samenstelling: Hans Comijn

Boek van de week

Het werk van SF-auteur Philip K. Dick (vooral te vinden in de uitgave van Vintage Books) heeft, net als science-fiction in het algemeen, in onze contreien nooit echt brokken gemaakt. A.W. Bruna, Born, Meulenhoff en Elsevier gaven sinds 1968 wel een aantal vertalingen uit (te beginnen met de twee doorbraakromans Solar Lottery en The Man in the High Castle), en de echte SF-fan die al eens een tripje heeft gemaakt kent Dick als geen ander.

Maar met een astronaut als Dirk Frimout kan Vlaanderen natuurlijk nooit echt de sterren laten glinsteren in jeugdige, leeshongerige ogen. En zoals iedereen weet, lezen verdwaalde fysicastudenten alleen Asimov. Ach ja, als je vertelt dat Dicks roman Do Androids Dream of Electric Sheep? en het kortverhaal We Can Remember It For You Wholesale de basis vormden voor respectievelijk Ridley Scotts Blade Runner en Paul Verhoevens Total Recall, knikt men wel eens (bij de film Screamers blijft men meestal even wezenloos voor zich uit staren). Maar Dick lézen?

Nu Gary Fleders Impostor in de zalen flitst en later op het jaar Spielbergs Minority Report volgt (beide gebaseerd op kortverhalen), wordt het misschien eens tijd voor een verkenning. Let wel: Dicks personages zijn al eens in drugshallucinaties of time-slips betrokken, verliezen hun identiteit of komen in een paranoïde maalstroom terecht. En vaak heeft zijn futuristisch universum, met precogs (telepaten) en vreemde religies, het bonte uitzicht van een ruimtecircus.

Dick is een kind van de jaren ’60, het Lucy-in-the-Sky-with-Diamonds-tijdperk (of iets dergelijks). Zijn onmetelijke verbeelding overstijgt echter de snel gedateerde SF dankzij onder meer een gave om personages met onnoemelijke, vaak zeer banale twijfels en angsten op te zadelen en een sfeer van kosmische anarchie en psychose te scheppen. David Cronenberg en Terry Gilliam – wellicht de meest Dickiaanse van alle cineasten – zijn grote bewonderaars, maar uiteraard moet hun radicale visie op het werk wijken voor de chase and run-stijl die Hollywood uitdraagt. De verdiensten van Blade Runner staan buiten kijf en de ‘vulgaire’ kunst van Total Recall is genoeg beschreven, maar Hollywoodbewerkingen hebben helaas niet veel met Dicks gevoeligheden te maken.

H.C.