Films met ballen. In de wereld van de Spaanse cultregisseur Bigas Luna zijn seks en macht dé steunpilaren van de ondraaglijke lichtheid van het bestaan. Met de nadruk op ‘licht’.

BIGAS LUNA BOX: Las Edades De Lulú (1990), Jamón, Jamón (1992), Huevos De Oro (1993), La Teta y La Luna (1994)

FILMS: * TOT ** EXTRA’S: 0 (INDIES)

Tijdens en na de hoogdagen van Carlos Saura werd het gros van de Spaanse cinema gekenmerkt door een ongekende bloedarmoede, vol steriele plattelandstragedies, oersaai vertelde romances en tv-matige socio-historische drama’s. Alle gevoel voor humor was met Franco verloren gegaan. Voorwaar, tijd voor nieuw talent. De jonge generatie Spaanse filmmakers – waaronder Pedro Almodóvar, Julio Medem, Alejandro Amenábar en Álex de la Iglesia – brak pas echt door midden jaren tachtig en negentig. Een man was hen voor: de Catalaan José Juan Bigas Luna. Hij liet voor het eerst van zich spreken met Bilbao (1978) en Caniche (1979), twee pareltjes van subversieve cinema in de geest van Luis Buñuel. Hij werd al snel als de nieuwe Spaanse hoop omschreven maar het zou wachten zijn op Angustia (1987), een schitterende film-in-de-film-pastiche op het horrorgenre, voor hij weer internationale aandacht genoot – al leverde hij met Lola (1986), de prent die hij een jaar voordien maakte, wat ons betreft al de definitieve Lunafilm af.

Bigas Luna wordt wel eens als de Spaanse Russ Meyer afgeschilderd. Zijn films hebben bij momenten meer weg van een kitscherige borstenshow dan van een doorvoed drama. In La teta y la luna droomt de tienjarige protagonist voortdurend van grote borsten, voor hem symbool als dragers van veel melk. Sommige welwillende critici zullen er een knap opgebouwde fantasie en een raak adolescentenportret in zien. Wij houden het bij de infantiele verlangens van een demente geest.

Luna komt pas echt goed op dreef als hij het mediterrane machismo onder vuur kan nemen. In zijn films loopt de man letterlijk zijn pik achterna, neukt hij in het wilde weg en eist hij bovendien ongegeneerd exclusiviteit van zijn minnares(sen). In de soaps van Luna gaat de man zelfs zover om zijn vrouw(en) te markeren, zoals een hond zijn terrein afbakent. Een filmtitel als Huevos de oro (‘Gouden Kloten’) laat weinig aan de verbeelding over en gaat inderdaad over de enorme cojones van de protagonist, beeldig neergezet door Javier Bardem. Ook Jamón, jamón opent met een beeld van testikels, zij het die van een (in aluminium afgebeelde) stier. Vervolgens snijdt Luna over naar een close shot van het sterk geaccentueerde geslacht van (opnieuw) Javier Bardem in een bijzonder spannend slipje, om ten slotte zijn introductie te beëindigen in een fabriek waar mannenslipjes ontworpen en gemaakt worden.

De met gevoel voor esthetiek vervaardigde (seks)soaps van Luna kennen al helemaal geen grenzen. Luna is een provocateur. Las Edades de Lulú kwam het meest onder vuur te liggen. Lulú (hier uncut) is een lange neukscène. Maar het waren niet de expliciet in beeld gebrachte vrijpartijen die de censuurcommissies naar de schaar deden grijpen. De openingsshot, een close-up van Lulu’s geslacht als pasgeborene (de film heeft Lulu’s seksleven als onderwerp, maar enig fatsoen is Luna duidelijk vreemd) en de eindscène, in een SM-homoclub, werden in ettelijke landen als aanstootgevend ervaren.

Luna graaft gretig in de onderbuik van de mens, maar zijn symboliek spreekt duidelijke taal (zoals in die scène in Jamón, jamón waar Penelope Cruz de afgewaaide testikels van de aluminium stier als paraplu gebruikt. Jawel, de vrouwelijke seksualiteit is onmeedogend). Wie erop afknapt, noemt hem gemakshalve een seksist. Wie beter toekijkt, durft hem een bevrijder van de vrouwelijke seksualiteit noemen. Het vrouwelijke lichaam wordt weliswaar geëxploiteerd, maar het is uiteindelijk altijd de macho die gecastreerd uit zijn avonturen komt.

Piet Goethals

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content