‘Ik wou de mensen zo waardig mogelijk afbeelden’ (Stephan Vanfleteren)

World Press Photo-winnaar Stephan Vanfleteren probeert een andere kijk te geven op de problematiek van zwaarzieke armen in Guinea. “De tijd dat kleine arme zwarte kindjes op een foto mensen konden overtuigen is voorbij.”

De Vlaamse fotograaf Stephan Vanfleteren heeft in de World Press Photo-wedstrijd de eerste prijs gewonnen in de categorie ‘Staged Portraits’. Met zijn reeks ‘People of Mercy’ probeerde hij een herkenbaar gezicht te kleven op zwaarzieke Guinezen.

Hoe bent u bij het onderwerp en de personen terecht gekomen ?

Stephan Vanfleteren: Mensen van de organisatie hebben met mij contact opgenomen. Dat is een organisatie die zich inzet om hulpbehoevenden in Afrika van medische hulp te voorzien. Ze openden een filiaal in België en vroegen aan mij om iets rond hun werking te doen. Ik heb dan ongeveer 14 dagen samen met de dokters en medewerkers in Guinea doorgebracht, op de boot.

Het schip is de kern van de operaties, met het beste materiaal en geschikte operatiezalen aan boord. Hierdoor komen er natuurlijk veel mensen naar de boot en de kaai om geholpen te worden, maar sommige personen geraken er niet. Er groot deel van de hulp heeft dan ook plaats dieper het vasteland in. De boot ligt telkens een jaar in een land en vaart dan door naar het volgende, om daar dan weer voor een jaar zijn anker uit te gooien. Het uiteindelijk doel is om zo heel Afrika door te reizen.

Welk gevoel wou u met de foto’s overbrengen ?Vanfleteren: Ik heb geprobeerd om ze als normale mensen te fotografen. De foto’s zijn getrokken met daglicht en ik probeerde mijn onderwerpen een echt fotoshoot te geven. Het mooie licht werkt soms dan weer ook confronterend. Elke persoon op de foto’s heeft een handicap, bij de een al wat opvallender als bij de ander, maar ik wou me daar niet op focussen. Ik wou ze zo waardig mogelijk fotograferen.

Hoe voelt het om, door foto’s te nemen, iets te kunnen betekenen in het leven van mensen ? Vanfleteren: Ik ga niet zeggen dat ik een wereldverbeteraar ben, maar het voelt goed om iets positiefs te doen. Ik heb altijd veel bewondering gehad voor dokters, omdat zij iets bijbrengen in de maatschappij. Mijn capaciteiten en mijn schrik voor naalden en operaties laten mij niet toe om hetzelfde te doen, maar ik wil op mijn manier iets goed proberen te doen. Soms is dat op een artistieke manier iets documenteren, zodat het niet verloren gaat. Soms is dat beelden maken die mensen informeren, ontroeren of raken.

Ik probeerde ook om mensen een andere kijk op de problematiek te geven. De tijd dat kleine arme zwarte kindjes op een foto mensen konden overtuigen is voorbij. Ik probeer er iets anders mee te doen. Door het een artistiek te benaderen en met mijn vakkenis lukt het mij blijkbaar om mensen te raken.

Zo een grote prijs winnen, wat doet met een mens ? Vanfleteren: Ik ben er uiteraard heel blij mee, maar het is een gevolg van iets, het was nooit een doel op zich. Zo een prijs is zoals een medaille voor een soldaat. Tijdens de actie doet hij wat er van hem gevraagd en verwacht wordt, zonder te denken aan wat er later zal volgen. Mercy Ship vroeg mij om iets rond hun werk te doen en ik heb daar mijn beelden gemaakt.

De prijs is vooral ook een steun in de rug voor die geweldige organisatie. Tijdens mijn verblijf in Guinea stond ik versteld van het efficiënte werk dat ze daar leveren, enorm snel en gedreven. Het moeten ook niet altijd de grote operaties zijn die mensenlevens veranderen. Zo is er het voorbeeld van een taxichauffeur met cataract, die zijn job niet meer kon uitoefenen. Een operatie van 2 minuten, bij wijze van spreke, was genoeg om die persoon terug te kunnen laten werken.

Heeft u nog plannen rond het onderwerp ? Vanfleteren: Ja, binnen 2 maanden ga ik terug naar Guinea om de evolutie bij sommige mensen in beeld te brengen. Zo was er een man met een heel grote tumor in zijn keel, die het hem moeilijk maakte om te ademen, wandelen en simpelweg buiten te komen. De dokters gaven hem maar weinig kans op overleven, maar ondertussen is hij geopereerd en gaat het al beter met hem. (XVdL)