Ter bescherming van de jeugd – Heeft de populaire cultuur een verderfelijke invloed op onze maatschappij? Allerminst, zegt Karen Sternheimer.

Karen Sternheimer, Perseus Books, 336 blz.

Brussel-Halle-Vilvoorde wordt niet gesplitst. Bent Van Looy wint De Slimste Mens Ter Wereld. Koningin Fabiola redt België. De stad Diksmuide krijgt veel meer toeristen over de vloer. En Brad Pitt en Angelina Jolie gaan uit elkaar. Het zijn enkele van de voorspellingen voor 2010 die allerlei waarzeggers en helderzienden de afgelopen dagen hebben gedaan en die we konden lezen en horen in onze vaderlandse media. We zouden daar graag nog één voorspelling aan toevoegen, en dan nog een die op iets meer gebaseerd is dan zogenaamde psychische gaven.

Wij zijn er redelijk zeker van dat in 2010 een product van de populaire cultuur de schuld zal krijgen voor een of andere wantoestand in de maatschappij. Of het nu een game is waarvan gezegd wordt dat hij agressie uitlokt bij kinderen, of een film die jongeren op verkeerde gedachten zou brengen, het debat over de ‘verderfelijke invloed’ van ons entertainment zal ook dit jaar gevoerd worden. Vandaar dat Connecting Social Problems and Popular Culture een – we wikken onze woorden – belangrijk boek is. En wees gerust: zelfs al doet de titel anders vermoeden, het is ook een erg leesbaar boek.

Karen Sternheimer overloopt de belangrijkste verwijten die populaire cultuur te verduren krijgt – ze maakt mensen dommer, ze lokt geweld uit, ze promoot drugs en losbandige seks enzovoort – en gaat dan op zoek naar cijfermateriaal en wetenschappelijke studies die die stellingen ondersteunen of onderuithalen. Zoals te verwachten was, vindt ze vooral onderzoeken die onder die tweede categorie vallen. En van de meeste studies die de klagers gelijk lijken te geven, wordt snel duidelijk dat ze wetenschappelijk gezien niet helemaal koosjer zijn of dat de resultaten mis weergegeven werden.

Dat populaire cultuur een slechte invloed heeft, is volgens Sternheimer namelijk een denkbeeld dat vooral in stand wordt gehouden door mensen die daar iets bij te winnen hebben. Door politici bijvoorbeeld, die met hun aanvallen hun kiezers proberen te paaien. En door de media, die het gemakkelijker vinden om games of films met de vinger te wijzen dan om de echte oorzaken van de problemen – armoede, maatschappelijke achterstand, het onderwijssysteem – te belichten.

Stefaan Werbrouck