Meer dan nerds of cheerleaders: ‘Booksmart’ frist de clichés van de highschoolfilm op

© .
Jozefien Wouters
Jozefien Wouters Freelancejournaliste

In haar regiedebuut Booksmart brengt Olivia Wilde hulde aan de highschoolkomedie, maar niet zonder eerst met de grove borstel door alle hardnekkige clichés te gaan.

Booksmart vertelt het verhaal van de nerds Molly (Beanie Feldstein) en Amy (Kaitlyn Dever) op de laatste dag van hun middelbareschooltijd, waarvan ze niet snel genoeg afscheid kunnen nemen. Vlijtig studeren, Ken Burns-documentaires bekijken, de foto’s van Michelle Obama en Ruth Bader Ginsburg aan hun slaapkamermuren: alles stond in het teken van hun ambitieuze toekomstplannen. Dat ze daardoor hun onbezonnen jeugd aan de kant moesten schuiven, namen ze er graag bij. Tot ze ontdekken dat ook de minder ijverige studenten een plek aan de meest prestigieuze universiteiten wisten te bemachtigen. ‘Zij hebben het allemaal gedaan’, beseft Molly. ‘Wij zijn de enige assholes die zich op één ding focusten.’ En dus halen ze alle jeugdzonden in op één avond, met hallucinerende drugs, een ongewapende overval, gênante pornosituaties en – uiteraard – een Alanis Morissette-karaokesessie tot gevolg.

De grappen in Booksmart zijn gewoon grappig, zonder dat ze ten koste van iemand gaan.

Het zou kunnen dat u die plot vaagweg herkent. U bent namelijk niet de enige. Nog voor de film uitkwam, werd Booksmart zowat overal omschreven als een vrouwelijke Superbad, de komedie waarin Jonah Hill en Michael Cera koste wat kost hun maagdelijkheid willen verliezen voor ze afstuderen. Dat Beanie Feldstein de zus van Jonah Hill is, helpt ook niet echt. Maar een flinke scheut girlpower is niet het enige wat Booksmart onderscheidt van Superbad en aanverwanten.

Olivia Wilde (als actrice bekend van onder meer The O.C. en House M.D.) brengt in haar regiedebuut een hommage aan highschoolfilms à la Clueless, Mean Girls, 10 Things I Hate About You en Superbad, maar loodst het genre tegelijkertijd de eenentwintigste eeuw in. Vastgeroeste clichés worden daarbij niet zozeer omvergeworpen, maar krijgen een opfrisbeurt zodat ze aansluiten bij de tijdsgeest. Molly en Amy zijn het soort personages die u normaal gezien ergens beduusd in een hoekje van de cafetaria ziet zitten, zich hullen in outfits die al minstens vijf jaar passé zijn en het mikpunt van spot onder medestudenten zijn. In Booksmart daarentegen zijn ze de helden van het verhaal, niet de onuitgewerkte sidekicks of losers.

Dat wordt nergens duidelijker dan in de scène waarin Molly en Amy aankomen op het feest van de coole kids. Op het moment dat het duo de villa binnenwandelt, weet je dat de avond fout zal aflopen. Dat niemand hen zal zien staan, ze zichzelf compleet belachelijk zullen maken of ze in het zwembad gegooid zullen worden. Dat is namelijk het lot van nerds in highschoolfilms. Het rare is: in Booksmart is iedereen vriendelijk. Molly en Amy worden met open armen ontvangen, zelfs door de populairste kerel van de klas. Er wordt niet eens iemands hoofd in een toiletpot geduwd. Wat Molly en Amy zo hard wilden bewijzen, was eigenlijk voor iedereen al duidelijk: slimme meisjes kunnen ook fun zijn.

Dat geldt voor iedereen in Booksmart. Geen enkel personage wordt gereduceerd tot zijn cliché. Gaandeweg komt het duo tot de conclusie dat ook hun klasgenoten de termen stoner, rijkeluiskind, manic pixie dream girl of mannenverslindster overstijgen. De hottie van de klas is zachtaardig en respectvol. De passieve stoner wordt aangenomen bij Google. Het rijkeluiskind probeert aandacht en liefde te kopen met uiterlijk vertoon en dure cadeaus. En de theatrale gays George en Alan dienen niet louter als comic relief.

BEANIE FELDSTEIN en KAITLYN DEVER: jeugdzonden inhalen.
BEANIE FELDSTEIN en KAITLYN DEVER: jeugdzonden inhalen.

Veel filmliefhebbers vreesden dat woke cinema synoniem zou zijn met brave personages en risicoloze verhaallijnen, maar Booksmart bewijst net het tegendeel. Personages worden er alleen maar boeiender en complexer op. Makers worden net gedwongen om verder te kijken dan de clichés. Zo is Amy openlijk gay, maar haar seksualiteit vormt geen plotlijn op zich. Op geen enkel moment heb je als kijker het gevoel dat je naar een Film Met Een Boodschap aan het kijken bent. Diversiteit is nu eenmaal iets dat je niet langer kunt ontwijken als je een realistisch beeld van jongeren wilt schetsen.

Booksmart is geen uitzondering. Zowat elke hedendaagse tienerfilm speelt met de clichés van het genre. Lady Bird volgt een lichtjes irritante puber die niet kan wachten om het conservatieve Sacramento te verlaten. Eighth Grade toont op een pijnlijk realistische manier de horror van opgroeien in een wereld vol sociale media, schoonheidsidealen en verwachtingspatronen. In Blockers sluiten drie tienermeisjes een pact om hun maagdelijkheid te verliezen op het schoolbal, een variant op een typisch mannelijke plot. To All the Boys I’ve Loved Before had een nerdy Koreaans-Amerikaans personage in de hoofdrol, een hardnekkig stereotype dat normaal gezien als comic relief wordt ingeschakeld. Voeg daar televisiereeksen als Sex Education, Euphoria en PEN15 bij, en het ziet er sterk naar uit dat u voor de meest woke verhaallijnen bij het youngadultgenre moet zijn.

Allicht is het geen toeval dat een generatie die dweept met films als The Breakfast Club, Clueless en Mean Girls op zoek gaat naar hedendaagse varianten. Hoe hip de uniformpjes er ook uitzien of hoe vaak Ariana Grande ook refereert aan Mean Girls, aan elke tienerklassieker hangt wel een geurtje. Verkrachting is niet langer iets waarmee hoofdschuddend wordt gelachen, zoals in Revenge of the Nerds, waarin een van de nerds zich vermomt als de populaire jongen om stiekem seks te hebben met diens vriendin. Anno 2019 is dat een heel rare boodschap om mee te geven aan jongeren. Seksistische, homofobe en racistische moppen zijn vandaag vooral heel erg pijnlijk. En de misogyne eikel is niet langer (als het dat al ooit was) het type waarvoor meisjes in zwijm vallen.

Zowel Jonah Hill als Seth Rogen geeft intussen toe dat de oermannelijke blik en homograppen uit Superbad gedateerd zijn en ze heel wat dingen vandaag anders zouden aanpakken. Booksmart bewijst dat het ook anders kán, zonder in te boeten aan geestigheid. De grappen zijn gewoon grappig, zonder dat ze ten koste van iemand moeten gaan. Seks is nog steeds belangrijk, maar is niet langer een obsessie waarvoor alles moet wijken en waardoor leeftijdsgenoten worden gereduceerd tot hun geslachtsdeel. Vrouwen hebben niet langer een man nodig om gelukkig te zijn. En vooral: de voormalige sidekicks nemen het roer over.

BOOKSMART

Nu in de bioscoop.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content