ECHT GEEN GEZICHT. HET KLASSIEKE PORTRET is dood, leve De gemanipuleerde gezichten! althans, dat is de overtuiging van de londense hayward gallery.

HAYWARD GALLERY

South Bank Centre in Londen, tot 5 september. www.hayward.org.uk

About Face

Naar goede gewoonte zijn de Londense zomertentoonstellingen weer op temperatuur en daar vormt About Face geen uitzondering op. Integendeel, de foto’s over het gezicht van vandaag blijven zaal na zaal om aandacht schreeuwen, niet alleen omdat ze zo opvallen, maar ook omdat zich een intrigerend verhaal ontspint over beeldmanipulatie. About Face, Photography and the death of the portrait vertrekt bij een voldongen feit (het einde van de portretfotografie) om aan te geven dat veel kunstenaars/fotografen het conventionele portret afwijzen wegens te dikwijls gerecycleerd en te clichematig. Het gezicht daarentegen blijft geschikt als visueel slagveld, hetzij voor verwijzingen naar cosmetica, genetica en plastische chirurgie, hetzij als middel om iets te melden over de ware of juist valse aard van het gelaat van tegenwoordig. De computerbewerkingen zijn talrijk, maar daarnaast staan ook gewone foto’s op het programma, al zijn die dan zo gekozen dat er toch weer een ongewoon effect uit opborrelt. Uithangbord is Kirsten van Inez van Lamsweerde, een vierkantig afgesneden kinderkopje dat er door de glanzende mond en de weggedraaide pupillen extatisch en fake uitziet. Geen toeval, want freak en fake zijn zowat de kernbegrippen die de deur openen naar verrassende, grappige of confronterende stellingen. Zo bijvoorbeeld de reeks What if? Van Tibor Kalman waarin Arnold Schwarzenegger tot neger is omgetoverd en de paus tot Chinees. In een familietafereel van Alison Jackson poseren wijlen Diana en Dodi met hun baby samen voor de lens. Zo is het nooit geweest, maar dat maakt het streepje artistieke geschiedvervalsing alleen maar frappanter. Na bijdragen van Orlan, Aziz + Cucher, Marie-Jo Lafontaine en Gillian Wearing toont Raphael Hefti de serie Esthéticiennes, een rij van uitdrukkingsloze, perfect opgemaakte en vlekkeloos uitgedoste cosmeticaverkoopsters die er samen zo kil bij hangen dat het angstaanjagend wordt. En dan is er nog het hypnotiserende The face of 2000, het onpersoonlijke en net daarom opslorpende resultaat van het computergewijs scramblen van een grote hoeveelheid gezichten. Opmerkelijk aan About Face is dat vrijwel elke foto iets om het lijf heeft waardoor de tentoonstelling zonder struikelen meeslepend blijft. Death of the portrait mag dan ook een misleidende ondertitel blijken: als dit het einde voorstelt, zouden we er graag nog veel meer van zien.

Els Fiers