Een strip over strips – Scott McCloud toont de wereld achter getekende prentjes: alles waarover je nog nooit nagedacht hebt, maar wel enthousiast kunt zijn.

McCloud

Strip Turnhout, 215 blz., euro18

Sinds Understanding Comics – The Invisible Art in 1993 in het Engels verscheen, heeft Scott McCloud zich tot een ware stripgoeroe ontpopt. Voordien was hij een matig succesvolle stripauteur die opereerde aan de rand van de Amerikaanse mainstream met series als Zot!. Hij kreeg echter als eerste de gelukkige ingeving om in een strip uit te leggen hoe een strip volgens hem werkt.

Hij beantwoordde veel gestelde én ongestelde vragen als wat is een strip, hoe werkt de vertelling in een strip, waarom hebben veel strips een schematische tekenstijl en wat is het belang van kleur in een strip. Bovenal hield McCloud een bevlogen pleidooi om de strip als een onafhankelijk medium te zien, in plaats van als statische film of getekende literatuur. Daarbij gebruikte hij zijn eigen medium op een heel inventieve manier. Hij tekende zichzelf terwijl hij zich tot de lezer richtte en in het decor of prentjes ernaast toonde waar hij het in de tekstballons over had. Zo is het boek een boeiende, rijkelijk en inventief geïllustreerde lezing op papier.

Het mag niet verwonderen dat McCloud ijverig meedraait in het wereldwijde lezingen-circuit. De man slaagde zo goed in zijn opzet dat De onzichtbare kunst een veel groter prestige kreeg dan de bedoeling was. Bij gebrek aan veel ander Engelstalig werk over strips werd het boek bestudeerd aan universiteiten alsof het een wetenschappelijk traktaat betrof – quod non.

Zoals veel aantrekkelijke non-fictieboeken is McClouds boek opgetrokken uit mooi klinkende hypotheses die nog een lange weg te gaan hebben voor ze tot waarheid kunnen worden uitgeroepen. Zijn theorie over het belang van de goot, de witruimte tussen de prentjes van een strip waarin de lezer de actie zou vervolledigen, heeft bijvoorbeeld heel wat wenkbrauwen doen fronsen.

Laat dat je echter niet tegenhouden. McClouds verdienste in dit boek en in de daarop volgende Reinventing Comics en Making Comics is dat hij mensen laat nadenken over al die eenvoudige prentjes met ballonnetjes. Na De onzichtbare kunst kijk je nooit meer op dezelfde manier naar een strip. Plus: hoogstwaarschijnlijk werkt McClouds didactische enthousiasme erg aanstekelijk.

Gert Meesters