Maandag 7/6 en dinsdag 8/6, 21.10 – Canvas
Goed nieuws voor de wielerfans – ja, zelfs na de zaak-Landis – én de liefhebbers van Belga Sport: doordat het WK voetbal Canvas komt inpalmen, krijgen we het tweeluik over Jan Ullrich en Lance Armstrong waarmee het vierde (en mogelijk laatste) seizoen wordt afgesloten op twee opeenvolgende avonden op ons bord. Maandag vertelt Het wonderkind wacht het verhaal achter de Tour van 2003, waar Ullrich na een turbulente voorbereiding schijnbaar kansloos aan de start kwam, maar in het truitje van de inderhaast opgerichte wielerploeg Bianchi Armstrong toch nog eens echt het vuur aan de schenen kon leggen. Dinsdag komt The Boss zelf aan de beurt in Tegen de hele wereld, een docu over de Tour van 2004, die Armstrong niet alleen won – zijn 6e op rij – maar ook overheerste als nooit tevoren.
Het wonderkind wacht
De controverse Toen Ullrich in 2003 aan de Tour begon, had hij op zijn zachtst gezegd een slechte winter achter de rug: een knieoperatie ondergaan, kilo’s aangekomen, een ongeval veroorzaakt en betrapt op het gebruik van xtc – alles zat tegen. ‘Hij stond aan de rand van de afgrond’, zegt documentairemaker Jan Antonissen. ‘Bovendien had zijn ploeg Telekom hem vanwege die xtc ontslagen en moest hij uitwijken naar een ander team. Uiteindelijk kwam hij in het truitje van Bianchi aan de start. Rudy Pevenage, manager van Bianchi, is er trouwens nog altijd van overtuigd dat de xtc-test een complot van Telekom zelf was, dat de fratsen van Ullrich beu was. Het was ook vreemd dat Ullrich, die op dat moment aan het revalideren was, de ochtend na een discobezoek al een onverwachte controle kreeg.’
Het moment Ondanks de slechte voorbereiding maakt Ullrich het Armstrong verdomd lastig. ‘Hij was doodmoe bij het begin’, zegt Antonissen. ‘Maar gaandeweg werd hij beter en beter: kijk maar naar die fenomenale tijdrit naar Cap Découverte, de enige keer dat hij Armstrong tegen de chrono heeft verslagen.’ Eigenlijk had Ullrich die Tour moeten winnen, alleen kon hij niet zo goed met de druk om als Armstrong en dat werd nergens duidelijker dan in de rit naar Luz-Ardiden. Armstrong valt daar in de laatste beklimming en in plaats van zijn concurrent uit te tellen, besluit Ullrich te wachten. ‘Of hij echt wacht, daarover kun je discussiëren’, zegt Antonissen. ‘Ullrich heeft altijd gezegd van wel, maar Jacques Hanegraaf, adjunct-ploegleider bij Bianchi, meent dat hij vooral te lang getwijfeld heeft, dat hij niet snel genoeg een beslissing kon nemen. Wat er ook van zij, in die enkele seconden toonde Ullrich dat hij misschien iets te menselijk was voor de topsport en daarom hebben we dat moment ook uitvergroot in de documentaire.’
Het interview Ullrich interviewen was geen probleem, ook al heeft hij de Tour dus uiteindelijk verloren. ‘Na al die problemen zag hij zijn tweede plaats eigenlijk als een triomf’, aldus Antonissen, ‘en hij heeft naar eigen zeggen ook geen spijt. Daaraan herken je natuurlijk de eeuwige tweede. (Lacht) Maar ik had de indruk dat hij het ook prettig vond om terug te kijken, omdat het voor een keer niet over doping ging. Ullrich was ooit sportman nummer 1 in Duitsland, maar na de golf van aantijgingen is hij daar echt onderuit geschoffeld.’
Tegen de hele wereld
De controverse Dat Armstrong in 2004 zo’n overmacht tentoonspreidde, had veel te maken met de omstandigheden. Enerzijds waren er de dopingverhalen uit het boek LA Confidentiel van de journalisten Pierre Ballester en David Walsh, dat vlak voor de start verscheen, anderzijds was er de hevige anti-Armstrongsfeer in Frankrijk, waar men niet graag een Amerikaan het Tourrecord van Hinault en Anquetil zag verbreken. ‘Merckx vertelt dat hij hetzelfde meemaakte toen hij voor de zesde keer de Tour kon winnen’, zegt Kempen. ‘Bij Armstrong kwam daar nog eens die dopingheisa bij zodat hij begon met het gevoel: ‘Verdorie, iedereen is hier tegen mij.’ Toen die sfeer alleen maar erger werd, heeft hij besloten om in de laatste week geen cadeaus meer weg te geven – ‘no more gifts’. Hij reed de concurrentie letterlijk weg en vertelt hoe hij daar ook echt van genoot. Ja, de parallel met de zaak-Landis dit jaar ligt voor de hand, al vermoed ik dat Armstrong vandaag niet meer het lichaam heeft om zo uit te halen als in 2004.’
Het moment Het hoogtepunt van de hetze én Armstrongs antwoord daarop kwam tijdens de klimtijdrit naar Alpe d’Huez, waar The Boss tussen drommen schreeuwende Fransen naar boven vloog en zijn tegenstanders wegreed. ‘De sfeer was toen ronduit gevaarlijk’, aldus Kempen. ‘In de dagen voordien waren er doodsbedreigingen binnengekomen, en de nacht voor de wedstrijd is men nog met helikopters over de berg gevlogen om alles te controleren. John Lelangue, toen assistent van Tourbaas Jean-Marie Leblanc, getuigt dat na afloop iedereen dolgelukkig was dat er niets verkeerd was gegaan.’
Het interview Armstrong aan het praten krijgen, heeft de makers een jaar tijd gekost en ‘een scheepslading tranquillizers om de kalmte te bewaren’, maar het is ze gelukt. ‘We hadden gevraagd om hem net zo lang te spreken als hij in 2004 in die klimtijdrit op de fiets heeft gezeten (39 minuten en 41 seconden; nvdr.)‘, en uiteindelijk hebben we zelfs tien minuten meer gekregen. Hij was natuurlijk op en top Amerikaans: zelfverzekerd, scherp in zijn formuleringen en bijzonder charismatisch. Bij Armstrong is er geen middenweg – ofwel ben je weg van hem, ofwel moet je er niets van hebben – maar daar stuurt hij zelf ook op aan.’
Stefaan Werbrouck
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
