Viggo Mortensen regisseerde met ‘Falling’ de juiste film op het juiste moment

© FILIP VAN ROE
Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Vorige week presenteerde Viggo Mortensen zijn regiedebuut Falling in hoogsteigen persoon op Film Fest Gent. Deze week lucht hij in uw favoriete blad zijn hart over botsende wereldbeelden, Spike Lee en zijn president. ‘Ik heb mijn plicht gedaan en mijn stem uitgebracht per post, zelfs al vindt Trump dat niet leuk.’

Acteur, dichter, fotograaf, schilder, muzikant, uitgever én supporter van de Argentijnse voetbalclub San Lorenzo: Viggo Mortensen was altijd al vele dingen tegelijk, maar dankzij Falling mag de held uit de The Lord of the Rings-trilogie en antiheld uit de Cronenberg-knallers A History of Violence en Eastern Promises nu ook ‘regisseur’ en ‘scenarist’ op zijn visitekaartje zetten. In zijn zelfgeschreven regiedebuut speelt hij een minzame, ruimdenkende arts die samenwoont met zijn vriend en hun dochter. Na jaren krijgt hij zijn vader (de tachtigjarige B-filmveteraan Lance Henriksen) nog eens over de vloer, maar een gezellig familieonderonsje levert dat niet op. Zijn pa, al zijn hele leven lang een opvliegende en dominante redneck, heeft namelijk nooit kunnen plaatsen dat zijn zoon homo was, en nu hij aan een beginnende vorm van dementie lijdt, wordt de relatie tussen de twee antipoden er niet beter op.

Er doen twee pandemieën de ronde: corona en een fundamenteel wantrouwen tegenover de ander. Ik weet niet wat de ergste is.

Gapende generatiekloven, verzuurde familierelaties, verkleurde herinneringen, racisme en homofobie: als debuterend regisseur neemt Mortensen met Falling, dat begin dit jaar in première ging op het Sundance-festival, heel wat dramatisch gewicht op de schouders. Hoewel het in eerste instantie een portret van een turbulente vader-zoonrelatie is, kun je niet anders dan de film, met zijn progressieve en conservatieve wereldbeelden die met elkaar clashen, zien als een commentaar op het gepolariseerde Amerika van vandaag.

Mortensen, die vorige week nog eregast was tijdens Film Fest Gent, waar hij de Joseph Plateauprijs voor zijn carrière in ontvangst mocht nemen, kreeg het idee voor Falling na de dood van zijn moeder in 2015. ‘Ik zat op het vliegtuig en kon niet slapen van de emoties en de herinneringen die na haar begrafenis in me opwelden’, aldus de inmiddels 62-jarige Deense Amerikaan die twee jaar geleden nog dicht bij een Oscar kwam met zijn hoofdrol in de raciaal getinte dramady Green Book. ‘Ik heb toen een pen gepakt en ben beginnen te schrijven. Het eerste wat op papier stond, waren losse beelden en gesprekken uit mijn jeugd, maar die gingen later op in een fictief verhaal over een fictieve familie, omdat fictie me beter toeliet om te zeggen wat ik te zeggen had. Over familierelaties, over hoe ons brein en ons hart de dingen uit ons verleden kleuren, maar ook over de wereld van vandaag.’

Viggo Mortensen regisseerde met 'Falling' de juiste film op het juiste moment
© FILIP VAN ROE

Wist je toen al dat de gedachten die je neerpende tot je regiedebuut zouden stollen?

Viggo Mortensen: Het slimste antwoord zou zijn: uiteraard, aangezien Falling zo persoonlijk is, en ook over mezelf, mijn broers en mijn ouders gaat. Het eerlijkste antwoord is echter dat dit het eerste zelfgeschreven project is dat ik gefinancierd kreeg. Na The Lord of the Rings speelde ik al met het idee om te regisseren, en ik heb de voorbije jaren verschillende scripts geschreven, maar achteraf ben ik blij dat Falling mijn regiedebuut geworden is. Het voelt juist. Qua inhoud, maar ook qua timing.

Hoe persoonlijk is Falling precies?

Mortensen: De personages en achtergronden zijn verzonnen. Ik ben geen homoseksuele proctoloog (een anusdeskundige, nvdr.). Sommige dynamieken en situaties komen wel uit mijn eigen verleden. Net als de knul uit de proloog heb ik als vierjarige zelf een eend geschoten, heb ik die gewassen in bad en ben ik er ’s avonds mee gaan slapen. Alleen speelde dat rare, winterse tafereel zich in mijn geval af in Argentinië, waar ik opgroeide. Ik was in het echt ook een stuk bozer toen ik de morgen daarop ontdekte dat mijn moeder dat beest van me had afgepakt. (lacht) Laat ik zeggen dat twintig procent van wat je ziet en hoort echt gebeurd is, en tachtig procent verzonnen, maar herinneringen zijn altijd meer gevoel dan feit. We herschikken het verleden om stabiel in het heden te kunnen staan.

Viggo Mortensen regisseerde met 'Falling' de juiste film op het juiste moment
© FILIP VAN ROE

Falling gaat over een conservatieve patriarch die botst met zijn progressieve, homoseksuele zoon. In hoeverre wilde je dat de film de situatie in de Verdeelde Staten van Amerika van vandaag reflecteerde?

Mortensen: Polarisatie, nationalisme en populisme zijn niet enkel in de States, maar overal ter wereld in opmars. Ook in België. In Gent sprak een jongeman me na de screening aan en die zei: ‘Je hebt het over mijn opa. Ik hou van hem, maar ook hij is moeilijk in de omgang en heeft racistische ideeën.’ We kennen allemaal wel iemand in onze familie met wie we ideologisch mee botsen. Toen ik de film schreef, was de vorige presidentscampagne volop aan de gang, en zag je hoe Trump de gemoederen alsmaar meer begon op te hitsen. Niet omdat hij een programma had, maar omdat hij geen moreel kompas heeft en enkel om zichzelf geeft. Het kan hem niet schelen dat hij liegt of ontmaskerd wordt, zolang men maar over hem praat. Dat is het enige wat hij wil, en ooit heeft gewild. Je kon toen, voor zijn verkiezing, al voelen dat de film ook een reflectie op de gepolariseerde wereld van vandaag zou worden. Daarom heb ik het verhaal bewust in 2009 gesitueerd, net na de verkiezing van Obama. Ja, het gaat over Trumps Amerika, maar het is vooral een tijdloze commentaar op wat er gebeurt wanneer mensen tegen elkaar schreeuwen in plaats van met elkaar praten. Er doen momenteel twee pandemieën de ronde: corona en fundamenteel wantrouwen tegenover de ander. Ik weet niet wat het ergste is.

Amerika lijkt wel een derdewereldland, maar veel mensen laten zich niet ontmoedigen. De vraag blijft alleen: hoeveel anderen wel?

Je film komt dus uit op het perfecte moment?

Mortensen: Mensen zeiden me: stel de release uit. Maar ik dacht: néé, doe maar en zie wat er gebeurt. De film doet het alvast verrassend goed in Spanje. Ondanks de coronarestricties, of misschien wel net daardoor. De politici die momenteel het best scoren zijn diegene die eerst het vuur opstoken en daarna doen alsof ze de brand kunnen blussen met simplistische oplossingen. Door corona zijn velen van ons zich daar nog meer van bewust geworden. We zijn ons ook bewuster geworden van oudere mensen, van hun eenzaamheid en kwetsbaarheid, maar ook van hun wijsheid en waarde. Het leven is altijd fragiel geweest, maar nu komt dat besef elke dag keihard binnen. Alleen zijn er jammer genoeg ook mensen die in een staat van ontkenning blijven leven, en van wie het wereldbeeld nog radicaler en enger geworden is.

LANCE HENRIKSEN en VIGGO MORTENSEN in FALLING: geen gezelliig onderonsje.
LANCE HENRIKSEN en VIGGO MORTENSEN in FALLING: geen gezelliig onderonsje.© FILIP VAN ROE

Je bent een Amerikaan die in Europa woont. Heb je je stem voor de presidentsverkiezingen al uitgebracht?

Mortensen: Ja. Ik heb mijn plicht gedaan en mijn stem uitgebracht per post, zelfs al vindt Trump dat niet leuk. (lacht) Sinds hij waarschuwde voor fraude – wat natuurlijk een truc is om mensen onder druk te zetten, aangezien vooral Democraten per post stemmen – hebben nog nooit zoveel Amerikanen een early vote uitgebracht. Ik hoop maar één ding: dat, als Biden straks wint, het met voldoende voorsprong is, om het gefoefel te compenseren dat vast zal gebeuren, en omdat Trump de uitslag anders zal betwisten. Hij is al het hele jaar bezig met het systeem te blokkeren. Door de post onder te financieren, door minder stemlokalen te organiseren in wijken waar hij zwak staat en waar vooral gekleurde mensen wonen. Heb je de eindeloze rijen wachtenden gezien? We lijken wel een derdewereldland, maar veel mensen laten zich niet ontmoedigen. De vraag blijft alleen: hoeveel anderen wel?

In deze gepolariseerde tijden zullen sommigen zich afvragen of het wel oké is dat een hetero een homoseksueel personage speelt.

Mortensen: Weet ik. En ik wil bij deze meteen mijn oprechte excuses aanbieden aan alle proctologen ter wereld, aangezien ik in de film doe alsof ik er een ben. Komaan, zeg. Acteren is doen alsof, empathie hebben, bruggen bouwen. Die representatiediscussie is de jongste tijd echt wel doorgeslagen.

Twee jaar geleden kreeg Green Book, waarin je de Italiaans-Amerikaanse chauffeur van een zwarte jazzpianist speelt, uit dezelfde woke hoek ook flink wat kritiek. Het was zogezegd een te blanke kijk op segregatie met een witte man als held.

Mortensen: De controverse die rond Green Book ontstond en die door sommigen nog werd opgepookt, vond en vind ik nog steeds belachelijk. Ze heeft de film én mij schade toegebracht. Die film is zo goed gemaakt, in de traditie van klassieke, Amerikaanse studiofilms met een positieve boodschap, dat uitgerekend daar een schandaal rond creëren gewoon schandalig is. De geschiedenis zal dat ook aantonen. Maar goed, we leven in gepolariseerde tijden, en je hebt opportunisten als Spike Lee die de zaak opblazen om zichzelf te profileren. Ik vond dat een trieste vertoning. En niet omdat ik er allicht mijn kansen op een Oscar mee verspeeld heb. Ik vond het triest voor alle betrokkenen.

LANCE HENRIKSEN en VIGGO MORTENSEN in FALLING: geen gezelliig onderonsje.
LANCE HENRIKSEN en VIGGO MORTENSEN in FALLING: geen gezelliig onderonsje.© FILIP VAN ROE

Recent verontschuldigde Viola Davis zich nog omdat ze in 2011 meespeelde in The Help, ook een wit getinte film over racisme. Wat is je reactie daarop?

Mortensen: Opportunisme vind ik dat. Op de politiek correcte trein springen op het moment dat het goed uitkomt voor je carrière. Het is nobel om fouten toe te geven, maar daar was niets nobel aan. Ik heb me altijd fel uitgesproken tegen racisme. Iedereen die meewerkte aan Green Book was uitgesproken tegen racisme, en dat ervoer het publiek ook zo, maar plots deden sommigen uitschijnen dat we een racistische film hadden gemaakt. Hoe is dat mogelijk? Green Book is gebaseerd op audiotapes met échte gesprekken tussen échte mensen. Ik had graag gehad dat de studio zich toen niet zo had laten doen en de critici de mond had gesnoerd door die tapes veel vroeger vrij te geven. Maar goed: het publiek is slimmer gebleken dan die critici. Ik heb veel opgestoken van Green Book, en sta er nog altijd honderd procent achter.

Opportunisten als Spike Lee hebben zich geprofileerd ten koste van Green Book. Ik vond dat een trieste vertoning.

Van welke films en filmmakers heb je als debuterend regisseur nog veel opgestoken?

Mortensen: Ik heb geleerd van het leven, mijn familie, mijn ontmoetingen. Ik heb leren vertellen met beelden aangezien ik ook fotograaf ben. Ik heb niet bewust dingen gepikt van de grote regisseurs met wie ik gewerkt heb, maar heb wel van hen onthouden dat je perfect voorbereid moet zijn, omdat de winst die je daaruit haalt je in staat stelt om op de set open te staan voor suggesties van cast en crew. David Cronenberg, met wie ik A History of Violence, Eastern Promises en A Dangerous Method heb gemaakt, werkt ook zo. Hij is altijd op tijd klaar en blijft binnen het budget, en toch maakt hij heel bijzondere, persoonlijke cinema.

LANCE HENRIKSEN en VIGGO MORTENSEN in FALLING: geen gezelliig onderonsje.
LANCE HENRIKSEN en VIGGO MORTENSEN in FALLING: geen gezelliig onderonsje.© FILIP VAN ROE

Cronenberg heeft zelfs een bijrolletje in je film als dokter. Een moeilijke acteur met kapsones?

Mortensen: Integendeel. Hij kende zijn tekst, was perfect voorbereid en was tussendoor zijn amusante zelve. Hem casten was zeker niet als stunt bedoeld. Ik vond dat de rol hem paste, hij las het script en vroeg meteen: ‘Prima, welke kleur handschoenen moet ik aantrekken?’ (lacht)

Vier jaar geleden kondigde Cronenberg zijn filmpensioen aan, maar naar verluidt zijn jullie een nieuwe film aan het voorbereiden?

Mortensen: Hij probeert iets van de grond te krijgen. Ik weet niet of David het echt meende toen hij zei dat hij camera aan de haak zou hangen. Ik denk dat hij het beu was om voortdurend te moeten bedelen om geld, hoewel hij een van de boeiendste filmmakers van zijn generatie is en zijn films ook altijd winst hebben gemaakt. Ik weet nog dat hij halverwege de shoot van A Dangerous Method plots riep: ‘Goed nieuws, jongens. We hebben geld gekregen om de film af te werken.’ (lacht) Waarop wij: ‘Euh, right. Fijn zo.’ Het overlijden van zijn vrouw, na een slepende ziekte, heeft hem ook danig aangegrepen. Een roman schrijven ( Consumed uit 2015, nvdr.) was altijd al een droom van hem, dus heeft hij dat ook maar gedaan. Da’s trouwens een absolute aanrader. Erg knap geschreven.

Volgend jaar is het twintig jaar geleden dat je Aragorn speelde in The Fellowship of the Ring, het eerste deel van de filmserie die van jou een superster maakte. Vreemd genoeg heb je daarna nooit meer in grote Hollywoodfilms gespeeld.

Mortensen: The Lord of the Rings was strikt genomen ook geen groot Hollywoodproject. Het was een onafhankelijke superproductie die bijzonder veel succes heeft gekend. Eigenlijk was het één groot avontuur. Peter Jackson – die tot dan toe enkel kleine films had gemaakt – en de mensen van WETA studio hebben er ter plekke de moderne, digitale cinema mee uitgevonden. Het was één grote workshop waar hoofdzakelijk amateurs aan meewerkten. Het is ook niet zo dat ik daarna bewust van The Lord of the Rings ben weggelopen. Aragorn heeft me tot bij Cronenberg gebracht, en daar blijf ik hem eeuwig dankbaar voor.

Falling

Disclaimer: de cultuurhuizen moeten voorlopig de deuren sluiten. Deze film zal daarom tot nader order niet te zien zijn in de bioscoop.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Viggo Mortensen

Geboren op 20 oktober 1958 in New York, als oudste zoon van een Amerikaanse moeder en een Deense vader. Heeft de dubbele nationaliteit.

Woonde van zijn derde tot zijn elfde in Argentinië. Keerde na de scheiding van zijn ouders met zijn moeder terug naar New York.

Spreekt vloeiend Engels, Spaans, Deens en Frans. Woont sinds 2009 in Madrid, samen met de Spaanse actrice Ariadna Gil.

Is vader van Henry (32), zijn zoon uit zijn in 1997 ontbonden huwelijk met punkzangeres Exene Cervenka.

Werd drie keer genomineerd voor de Oscar van beste acteur, voor Eastern Promises (2008), Captain Fantastic (2017) en Green Book (2019).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content