAL: Dat zit er wel een beetje in, onszelf een spiegel voorhouden. Zo bevat de film een scène waarin Serge op bezoek is bij zijn familie thuis en zijn laptop bovenhaalt om een optreden van hemzelf te laten zien. Iedereen ziet hoe het publiek tot tranen toe ontroerd is en daar worden een paar grapjes over gemaakt: ‘Ja, het zijn gevoelige mensen, die westerlingen.’

(H.V.G.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content