David LaChapelle toont zich met zijn Brusselse expo Eden de bastaardzoon van Jan van Eyck en Jeff Koons: hypergestileerd tot in de goorste details én kitscherig tot op het bot. Michael Jackson als martelaar? De Venus van Botticelli met siliconen tieten? De Amerikaanse topfotograaf mag het zelf komen uitleggen.

david lachapelle – eden

Tot 20/5, Galerie Alain Noirhomme, Brussel.

Info : www.alain-noirhomme.com

Aartsengel Michaël

Het is LaChapelle nooit gelukt om de King of Pop himself te fotograferen. Telkens als hij een portret van Michael Jackson wilde maken, annuleerde de zanger op het laatste moment. ‘Hij was doodsbang en ongelofelijk op zijn hoede voor fotografen. Niet iedereen was even aardig voor hem. Zijn leven was een heksenjacht geworden, breed uitgesmeerd in de media’, aldus LaChapelle. Jacksons dood raakte de fotograaf diep. Bij wijze van eerbetoon organiseerde hij spontaan een fotoshoot, aan de achterdeur van zijn huis op Hawaï. Het concept haalde hij bij de Mexicaanse heiligenprentjes waarin Maria vaak centraal staat. Een jonge lookalike van Michael Jackson poseert als de aartsengel Michaël – herkenbaar aan het zwaard – aan een apocalyptische rotskust. De ‘duivel van dienst’ is Jesus, een vriend van LaChapelle die bij Cirque du Soleil danst. Jackson symboliseert het goede dat van het kwade wint. Was hij dan zo’n heilig boontje? ‘Michael is het schoolvoorbeeld van een martelaar. Zijn levensverhaal is er een van diepe dalen en hoge pieken. Het lijkt wel een parabel uit de Bijbel. Ik geloof niet dat hij een pedofiel was. Heb je zijn songteksten al eens goed bekeken? Zo onschuldig en zo braaf. Ik ben ervan overtuigd: Michaël was niet in staat om iemand kwaad te doen.’

De lokroep van de neobarok

‘Ik ben al veel verweten, maar ‘barokkerig’ beschouw ik als een compliment. Als ik kunstenaar mocht zijn in een stijlperiode naar keuze, dan stond de barok boven aan mijn lijstje’, aldus LaChapelle. ‘Barok heeft alle elementen waarvan ik houd: dramatiek, dynamiek en spiritualiteit. Het is compleet over de top! Met barokke schilders vergelijk ik mezelf niet. Nu nog niet. Maar als ik een beroemdheid moet portretteren, dan wil ik die persoon altijd zo goed mogelijk typeren. Bij de dood van die persoon wil ik dat mijn portret het definitieve is. Even definitief als een schilderij uit de barok.’ Botticelli’s Geboorte van Venus uit 1485 is strikt genomen een renaissancewerk, maar LaChapelles remix heeft alle elementen van zijn neobarok. De kuise godin Venus is vijfhonderd jaar later een pornoster met siliconen borsten en Assepoestermuiltjes. De schelp is, net zoals in de klassieke oudheid, het symbool van de vagina gebleven. De goden van de wind, Zephyr en Aura, hebben aan hun voeten ofwel sneakers ofwel het Nikelogo. In de mythologie is ‘Nike’ de naam van de gevleugelde godin van de overwinning. Niet toevallig draagt LaChapelle in het dagelijkse leven zelf vaak sneakers met vleugels. Voor la petite histoire: deze foto is gemaakt op Hawaï, vlakbij de ranch van LaChapelle. In de achtergrond is de rots te zien die als decor diende voor de aartsengelfoto featuring Michaël Jackson.

Vallende sterren

De titel van deze foto The Beatification – Engels voor zaligverklaring – is niet alleen een flauwe woordspeling op Michael Jacksons Beat It, LaChapelle verwijst vooral naar de blinde adoratie van het grote publiek voor popsterren. ‘Mensen die huilen bij de Beatles of de Jonas Brothers lijken wel in een haast religieuze extase. Devotie voor de Maagd Maria of voor Elvis: het komt op hetzelfde neer: aanhangers beginnen te ijlen, vallen flauw of lijken overmand door een externe bovennatuurlijke kracht. Zaligverklaarde celebrities genre Michaël Jackson lijken inderdaad soms onsterfelijk en larger than life. Tot ze onherroepelijk van hun sokkel vallen. Kijk maar naar prinses Diana. Haar sprookjeshuwelijk deed ons geloven dat haar leven fantastisch en op en top romantisch was. Tot uitkwam dat ze zichzelf van de trap gooide, aan zelfverminking deed en aan boulimie leed. Vrouwen denken dan: ‘Voor een prinses die alles heeft om gelukkig te zijn, heeft ze toch maar een zielig leventje. Al bij al is het mijne nog zo slecht niet, ondanks mijn overspelige man en mijn trieste huis.’ Bewondering en leedvermaak liggen vaak heel dicht bij elkaar. Sla er de roddelpers maar eens op na. Het staat vol menselijke drama’s van zogezegd bovenmenselijke figuren.’

De verboden vrucht

Les Fleurs du Mal verwijst natuurlijk naar de romantische dichtbundel van Charles Baudelaire. In een setting die aan de Tuin van Eden doet denken – in realiteit LaChapelles Hawaïaanse achtertuin – dartelen twee naakte jongelui rond. Ze plukken ‘de bloemen van het kwaad’, lees: elkaars bloempje. ‘Bloemen verwelken snel, net als jeugdige schoonheid. Die vergankelijkheid is ook het hoofdthema van Baudelaires bundel’, weet de fotograaf. Vindt LaChapelle Baudelaire anno 2010 nog relevant? ‘Meer dan ooit zoeken mensen naar verdieping in een wereld die oppervlakkig is. Er is te veel banaliteit rondom ons en men raakt dat beu. Ook de hedendaagse kunst biedt geen soelaas. Daar is te veel nihilisme, te veel zogezegde goede smaak en te weinig verlichting. In literatuur, in de romantiek en bij grote dichters als Baudelaire kunnen ze die verdieping wel nog vinden.’

Door Thijs Demeulemeester