Baz Luhrmann swingt de roaring twenties in met The Great Gatsby, maar F. Scott Fitzgerald staat pas halverwege op het gastenlijstje.
Kitsch tot kunst sublimeren en als het tegenzit kunst tot kitsch degraderen: dat is waar het in het universum van Aussie-auteur Baz Luhrmann om draait en dat is in zijn langverwachte adaptatie van F. Scott Fitzgeralds roman The Great Gatsby niet anders. Wie anders dan Luhrmann kan immers met zoveel bravoure de decadente feestjes in beeld zetten die van Jay Gatsby de jetsetster van de New Yorkse roaring twenties maken? En wie anders dan de maestro achter Romeo + Juliet en Moulin Rouge durft het aan om een great American novel door de postmoderne mangel te halen, er deuntjes van Beyoncé, Lana del Rey en will.i.am overheen te zwieren en het geheel in 3D te stoppen, iets wat doorgaans niet voor literaire antihelden, maar voor blauwe reuzensmurfen en harige hobbits is gereserveerd.
Helaas zet de 3D-visualisatie lange tijd een domper op de feestvreugde, en naarmate het masker van de mysterieuze Gatsby valt ook op de stollende tragiek. Zoals steeds lijkt 3D een voile over het beeld te leggen, waardoor Luhrmanns kleuren nooit zo orgastisch van het scherm spatten als in Moulin Rouge. Bovendien zuigt het de aandacht te vaak naar het midden van het scherm, wat de opnieuw prachtige decors en kostuums van Catherine Martin (mevrouw Luhrmann) op de achtergrond drukt. Aangezien die het eerste uur van dit 140 minuten durende spektakel net de hoofdattractie vormen – kwestie van de leegte van Gatsby’s bestaan te illustreren – duurt het erg lang vooraleer er een ziel in de machine te spotten valt.
Gelukkig wordt het in het tweede deel interessanter, wanneer Fitzgerald het overneemt van Luhrmann en zijn digitale trukendoos, de cinematografie van de 3D en de acteurs van het decorum. Beetje bij beetje worden de steriele figuurtjes alsnog personages van vlees en bloed, met voorop Nick Carraway (Tobey Maguire), de would-be schrijver die met bijna erotische bewondering naar Gatsby kijkt en hem promoveert tot de protagonist van zijn eerste roman – meteen de raamvertelling hier. Verder is er Daisy Buchanan (Carey Mulligan), de socialite die met de opvliegende Tom is getrouwd, maar al jaren een affaire heeft met Gatsby. En dan is er nog de grote dandy himself natuurlijk, de selfmade man die zijn eigen mythe heeft gecreëerd, zo rijk is als de champagnezee diep, maar uiteindelijk zijn meerdere moet erkennen in het fatum, dat kreng dat hem de liefde misgunt.
Het resultaat is een peperduur pronkstuk dat bij vlagen sprankelt en je in extremis met een redelijk bevredigd gevoel huiswaarts stuurt, al blijft het de vraag of dat dankzij dan wel ondanks Luhrmann is. Zelfs in zijn inhoudelijk meest homeopathische en visueel meest opulente vorm blijft Scott Fitzgeralds roman namelijk een onweerlegbaar meesterwerk. En old sport Leonardo DiCaprio mag dan wel Gatsby’s golden-boy-looks delen; in dit geval leunt hij toch iets te veel op zijn midwestaccentje en retrosweaters om pakweg Robert Redford naar de kroon te steken.
‘Everbody’s free to wear sunscreen’, croonde Luhrmann ooit, een advies dat steeds meer op zijn eigen films – of beter: blitse digitale opera’s – van toepassing lijkt.
THE GREAT GATSBY **
Baz Luhrmann met Leonardo DiCaprio, Tobey Maguire, Carey Mulligan, Joel Edgerton
DAVE MESTDACH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
