In afwachting van ‘Jason Bourne’: 6 minder bekende spionagefilms

Jason Bourne is opnieuw in de Amerikaanse zalen te bewonderen en bij ons maakt hij op 10 augustus zijn heropwachting. In afwachting daarvan doken we in de annalen van de filmgeschiedenis op zoek naar minder bekende spionagethrillers die de moeite waard zijn.

Jason Bourne, The Man from U.N.C.L.E., Spectre, Spy, Kingsman: The Secret Service en Mission Impossible: Rogue Nation. De spy film is weer helemaal terug van weggeweest. Een ideaal moment om nog eens de annalen van de filmgeschiedenis in te duiken om enkel minder bekende spionagefilms in de schijnwerpers te zetten.

The 39 Steps (1935)

U zou het haast vergeten, maar Alfred Hitchcock heeft niet alleen iconische mystery thrillers gemaakt, hij was ook een uitstekend spionageregisseur. Later zou hij het genre nog enkele (veel) bekendere klassiekers bezorgen waaronder The Lady Vanishes (1939), Notorious (1946) en North by Northwest (1959). Maar het begon allemaal met deze achtervolgingsthriller, die voor een vooroorlogse film op sneltreintempo voorbij raast. Madeleine Carroll is de eerste van Hitch’s icy blondes en samen met Robert Donat draagt zij de film moeiteloos langsheen de talloze plotwendingen. Een ander kenmerk van de grote Hitchcock komt ook hier voor het eerst echt tot uiting: een onvervalste sfeerschepping. De mistige Schotse highlands, de pittoreske dorpjes en de donkere interieurs, Hitchcock levert op alle vlakken zijn eerste echte meesterwerk af. Tijd voor een herontdekking.

The Ipcress File (1965)

In een tijd dat spionnen stijlvolle mode-iconen waren, we’re looking at you Sean Connery, zet Michael Caine een ambtenaar neer die in een gevaarlijk spelletje schaak tussen dubbelagenten terechtkomt. Caine brengt een personage dat helemaal het tegenovergestelde is van de superspion: een bril met zwaar montuur, een Cockneyaccent, beroofd van alle charme en geeky as hell. De glamourloze spion als underdog, wij zijn geen specialisten maar dat lijkt ons iets realistischer. De spannende intriges krijg je er voor niks bovenop.

The Spy Who Came in from the Cold (1965)

’s Werelds aangenaamste stem Richard Burton is een cynische, alcoholmisbruikende spion die aan de andere kant van het IJzeren Gordijn een hoge piet van de Oost-Duitse Stasi er moet inluizen. Bekend voor zijn vrome zwart-witfotografie en zijn iconische scènes aan de Berlijnse Muur is The Spy Who Came in from the Cold toch vooral Burtons film. Na het theatrale Cleopatra (1963) levert hij hier een eerder terughoudende prestatie. Desondanks was Dickie destijds zo een ster dat auteur John Le Carré niet tevreden was over de casting van een bekend acteur omdat dat de aandacht van het verhaal zou wegnemen.

The Living Daylights (1987)

Ook bekend als die ene goede Bondfilm waarvan we de naam steeds vergeten met die steengoede Bondacteur wiens naam we ook altijd vergeten. De onderschatte Timothy Dalton staat bij fans nog steeds te boek als de trouwste incarnatie van Ian Flemings literaire James Bond en dat bewijst hij in slechts twee films. Zijn eerste, The Living Daylights, is meteen ook de laatste Koude Oorlogsthriller van de reeks, met ook de Nederlander Jeroen Krabbé als een charismatische Sovjetgeneraal. Voor een keertje ook slechts een enkele notabele vrouwelijke verovering, wat voor één van de geloofwaardigste romances uit de serie zorgt. Reken daar ook één van John Barry’s sterkste soundtracks bij en je hebt een film die vaak onterecht wordt vergeten bij de vele best of-lijstjes die de reeks rijk is.

The Tailor of Panama (2001)

John Boormans adaptatie van John Le Carré’s Our Man in Havana vertelt het verhaal van een kleermaker die door een Britse spion wordt benaderd om geheimen prijs te geven die hij van zijn hooggeplaatste klanten te weten komt. Geoffrey Rush brengt in zijn gekende stijl een rechtschapen maar ontroerend machteloos personage op het doek, terwijl Pierce Brosnan een voor hem atypisch immorele opportunist neerzet. De rauwe, weinig romantische manier waarop Boorman de Midden-Amerikaanse ministaat in beeld brengt, staat ver van de gewoonlijke flashy spy decors af. Of zoals het titelpersonage zelf zegt: “Welcome to Panama, Casablanca without heroes.”

The Good Shepherd (2006)

Op één of andere manier smaakte zowel publiek als critici Robert De Niro’s tweede langspeelfilm niet. Nochtans zijn er genoeg ingrediënten om van te genieten. Een intrigerend plot. Check. Een gezond aantal plotwendingen. Check. Een goede cast. Check. Sfeervolle cinematografie. Check. Wat De Niro en zijn team misschien beter wel hadden gedaan, is deze interessante maar grotendeels fictieve film niet te adverteren als ‘op feiten gebaseerd’. De gemiddelde Amerikaan kan er echt niet mee lachen als je dat doet met de onstaansgeschiedenis van de CIA. Dat is natuurlijk een commerciële flater die zelfs Robert De Niro niet kan counteren. Enorm spijtig, want The Good Shepherd is los van de vrijheden die het neemt echt wel een genietbare spionagethriller.

(JVDV)