Matteo Garrone schuift Disney aan de kant met zijn verfilming van ‘Pinocchio’

Door terug te grijpen naar het 137 jaar oude boek van Carlo Collodi heeft Matteo Garrone een Pinocchio gemaakt die niet stante pede verbleekt bij de geliefde Disneyklassieker.

Geen kwaad woord over de Pinocchio van Walt Disney Pictures. Tachtig jaar na datum houdt de animatiefilm over de avonturen van een levende houten pop die zijn neus ziet groeien als hij liegt nog steeds jong en oud met sprekend gemak zoet. Een prestatie. Wel kan vastgesteld worden dat die tijdloze klassieker een bijzonder brave, gladgestreken adaptatie is van de als krantenfeuilleton begonnen, wereldberoemde bestseller van de Italiaan Carlo Collodi. Door domweg de Disneyversie te negeren en weer aan te sluiten bij Collodi’s boek, weet Matteo Garrone aangenaam te verrassen met zijn Pinocchio – los van het feit dat het al licht verrassend was dat de bekroonde regisseur van grimmige, bijtende films als Dogman, Gomorra en Reality met veel geestdrift zijn schouders zette onder een familiefilm met commercieel potentieel.

Zijn Pinocchio heeft een paar scènes nodig om op gang te komen, tijd die de kijker kan gebruiken om te wennen aan de bewust groteske mise-en-scène, de theatraliteit, het onverdunde sentiment en het weerzien met Roberto Benigni. De extraverte paljas die beroemd werd met de Holocaustkomedie La vita è bella speelt Geppetto, de straatarme houtsnijder die de houten marionet als zijn zoon beschouwt.

Het wat gedateerde moralisme en de zoetigheden domineren niet. Daar is Pinocchio een te kleurrijke belhamel voor en komt de nieuwsgierige schoolverlater tijdens zijn uitstappen in de grote wereld te veel kleurrijke figuren tegen. Ook zaken die het leven bitter maken zijn verwerkt in de verfilming van het negentiende-eeuwse sprookje. De satirische scène waarin een bejaarde gorillarechter de schurken vrijpleit en Pinocchio veroordeelt omdat hij zo dom was om zich te laten bedotten, is niet geschrapt. Nog enger en donkerder dan het moment waarop Pinocchio’s benen vuur vatten, is de scène waarin de eigengereide deugniet aan een boom wordt opgehangen. Veel verder kun je van Disney niet afstaan.

De keuze voor extravagante kostuums, exuberante decors en het betere prothesewerk geeft de film een eigen smoel. Het kind van de rekening was kindacteur Federico Ielapi, die elke dag drie uur make-up aan zijn been had. Zijn gezicht lijkt wel echt van hout.

Soms hapert het tempo een beetje of wringt het episodische karakter, maar er is geen overschot aan grillige, pittige en fantasierijke familiefilms als deze. Guillermo del Toro en Robert Zemeckis, die ook aan Pinocchio-projecten sleutelen, zullen Garrone’s versie niet zomaar evenaren.