Jane Evelyn Atwood fotografeert prostituees en vrouwen in de gevangenis. Huiveringwekkend? Check. Subtiel? Nope.
JANE EVELYN ATWOOD
TE ZIEN OP JANE EVELYN ATWOOD – PHOTOGRAPHS 1976-2010, BOTANIQUE, BRUSSEL, TOT 12/1
Niet lang nadat de Amerikaanse Jane Evelyn Atwood (66) zich in Parijs heeft gevestigd – in 1971 -, raakt ze gefascineerd door de plaatselijke prostitutie. Ze ziet de extravagant en schaars uitgedoste vrouwen naar de mannen lonken en besluit zich in het onderwerp te verdiepen. Fotografie wordt een middel om tot de wereld van de hoeren door te dringen. Atwood knoopt banden aan met de vrouwen en volgt hen tot in de smoezelige kamertjes waar ze met hun klanten naartoe gaan. Vooral Blondine maakt indruk op de fotografe. Met haar ultrakorte kapsel en haar diepliggende ogen ziet de jonge vrouw er uitdagend en melancholisch uit. Atwood vat de prostituee als een onverschrokken outlaw met een papieren ziel. Blondine en haar collega’s maken deel uit van Rue des Lombards, een krachtige reeks foto’s waarin de verborgen wereld van de prostitutie ontsluierd wordt. Wat je ziet, is bepaald niet glamoureus, maar toch vloeien uit het gloeiende en glanzende Atwoodclair-obscur spannende verhalen voort.
Met dezelfde zin voor grondigheid zoekt Atwood later ook andere verboden zones op. Ze focust op aids, op slachtoffers van antipersoneelsmijnen en op vrouwen in de gevangenis. Ze raakt binnen in meer dan veertig strafinstellingen in Europa en Amerika en legt er de vreselijkste dingen vast. Helaas laat ze de subtiliteit en de kritische afstand die nog wel present waren in Rue des Lombards vrij snel varen. Ze fotografeert een vrouw die moet bevallen met handboeien om, iemand die haar kinderen heeft gewurgd en zich later zal ophangen, een gevangene die haar angstwekkend kleine boreling bezoekt, een met een scheermes bewerkte vrouwenrug, zelfverminking, gespartel, gekronkel, vernedering.
Uiteraard zijn haar onderwerpen beladen en zwaar, maar evenwicht en maat zijn ook van belang en daar is Atwood niet altijd even gevoelig voor. Haar beelden zijn ongenadig schokkend en zelfs nogal sensationeel, wat niet noodzakelijk de beste weg is naar een beter begrip van de wereld. Aan het eind van de – overigens uiterst verzorgde tentoonstelling – heb je meer dan wenselijk is naar dingen moeten kijken die je liever niet had willen zien. Respect voor de moed en het doorzettingsvermogen waarmee Atwood de gevangenissen openbreekt. En dat die instellingen op de verschrikkelijkste manieren met hun bewoners omgaan, lijdt geen twijfel. Maar als Atwood als fotografe en kunstenaar op waardering wil rekenen, volstaat hard en ontwrichtend beeldmateriaal niet. Een zekere distantie is absoluut nodig, zeker wanneer je je op zulke heftige emoties richt.
(E.F.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
