‘Een buitenstaander, introvert en een tikkeltje abnormaal. Daar leek ik wel een beetje op.’ Sam Raimi over zijn zomerse kaskraker ‘Spider-Man’.

Door Stephen Rebello

‘Spider-Man’ vanaf 26 juni in de bioscoop.

Al op jonge leeftijd verwierf Sam Raimi internationale cultstatus met zijn klassieke horrortrilogie die begon met The Evil Dead (’83), gevolgd door Evil Dead II (’87) en eindigde met Army of Darkness (’93). De maatpakken van Hollywood erkenden Raimi als potentiële ster, borrelend van moed, talent, scherpzinnigheid en manische energie. Het was alleen onduidelijk of hij zou blijven doorgaan met afgehakte hoofden en ondoden.

Raimi heeft zich sindsdien ontwikkeld in alle mogelijke richtingen. Met Darkman (1990) gaf hij nog eens een draai aan het genre van de griezelprent over een krankzinnige wetenschapper-uitvinder. Voorts speelde hij in verschillende films, waaronder The Hudsucker Proxy (1994) van de gebroeders Coen (waarvoor hij mee aan het script schreef). Hetzelfde jaar startte hij ook als televisieproducent met de series M.A.N.T.I.S.,Hercules: The Legendary Journeys en American Gothic. Alhoewel Hercules en de afgeleide Xena: Warrior Princess hoge kijkcijfers haalden, leek het erop dat bloederig vermaak Raimi’s enige troef was.

Tot The Quick and The Dead, in 1995, een mooie pastiche van de spaghettiwestern, waarin hij Sharon Stone, Russell Crowe, Gene Hackman en Leonardo DiCaprio regisseerde. Met A Simple Plan bevestigde hij zijn vermogen om met filmsterren te werken en zijn gave om een beangstigende sfeer op te wekken en vast te houden.

Het daaropvolgende baseballdrama For Love of the Game met Kevin Costner werd een flop, maar Raimi had al zo’n stevige reputatie als bekwame regisseur dat hij de grillige parapsychologische thriller The Gift kreeg toegewezen. Maar the best was yet to come: de job die elke filmmaker uit Hollywood wel wilde: de regie van Spider-Man, de verfilming van een van de grootste Marvel Comics-stripklassiekers.

Het casten van ‘Spider-Man’ was waarschijnlijk een moeilijke klus. Ook al omdat zoveel bekende namen, van Jude Law, Chris O’Donnell en Freddie Prinze Junior tot Leonardo DiCaprio, stonden te springen om mee te doen.

Sam Raimi: Het was een ongewone situatie, omdat het grote publiek al een voorstelling heeft van de personages. Ze zien al dertig jaar lang afbeeldingen van Peter Parker, Mary Jane Watson en de ‘Green Goblin’ en willen dus ook acteurs die op hun striphelden gelijken. Het ware erg dom geweest daar tegenin te gaan.

Hoe ging je dan te werk om ‘Spider-Man’ te kiezen?

Raimi: Tobey Maguire vinden, was niet moeilijk. Op aandringen van mijn vrouw keek ik op video naar The Cider House Rules en ik was onmiddellijk verkocht door zijn gevoelige vertolking. Hij komt heel natuurlijk over in die film en bezit de vereiste kwaliteiten om Peter te spelen. Tobey is een wonderbaarlijke acteur, maar een onverwachte keuze als superheld. De studiobazen en producenten hadden evenwel genoeg vertrouwen in mijn keuze om een onverwachte optie te ondersteunen.

Moest je hem overtuigen?

Raimi: Nee, totaal niet. Tobey besefte meteen het belang van deze rol. We konden trouwens meteen goed opschieten met elkaar.

In welke mate was het belangrijk dat het klikte tussen Kirsten Dunst en Tobey?

Raimi: Dat was het enige dat telde, omdat zoveel goede actrices de rol wilden. Tobey is een van de leukste jonge acteurs van het moment en nadat hij de rol had aanvaard, wilden alle jonge actrices aan de film meedoen. We hebben het verhaal hervormd tot een liefdesverhaal en veel filmsterren zagen het zitten om zijn geliefde uit te hangen. Daardoor kregen wij weer de vrijheid om alleen te casten op basis van hoe goed het klikte tussen de twee.

En Kirsten en Tobey hadden zo’n gemeenschappelijke vonk?

Raimi: We zochten naar de vrouw die iets extra aan Tobey ontlokte en dat vonden we bij Kirsten. Achteraf gezien was ze een logische keuze om Mary Jane te spelen, vooral als je ziet hoe ze in Bring It On echt humor en zachtheid uitstraalt. Toen ik haar de eerste keer zag, zei ik nog: ‘Je bent lief en op een bepaalde manier grappig, maar ik vind je niet de Mary Jane Watson.’ Met Tobey erbij veranderden de criteria voor de tegenspeelster. Na hun screentest wilde ik gewoon meer van hen samen zien.

Hoe verliep die test dan?

Raimi: We vlogen met een videocamera naar Duitsland, omdat Kirsten daar aan het filmen was. Door een griepaanval was Tobey zo ziek als een hond, maar hij zag het belang van een goede actrice in en vloog mee. Hij zei: ‘Alsjeblieft, we beginnen te filmen over twee weken, ik heb 40 graden koorts en dat is enorm veel voor iemand van mijn leeftijd (26). Kan ik niet gewoon de tape zien als je terug bent?’ ‘Ik moet jullie samen zien’, was mijn reactie . ‘Alleen dán weet ik of jullie bij elkaar passen.’ Hij fleurde een beetje op en ’s avonds stond hij aan het vliegveld, helemaal ingepakt en lijkbleek. Midden in de nacht arriveerden we in Duitsland, waar Kirsten Dunst van haar opnames naar het hotel kwam en we de camera en de lichten installeerden. Hun screentest was een van die schaarse momenten waarvan je denkt: die zogenaamde chemie bestaat dus toch. De vonken sprongen ervan af. Heel opwindend om naar te kijken.

Als we mogen geloven wat we te lezen krijgen, bleef de opwinding niet beperkt tot de filmset. Wat zijn de voor- en nadelen van het werken met acteurs die hun romance mee naar huis nemen?

Raimi: Weet je, tot op vandaag kan ik niet met 100 procent zekerheid zeggen of ze een verhouding hebben. Ze hebben het nooit recht in mijn gezicht gezegd. Ik las ontelbare insinuerende artikels, zag ze samen op de foto’s, maar ze hebben mij erbuiten gehouden. Een tijdschrift vroeg me onlangs: ‘Hoe zit het met de affaire tussen Tobey en Kirsten?’ Ik antwoordde: ‘Ofwel zijn ze met elkaar, ofwel zijn het fantastische acteurs, omdat ze in de film echt verliefd lijken.’ De journalist belde me later terug: ‘Kirsten zei dat ze gewoon heel goede acteurs zijn.’ Waarop ik repliceerde: ‘Ah. Misschien had ik gewoon moeten zwijgen, want ik weet er het fijne niet van.’

Kende je Spider-Man in je kindertijd?

Raimi: Zeker, ik was een grote fan. Ik las veel strips, maar met Peter Parker had ik toch een speciale band. Hij was een buitenstaander, introvert en niet echt populair. Sommige kinderen vonden hem zelfs een tikkeltje abnormaal. Daar leek ik wel een beetje op. Zoals alle jongeren uit de Verenigde Staten trouwens. Tieners zijn altijd ontworteld, zelfs al horen ze bij een van de populaire groepjes.

Peter Parker is toch meer dan een buitenstaander. Er hangt iets mysterieus over hem, een lotsbestemming die lezers intrigeert.

Raimi: Ja, hij heeft een geheim, hij kan verrijzen en de held uithangen. De moraal is dat, zelfs als de anderen je beschouwen als een outsider, je toch iets uitzonderlijks en buitengewoons kunt. Dat sprak me aan in het beeldverhaal. In feite was de identificatie compleet. Het gaf me hoop, vervulde mijn wensen.

En er zit ook veel romantiek in?

Raimi: Ik dacht toen: ‘Alhoewel hij abnormaal is, heeft hij meer aandacht van vrouwen dan ik. En ze vinden hem schattig. Schitterend.’ Ik vond het heel spannend om hem op de middelbare school in al die romances verwikkeld te zien.

Was het een hevige strijd tussen de mensen die Spider-Man wilden regisseren?

Raimi: Ik wist van in het begin dat veel regisseurs meer kans hadden dan ik, zij waren een veel logischer keuze voor een megabudgetfilm. Toen mijn impresario Josh vroeg of ik interesse had in Spider-Man, liep ik uiteraard over van enthousiasme. Ik hield van het personage en het verhaal en vond het echt klote dat iedereen die film wilde maken. Later belde Josh: ‘Ze overwegen nog maar vijf kandidaten’, waar ik dus bij was.

De dag voor ik naar de studio ging voor een ontmoeting met de producenten en de mensen van het stripbedrijf, las ik een artikel in Variety waarin stond dat er voor Columbia Pictures nog maar vier grote kanshebbers overbleven. Wat een verschrikking. Ik dacht dat ik geen enkele kans maakte om die mensen te overtuigen dat ik de man was voor dit project. De hoop had ik al opgegeven, er bleef alleen een enorm verlangen.

Maar de meeting verliep goed?

Raimi: Het duurde anderhalf uur en ik had toch de indruk dat het goed ging. Tot ik een ander artikel las waarin Sony (eigenaar van Columbia Pictures, red.) de lijst beperkt had tot drie kanshebbers, zonder mij. Ik dacht toen: ‘Misschien is het maar goed zo. Het is zo’n moeilijk project, ik zou niet weten hoe ik eraan moest beginnen. Ik heb al medelijden voor de kerel die het moet doen.’

En toen kwam de verlossende telefoon…

Raimi: Eerst dacht ik: ‘Nu hang ik. Ik heb geen flauw idee hoe ik Spider-Man moet maken.’ Maar ik speelde mijn beste regisseurspose uit en zei: ‘Goed, wanneer beginnen we eraan?’ Daarna volgde een proces vol panische angsten om uit te vissen wat ik allemaal moest doen.

James Cameron (‘Titanic’) is jaren geïnteresseerd geweest voor dit project. Hij had zelf al grondig gewerkt aan een script. Heb je dat materiaal gebruikt?

Raimi: Ik wist dat hij al wat wij een ‘scripment’ noemen had gemaakt- een ruwe versie van 80 bladzijden. De studio, Columbia, had David Koepp ingehuurd om het script te schrijven en hij baseerde zijn eerste scenario op dat werk van Cameron. Na honderden verbeteringen en nieuwe versies van het verhaal moeten er zeker nog stukjes Cameron in zitten.

Het aantal fans van Spider-Man is enorm, velen van hen bleken op de hoogte van nogal wat details uit de Cameron-versie.

Raimi: Duizenden internauten gaven hun mening over Camerons visie op Spider-Man. Ze schreven niet rechtstreeks naar mij. Eén groep heeft een petitie gestuurd naar studiobaas John Calley, om te voorkomen dat ik het verhaal een bepaalde wending zou geven. Ze waarschuwden dat de fans in opstand zouden komen tegen de film. De verandering kwam voort uit een origineel idee van Cameron. In de stripversie wordt Peter Parker gebeten door een radioactieve spin en later bouwt hij die ‘spinnenwebschieters’ op en ontwikkelt hij een vloeistof die hij daarmee afvuurt. Dit goedje verhardt en vormt zijn web. Dat was oké in 1964, maar Cameron verbeterde dat naar een genetisch aangepaste superspin die Parker bijt, zodoende een beetje DNA doorgeeft waardoor hij muteert. Hij wordt een beetje spin en kan met de sappen uit zijn nieuwe klier een web maken. Ik vond het een schitterende verandering en behield ze in het script.

Waar moet een regisseur naar luisteren of kijken, wat moet hij zich eigen maken ter voorbereiding van een gigantisch project als ‘Spider-Man’?

Raimi: Oei, moest ik me voorbereiden? ( lacht) Nu voel ik me slecht. Ik deed niet veel voorbereiding. Wel heb ik, met een groep zalige artiesten, enorm veel tijd besteed aan de preproductie.

We kregen de jongste jaren al een pakket superheldfilms, de ene al beter dan de andere: ‘Supermans’, ‘Batmans’, ‘The Phantom’, ‘X-Men’. Haalde je daar inspiratie uit?

Raimi: Het was veeleer ontmoedigend, Richard Donners Superman is echt fantastisch: groots, ontroerend, grappig en spannend. Sommige mensen hadden het niet zo begrepen op Batman, maar bij die groep hoor ik duidelijk niet. Batman was stijlvol en cool. De muziek van Danny Elfman en de regie van Tim Burton zijn echt steengoed. Uw lezers gaan hier waarschijnlijk niet mee akkoord, maar ik ben gewoon een slechte criticus. De meeste films die ik zie, vind ik zalig. Ik amuseer me bijna altijd in de cinema. Vorige zomer was ik weg van Artificial Intelligence. De besprekingen waren niet echt lovend, maar het is mijn favoriete superheldenfilm. Dat jongetje, gespeeld door Haley Joey Osment, is mijn favoriete superheld.

Fantasiefilms staan of vallen vaak met de manier waarop hun wereld wordt voorgesteld. Hoe gaf je vorm aan de look van ‘Spider-Man’?

Raimi: Dat was echt heel moeilijk. De decorontwerper Neil Spisak, de fotografieleider Don Burgess en ikzelf hebben nauw samengewerkt met de kostuumontwerper James Acheson. Het moest heel duidelijk zijn dat er iets buitengewoons gebeurt met een gewone persoon. We konden de film niet laten plaatsvinden in een stripwereld. Maar Spider-Man kon toch niet gewoon rondlopen voor de echte gebouwen in Manhattan, de achtergrond zou vloeken met zijn personage. We moesten iets daartussen vinden, zodat het publiek het als echt zou aanvaarden, maar er toch een dimensie aan was die bizarre personages als Spidey en de Green Goblin kon bevatten.

Hoe heb je dat probleem opgelost?

Raimi: Neil probeerde het met een opeenhoping van appartementsblokken in de stijl van de coolste bestaande gebouwen uit Manhattan. In het echt vind je er zo eentje om de drie blokken, maar hier plakken ze allemaal aan elkaar. Manhattan in het kwadraat zeg maar.

Wat vond je het moeilijkst aan de film?

Raimi: Wat het zo moeilijk maakte, was de enorme planning die nagenoeg elk shot vereiste. Ofwel moesten er stunts in, een computerbeeld of een kabelelement waar Spider-Man aan vasthangt. En daarbij nog eens het complexe liefdesverhaal.

Hoe was de verhouding met de studio? Keek men de hele tijd op je handen?

Raimi: Ik dacht dat ze echt alles in de gaten gingen houden, maar uiteindelijk kreeg ik nog nooit zoveel vrijheid. Net het tegenovergestelde van wat ik had verwacht. Ze kwamen niet tussenbeide. Niet dat we geen discussies hadden, juist wel, maar ze hielpen ons vooruit.

Danny Elfman, die de muziek heeft gemaakt voor de film, vertelde me dat er dingen veranderd zijn door de gebeurtenissen van elf september. Wat precies?

Raimi: Columbia had al een voorfilmpje gedraaid met bankrovers die ontsnappen in een helikopter. Ineens zitten ze verstrikt in een web dat gesponnen is tussen de WTC-torens. Niemand wist juist hoe te reageren, maar uit respect voor de doden van het drama en hun families heeft men de trailer ingetrokken. Hetzelfde verhaal voor de poster waarop je de Twin Towers gereflecteerd zag in de ogen van de spinnenman.

En voor de film zelf? Was er oorspronkelijk geen scène waar de gecrashte torens in voorkwamen?

Raimi: Ik heb gelezen dat er een scène met de torens in de film zou zitten, maar dat is niet waar. Het fragment in de gewraakte voorfilm is gemaakt door een andere regisseur, al gebruikt hij beeldmateriaal van een slingerende Spider-Man uit onze film. De torens zijn een paar keer zichtbaar op de achtergrond. De meeste kijkers merken ze waarschijnlijk niet eens op, maar uit respect voor de slachtoffers halen we ze er niet uit. We moeten niet doen alsof ze er nooit hebben gestaan.

Sommige mensen uit de filmwereld beweren dat je één of twee films verwijderd bent van het selecte clubje van echt grote regisseurs. Wat wil jij nog bereiken?

Raimi: Dat heb ik nooit horen zeggen. Ik geniet van werken in de filmbranche, het is een fantastische verzameling gekken, kunstenaars en fakers. Als ik mensen iets kan bijbrengen, ben ik tevreden. Ik droom ervan dit beroep te blijven uitoefenen. Dat is het enige wat ik wil.

Copyright Movieline/Vertaling Maarten Billiet

‘Tobey is een van de leukste jonge acteurs van het moment en nadat hij de rol had aanvaard, wilden alle jonge actrices aan de film meedoen.’

‘Ik had geen flauw idee hoe ik Spider-Man moest maken. Maar ik speelde mijn beste regisseurspose uit en zei: “Goed, wanneer beginnen we eraan?”‘

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content