GOUD VAN OUD – ‘Cagliostro’, een vergeten superproductie uit de nadagen van de stille film, krijgt een herkansing op dvd, met dank aan La Cinémathèque Française.

Richard Oswald

Fra, 1929

Potemkine

Film: ***

Extra’s: **

‘Wat Abel Gance kon met Napoleon, kunnen wij met Cagliostro’, dacht de Oostenrijkse regisseur Richard Oswald in 1928 ongetwijfeld toen hij samen met zijn internationale filmequipe aan de opnames van dit historische spektakelstuk begon. Helaas bleek dat buiten de komst van de geluidsfilm gerekend: tegen de tijd dat Cagliostro klaar was om de Franse en Duitse zalen te veroveren, had die nieuwigheid de stille cinema al tot een museumstuk gedegradeerd.

Veel meer dan een voetnoot zul je over dit vergeten en verdoemde kostuumepos in filmencyclopedieën dus niet vinden. Nochtans was het de duurste productie van het fameuze Films Albatros en werkten er met Marcel Carné en Jean Dréville twee toekomstige reuzen van de Franse film aan mee. Oswalds expressionistische schaduwenspel moest trouwens amper onderdoen voor dat van tijdgenoten als Fritz Lang en F.W. Murnau, terwijl zijn actiescènes golden als het toenmalige equivalent van een James Bondavontuur.

Voor het verhaal liet Oswald zich inspireren door het leven van graaf Cagliostro – ook bekend onder de naam Giuseppe ‘Joseph’ Belsamo -, een Italiaans avonturier uit de 18e eeuw die wereldfaam verwierf dankzij de historische romans van Alexandre Dumas. Verbannen uit zijn geboortestad Palermo schuimt Cagliostro zowat heel Europa af om uiteindelijk als occulte wonderdokter aan het hof van Versailles te belanden. Hij lijkt gebeiteld te zitten, tot hij in opspraak komt in de zogeheten Diamanten Halssnoeraffaire, een van de incidenten die tot de Franse Revolutie zouden leiden.

Cagliostro verschijnt nu voor het eerst op dvd, voor de gelegenheid met een fraai boekje met tekst en uitleg van filmhistoricus Bernard Eisenschitz. Lange tijd werd de film verloren gewaand, maar in 1988 vond La Cinémathèque Française enkele bobijnen terug. Die heeft ze vervolgens digitaal gerestaureerd om ze in de overgebleven fragmenten te integreren. Een volledige reconstructie levert dat niet op, wel een kortere versie van 58 minuten met nieuwe tussentitels die het ontbreken van sommige delen moeten goedmaken. Bovendien werden twee nieuwe scores toegevoegd: één van klassiek componist Mathieu Regnault én één van de Parijse DJ Cam die er hedendaagse hiphop en dubbeats onder plakte. C’est cool, quoi.

DAVE MESTDACH