Cannes selecteert of wordt veroverd. Choqueert of wordt gechoqueerd. Het is het wereldkampioenschap film én het wereldkampioenschap navelstaren. Cannes is altijd een succes, vooral als het géén succes is. Het festival aan de Croisette is het meest schizofrene ter wereld. Cannes n’existe pas.

Hoezo Cannes bestaat niet? Welk vol hotelpaleizen gebouwde voormalige vissersdorp bezet dan op een boogscheut van Nice een van de mooiste stukjes van de Azuurkust? Het stadje bestaat. Er is zelfs een internationaal treinstation. Maar het is noch de burgemeester, noch een van de 73.000 andere inwoners die bedoeld wordt als kranten koppen dat Cannes Lars von Trier uitspuwt of dat Cannes van Carlos Reygadas houdt.

Cannes staat voor Festival de Cannes, soms toch. Het festival dat zich zo bekend waant dat het niet eens preciseert dat het een filmfestival is, brengt volk op de been. Het wil de hoogmis van cinefilie zijn. Cristian Mungiu en andere Apichatpong Weerasethakuls gaan er twee weken lang door voor goden om de rest van het jaar in de rest van de wereld weer klein Pierke te zijn. Daarnaast wordt er alles aan gedaan om Brad Pitt, Nicole Kidman, Robert Pattinson et les autres op de Croisette te krijgen. Glamour komt niet vanzelf, schizofrenie evenmin. Directeur Thierry Frémaux kiest de films die naar de Gouden Palm meedingen en orkestreert de passages op de rode loper, maar zelfs hij heeft het circus niet onder controle. Niemand heeft het onder controle, daarvoor gebeurt er te veel.

De officiële selectie omvat – naast de competitie – de nevensectie Un Certain Regard, kortfilms, klassiekers, middernachtfilms en enkele avant-premières. Intussen heeft het Festival de Cannes nog het gezelschap gekregen van twee andere festivals die elk hun eigen koers varen: de Semaine de la Critique en de Quinzaine des Réalisateurs. Die hebben hun sporen lang verdiend, maar laten we ernstig blijven: ze staan een trap lager dan het Festival de Cannes en krijgen maar een fractie van de aandacht van de vierduizend journalisten. Toch wordt het onderscheid niet altijd even consequent gemaakt. Als er gepronkt kan worden, is het plots allemáál Cannes. De Fédération Wallonie Bruxelles komt dit jaar aan vijf Cannesfilms, maar rekent daarvoor wel twee films mee die geselecteerd werden voor ACID, een derde, voorlopig nog obscuur event. Nog zieliger is pochen dat je film ‘in Cannes’ zit, terwijl hij enkel vertoond wordt op de filmmarkt in een zaaltje met vijf stoelen. Als u betaalt, screent de filmmarkt ook uw destijds door Videodinges geweigerde reportage over een vrijgezellenavond.

Het is dus opletten geblazen als onze media berichten dat Cannes een inlandse film ‘laaiend enthousiast’ ontvangen heeft. Cannes kan slaan op de Chileense reporter die toevallig naast de journalist in de zaal zat. Op de genodigden die zonder avondkledij niet binnenmogen en meer geïnteresseerd zijn in de glamour dan de film. In het beste geval was de journalist ter plaatse en vertaalt hij het volume en de duur van het applaus in ‘laaiend enthousiasme’. Evengoed was hij niet aanwezig en vertrouwt hij volkomen onterecht op wat een persattaché of promoverantwoordelijke beweert.

Los van het feit dat de verschillende festivals op één hoopje worden gegooid, heeft Cannes duizend gezichten. De redenen om aanwezig te zijn, lopen heel sterk uiteen en de manieren van beleving zo mogelijk nog meer. Journalisten herken je aan hun zweetvlekken, filmsterren aan hun lijfwachten, zakenmensen voor wie film vooral busi-ness betekent aan de dollartekens in hun ogen, handtekeningenjagers aan het extatische gekreun bij een glimp van de schouder van een actrice van wie de naam hen even ontsnapt. Regisseurs stellen films voor. Of hebben geen film voor te stellen, maar wandelen toch in Cannes rond. Producenten vergaderen, salesagents slijten films aan zo veel mogelijk landen. Verdelers zoeken films die in de bioscopen een schijn van kans hebben, persattachés regelen interviews. Landen promoten hun nationale cinema en filmindustrie.

En dan hebben we het nog niet eens uitgebreid gehad over de wanhopige starfuckers, geniepige paparazzi, nieuwsgierige toeristen, balorige partycrashers, nerveuze eventorganisatoren en massa’s limousinechauffeurs, hostessen, wachters, obers, naaktfietsers, oliesjeiks, m’as-tu-vu’s, navelstaarders en mensen die naar navels van navelstaarders staren. Cannes is voor iedereen zo anders dat het ophoudt te bestaan. Wat ons uiteraard niet zal tegenhouden om er ook nu weer heen te trekken.

DOOR NIELS RUËLL