Met Home, een pakkend portret van de clash der generaties, leverde Fien Troch de beste én meestbejubelde Vlaamse film van 2017 af. Flanders’ finest over een bewogen filmjaar.
En dat allemaal zonder dat je in De slimste mens ter wereld te zien was. In dit blad had je nochtans beloofd dat je daaraan zou deelnemen.
Troch: Erik Van Looy heeft dat toen gelezen en heeft me kort daarna gevraagd om mee te doen. Ik heb een proefaflevering gedraaid en ik vond het tot mijn verbazing supertof. Ik was bang dat ik zou verkrampen en afgaan, maar ik zat volledig in de zone en het quizbeest in mij werd wakker. Uiteindelijk heb ik de definitieve kandidatenlijst niet gehaald. Dammit. (lacht)
Heb je dit jaar veel goede films gezien?
Troch: Dat viel mee. Omdat Home anderhalf jaar geleden al klaar was, ben ik vaker naar de bioscoop kunnen gaan. Na de release heb ik ook een paar festivals kunnen doen.
De films die me het meest zijn bijgebleven zijn Sieranevada van de Roemeen Cristi Puiu en La regíon salvaje van de Mexicaan Amat Escalante. Sieranevada is een geestig familiedrama dat zich volledig in een appartement afspeelt, bijna drie uur duurt en je die mensen als het ware persoonlijk leert kennen. Op het einde geloof je dat het je eigen neven, nichten, tantes en ooms zijn.
La regíon salvaje is iets totaal anders. Wat precies kan ik niet zeggen, want op zich is het ook een familiedrama, over een man die in de knoop ligt met zijn homoseksualiteit, maar er komen seksscènes met buitenaardse reuzenwormen in voor, en zelfs een dierenorgie. Ik verzin niets. (lacht) Het gaat over het dierlijke in de mens, over liefde en lust. Het is sociaal-realistisch drama en geflipte sciencefiction ineen, maar Escalante – wiens vorige films Heli en Los bastardos ik ook geweldig vond – weeft het probleemloos door mekaar. Faut le faire.
‘Ik denk dat bijna elke vrouw – op elke werkvloer trouwens – wel eens onnozelheden à la die van Bart De Pauw heeft meegemaakt.’
Klinkt als een topjaar. Of niet?
Troch: Ja en nee. Verschillende regisseurs van wie ik fan ben, hebben me toch ontgoocheld. Yorgos Lanthimos met The Killing of a Sacred Deer: prima gemaakt, maar Dogtooth en The Lobster vond ik beter. Of Ruben Östlund, die de Gouden Palm won met The Square. Die ene, vijftien minuten durende scène waarin een performancekunstenaar zo overtuigend een aap nadoet dat iedereen er ongemakkelijk van wordt, is fantastisch, maar verder gaat de film alle kanten tegelijk uit. Dan vond ik zijn vorige films, Play en Turist, stukken beter.
De grootste tegenvaller was Happy End van Michael Haneke. Dat blijft een groot cineast, maar het leek alsof hij niet goed wist wat hij nog kon vertellen, waarop hij dan maar een best of van zijn oeuvre bijeen heeft samengesteld.
Het lijkt alsof Haneke, Lanthimos en Östlund vastzitten in een formule. Wat je verwacht, is wat je krijgt, maar niets meer of anders dan dat. Daarom deed het zo’n deugd om Blade Runner 2049 te zien, een film die je meeneemt naar een andere wereld, je doet nadenken over de toekomst van mens en machine, maar die toch vol pure cinema zit en ook vormelijk uitdagend is, zelfs al is het een blockbuster. Voor mij is dat dé film van het jaar.
Het thema van het jaar was #metoo. Was je – als vrouw die werkzaam is in de filmwereld – verrast, of voelde je dat er zoiets zat aan te komen?
Troch: Ik denk dat bijna elke vrouw – op elke werkvloer trouwens – wel eens onnozelheden à la die van Bart De Pauw heeft meegemaakt. Een schunnige opmerking. Een los handje.
In het begin van mijn carrière had ik ook een sterk gevoel dat ik in een mannenwereld was beland, dat ik me schrap zou moeten zetten. Dat heb ik gedaan, en gelukkig heb ik nooit iets ergs meegemaakt. Ik was dus niet verrast toen #metoo een fenomeen werd, wel verbaasd door de omvang ervan.
Als je alleen al ziet wat Harvey Weinstein uitgevreten heeft. Tientallen vrouwen aangerand en verkracht, zwijggeld betaald, detectives ingehuurd: het was bijna een doofpotindustrie. Ongelooflijk dat hij daar zo lang mee weggekomen is.
Was #metoo nodig om het seksisme in de filmwereld eens en voor altijd op te ruimen?
Troch: Het is zeer positief dat het eindelijk eens luidop gezegd wordt. Toch vind ik dat het is uitgemond in een heksenjacht. Wat is nog oprecht en wat is hysterie? Seksueel geweld en intimidatie zijn afschuwelijk en nooit goed te praten, en slachtoffers moeten worden geholpen en gehoord, maar tegelijk haat ik het dat alle subtiliteit en context wordt weggeveegd. Onder het motto: ik wil ook mijn ei kwijt, dus sluit ik me erbij aan. Het doet me denken aan het post-Dutrouxtijdperk.
Hoe bedoel je?
Troch: Het was prima dat we ons door de zaak Dutroux collectief bewust werden van afschuwelijke dingen als kindermisbruik, maar het ontaardde in regelrechte paranoia. Je mocht geen blootfoto van je kind aan het strand maken, of je werd verdacht van pedofilie.
‘Als regisseur voelde ik ook de macht die ik over die jongeren had. Onze band werd zo intens, en hun vertrouwen in mij zo groot dat ik ze alles had kunnen laten doen. Ik werd er zelfs bang van.’
Hetzelfde zie je nu weer gebeuren. De wereld staat in brand, en waar gaat alle aandacht naartoe? Naar vuile manieren. Je hebt Trump, terreur, klimaatopwarming, en toch vinden mensen de tijd en de energie om te protesteren tegen een schilderij van Balthus, een seksueel beladen portret van een minderjarig meisje dat al jaren in het Metropolitan Museum van New York hangt.
Ik besef dat ik me op glad ijs begeef, maar dan denk ik: zijn onze prioriteiten nog wel de juiste? Het gaat me te ver om mannen hun instincten te ontnemen. Mogen ze dan nooit meer een aangebrande opmerking maken, of een geile blik werpen? Mag een meisje dan niet meer sexy gekleed op straat lopen in de hoop een compliment te krijgen? De seksuele revolutie – die ook vrouwen meer vrijheid heeft gegeven – uitwissen en weer de puriteinse toer opgaan lijken me niet de juiste antwoorden.
Het spel van plagen en verleiden zal altijd bestaan, zoals onhandigheden en foute opmerkingen er ook altijd zullen zijn. Alleen moeten we respecteren dat de grenzen van de een niet noodzakelijk die van de ander zijn en dat ‘nee’ hoe dan ook ‘nee’ betekent. Zo simpel lijkt me dat.
In Home zitten seksueel expliciete scènes, terwijl je acteurs onervaren tieners waren. Speelt daar niet dezelfde problematiek van grenzen aftasten?
Troch: Absoluut. Als regisseur voelde ik ook de macht die ik over die jongeren had. Onze band werd zo intens, en hun vertrouwen in mij zo groot dat ik ze alles had kunnen laten doen. Ik werd er zelfs bang van. Ik heb me vaak afgevraagd: kunnen ze wel inschatten wat de impact zal zijn, wat hun ouders ervan zullen denken? Ben ik hen nu aan het misbruiken, of niet? Dat is lastig. Het is ook verleidelijk om jezelf al die vragen níét te stellen. Als kunstenaar, maar ook in het echte leven. Je stelt vast dat je van alles voor mekaar kunt krijgen, maar toch moet je jezelf bedwingen. Voor mannen moet dat lastig zijn.
‘Het is niet omdat ik persoonlijke films maak, dat ik niet wil dat er veel volk komt kijken.’
Even terug naar de Vlaamse film. Pierre Drouot neemt eind deze maand na dertien jaar afscheid als intendant van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Ga je hem missen?
Troch: Met Pierre heeft de Vlaamse film grote stappen voorwaarts gezet. Er is meer productie, meer kwaliteit en meer diversiteit. Maar welk beleid hij ook heeft gevoerd, en welk beleid men straks ook zal voeren, alles blijft afhankelijk van het beschikbare talent. Pierre verdient lof omdat hij bepaalde keuzes heeft durven te maken, maar het zijn Felix van Groeningen, Michaël R. Roskam, Bas Devos, Nicolas Provost, Gust Van den Berghe en vele anderen die de kansen hebben gegrepen en die voor een kwaliteitsinjectie hebben gezorgd. Hopelijk kan de Vlaamse film op dat elan verdergaan.
Vergeet jezelf niet te noemen. Ben je al bezig met een opvolger voor Home?
Troch: Ik ben aan het schrijven. Mijn volgende project wordt normaal gezien Fire, een mozaïekfilm over mensen die een brand hebben meegemaakt en daar elk op hun manier mee omgaan. Dat klinkt weer loodzwaar, maar het is de bedoeling dat het een zwarte komedie wordt. Wat ik geleerd heb van Home, een film die losser was dan mijn vorige, is dat het heilzaam is om je esthetiek te herdenken, om meer je instinct dan je rede te volgen. Ik ben heel benieuwd wat dat zal geven. (lacht)
En dat allemaal zonder dat je in De slimste mens ter wereld te zien was. In dit blad had je nochtans beloofd dat je daaraan zou deelnemen.
Troch: Erik Van Looy heeft dat toen gelezen en heeft me kort daarna gevraagd om mee te doen. Ik heb een proefaflevering gedraaid en ik vond het tot mijn verbazing supertof. Ik was bang dat ik zou verkrampen en afgaan, maar ik zat volledig in de zone en het quizbeest in mij werd wakker. Uiteindelijk heb ik de definitieve kandidatenlijst niet gehaald. Dammit. (lacht)
Heb je dit jaar veel goede films gezien?
Troch: Dat viel mee. Omdat Home anderhalf jaar geleden al klaar was, ben ik vaker naar de bioscoop kunnen gaan. Na de release heb ik ook een paar festivals kunnen doen.
De films die me het meest zijn bijgebleven zijn Sieranevada van de Roemeen Cristi Puiu en La regíon salvaje van de Mexicaan Amat Escalante. Sieranevada is een geestig familiedrama dat zich volledig in een appartement afspeelt, bijna drie uur duurt en je die mensen als het ware persoonlijk leert kennen. Op het einde geloof je dat het je eigen neven, nichten, tantes en ooms zijn.
La regíon salvaje is iets totaal anders. Wat precies kan ik niet zeggen, want op zich is het ook een familiedrama, over een man die in de knoop ligt met zijn homoseksualiteit, maar er komen seksscènes met buitenaardse reuzenwormen in voor, en zelfs een dierenorgie. Ik verzin niets. (lacht) Het gaat over het dierlijke in de mens, over liefde en lust. Het is sociaal-realistisch drama en geflipte sciencefiction ineen, maar Escalante – wiens vorige films Heli en Los bastardos ik ook geweldig vond – weeft het probleemloos door mekaar. Faut le faire.
Klinkt als een topjaar. Of niet?
Troch: Ja en nee. Verschillende regisseurs van wie ik fan ben, hebben me toch ontgoocheld. Yorgos Lanthimos met The Killing of a Sacred Deer: prima gemaakt, maar Dogtooth en The Lobster vond ik beter. Of Ruben Östlund, die de Gouden Palm won met The Square. Die ene, vijftien minuten durende scène waarin een performancekunstenaar zo overtuigend een aap nadoet dat iedereen er ongemakkelijk van wordt, is fantastisch, maar verder gaat de film alle kanten tegelijk uit. Dan vond ik zijn vorige films, Play en Turist, stukken beter.
De grootste tegenvaller was Happy End van Michael Haneke. Dat blijft een groot cineast, maar het leek alsof hij niet goed wist wat hij nog kon vertellen, waarop hij dan maar een best of van zijn oeuvre bijeen heeft samengesteld.
Het lijkt alsof Haneke, Lanthimos en Östlund vastzitten in een formule. Wat je verwacht, is wat je krijgt, maar niets meer of anders dan dat. Daarom deed het zo’n deugd om Blade Runner 2049 te zien, een film die je meeneemt naar een andere wereld, je doet nadenken over de toekomst van mens en machine, maar die toch vol pure cinema zit en ook vormelijk uitdagend is, zelfs al is het een blockbuster. Voor mij is dat dé film van het jaar.
Het thema van het jaar was #metoo. Was je – als vrouw die werkzaam is in de filmwereld – verrast, of voelde je dat er zoiets zat aan te komen?
Troch: Ik denk dat bijna elke vrouw – op elke werkvloer trouwens – wel eens onnozelheden à la die van Bart De Pauw heeft meegemaakt. Een schunnige opmerking. Een los handje.
In het begin van mijn carrière had ik ook een sterk gevoel dat ik in een mannenwereld was beland, dat ik me schrap zou moeten zetten. Dat heb ik gedaan, en gelukkig heb ik nooit iets ergs meegemaakt. Ik was dus niet verrast toen #metoo een fenomeen werd, wel verbaasd door de omvang ervan.
Als je alleen al ziet wat Harvey Weinstein uitgevreten heeft. Tientallen vrouwen aangerand en verkracht, zwijggeld betaald, detectives ingehuurd: het was bijna een doofpotindustrie. Ongelooflijk dat hij daar zo lang mee weggekomen is.
Was #metoo nodig om het seksisme in de filmwereld eens en voor altijd op te ruimen?
Troch: Het is zeer positief dat het eindelijk eens luidop gezegd wordt. Toch vind ik dat het is uitgemond in een heksenjacht. Wat is nog oprecht en wat is hysterie? Seksueel geweld en intimidatie zijn afschuwelijk en nooit goed te praten, en slachtoffers moeten worden geholpen en gehoord, maar tegelijk haat ik het dat alle subtiliteit en context wordt weggeveegd. Onder het motto: ik wil ook mijn ei kwijt, dus sluit ik me erbij aan. Het doet me denken aan het post-Dutrouxtijdperk.
Hoe bedoel je?
Troch: Het was prima dat we ons door de zaak Dutroux collectief bewust werden van afschuwelijke dingen als kindermisbruik, maar het ontaardde in regelrechte paranoia. Je mocht geen blootfoto van je kind aan het strand maken, of je werd verdacht van pedofilie.
Hetzelfde zie je nu weer gebeuren. De wereld staat in brand, en waar gaat alle aandacht naartoe? Naar vuile manieren. Je hebt Trump, terreur, klimaatopwarming, en toch vinden mensen de tijd en de energie om te protesteren tegen een schilderij van Balthus, een seksueel beladen portret van een minderjarig meisje dat al jaren in het Metropolitan Museum van New York hangt.
Ik besef dat ik me op glad ijs begeef, maar dan denk ik: zijn onze prioriteiten nog wel de juiste? Het gaat me te ver om mannen hun instincten te ontnemen. Mogen ze dan nooit meer een aangebrande opmerking maken, of een geile blik werpen? Mag een meisje dan niet meer sexy gekleed op straat lopen in de hoop een compliment te krijgen? De seksuele revolutie – die ook vrouwen meer vrijheid heeft gegeven – uitwissen en weer de puriteinse toer opgaan lijken me niet de juiste antwoorden.
Het spel van plagen en verleiden zal altijd bestaan, zoals onhandigheden en foute opmerkingen er ook altijd zullen zijn. Alleen moeten we respecteren dat de grenzen van de een niet noodzakelijk die van de ander zijn en dat ‘nee’ hoe dan ook ‘nee’ betekent. Zo simpel lijkt me dat.
In Home zitten seksueel expliciete scènes, terwijl je acteurs onervaren tieners waren. Speelt daar niet dezelfde problematiek van grenzen aftasten?
Troch: Absoluut. Als regisseur voelde ik ook de macht die ik over die jongeren had. Onze band werd zo intens, en hun vertrouwen in mij zo groot dat ik ze alles had kunnen laten doen. Ik werd er zelfs bang van. Ik heb me vaak afgevraagd: kunnen ze wel inschatten wat de impact zal zijn, wat hun ouders ervan zullen denken? Ben ik hen nu aan het misbruiken, of niet? Dat is lastig. Het is ook verleidelijk om jezelf al die vragen níét te stellen. Als kunstenaar, maar ook in het echte leven. Je stelt vast dat je van alles voor mekaar kunt krijgen, maar toch moet je jezelf bedwingen. Voor mannen moet dat lastig zijn.
Even terug naar de Vlaamse film. Pierre Drouot neemt eind deze maand na dertien jaar afscheid als intendant van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Ga je hem missen?
Troch: Met Pierre heeft de Vlaamse film grote stappen voorwaarts gezet. Er is meer productie, meer kwaliteit en meer diversiteit. Maar welk beleid hij ook heeft gevoerd, en welk beleid men straks ook zal voeren, alles blijft afhankelijk van het beschikbare talent. Pierre verdient lof omdat hij bepaalde keuzes heeft durven te maken, maar het zijn Felix van Groeningen, Michaël R. Roskam, Bas Devos, Nicolas Provost, Gust Van den Berghe en vele anderen die de kansen hebben gegrepen en die voor een kwaliteitsinjectie hebben gezorgd. Hopelijk kan de Vlaamse film op dat elan verdergaan.
Vergeet jezelf niet te noemen. Ben je al bezig met een opvolger voor Home?
Troch: Ik ben aan het schrijven. Mijn volgende project wordt normaal gezien Fire, een mozaïekfilm over mensen die een brand hebben meegemaakt en daar elk op hun manier mee omgaan. Dat klinkt weer loodzwaar, maar het is de bedoeling dat het een zwarte komedie wordt. Wat ik geleerd heb van Home, een film die losser was dan mijn vorige, is dat het heilzaam is om je esthetiek te herdenken, om meer je instinct dan je rede te volgen. Ik ben heel benieuwd wat dat zal geven. (lacht)
Home kwam begin januari al uit. Ben je tevreden over de impact die de film heeft gehad?
Fien Troch: Ik ben blij met de prijzen, festivalselecties en waardering die ik heb gekregen. De film blijft ook leven, meer dan mijn vorige (Een ander zijn geluk, Unspoken en Kid, nvdr). Hij wordt nog altijd vertoond voor scholen. Home heeft 25.000 toeschouwers naar de bioscoop gelokt. Ik weet wel: daar komt Jan Verheyen zijn bed niet voor uit, maar dat is evenveel als mijn twee vorige films samen. (lacht) Ik moet bekennen dat me dat enorm veel plezier heeft gedaan. Het is niet omdat ik persoonlijke films maak, dat ik niet wil dat er veel volk komt kijken.
‘Voor mij is Blade Runner 2049 de film van het jaar.’
En dat allemaal zonder dat je in De slimste mens ter wereld te zien was. In dit blad had je nochtans beloofd dat je daaraan zou deelnemen.
Troch: Erik Van Looy heeft dat toen gelezen en heeft me kort daarna gevraagd om mee te doen. Ik heb een proefaflevering gedraaid en ik vond het tot mijn verbazing supertof. Ik was bang dat ik zou verkrampen en afgaan, maar ik zat volledig in de zone en het quizbeest in mij werd wakker. Uiteindelijk heb ik de definitieve kandidatenlijst niet gehaald. Dammit. (lacht)
Heb je dit jaar veel goede films gezien?
Troch: Dat viel mee. Omdat Home anderhalf jaar geleden al klaar was, ben ik vaker naar de bioscoop kunnen gaan. Na de release heb ik ook een paar festivals kunnen doen.
De films die me het meest zijn bijgebleven zijn Sieranevada van de Roemeen Cristi Puiu en La regíon salvaje van de Mexicaan Amat Escalante. Sieranevada is een geestig familiedrama dat zich volledig in een appartement afspeelt, bijna drie uur duurt en je die mensen als het ware persoonlijk leert kennen. Op het einde geloof je dat het je eigen neven, nichten, tantes en ooms zijn.
La regíon salvaje is iets totaal anders. Wat precies kan ik niet zeggen, want op zich is het ook een familiedrama, over een man die in de knoop ligt met zijn homoseksualiteit, maar er komen seksscènes met buitenaardse reuzenwormen in voor, en zelfs een dierenorgie. Ik verzin niets. (lacht) Het gaat over het dierlijke in de mens, over liefde en lust. Het is sociaal-realistisch drama en geflipte sciencefiction ineen, maar Escalante – wiens vorige films Heli en Los bastardos ik ook geweldig vond – weeft het probleemloos door mekaar. Faut le faire.
Klinkt als een topjaar. Of niet?
Troch: Ja en nee. Verschillende regisseurs van wie ik fan ben, hebben me toch ontgoocheld. Yorgos Lanthimos met The Killing of a Sacred Deer: prima gemaakt, maar Dogtooth en The Lobster vond ik beter. Of Ruben Östlund, die de Gouden Palm won met The Square. Die ene, vijftien minuten durende scène waarin een performancekunstenaar zo overtuigend een aap nadoet dat iedereen er ongemakkelijk van wordt, is fantastisch, maar verder gaat de film alle kanten tegelijk uit. Dan vond ik zijn vorige films, Play en Turist, stukken beter.
De grootste tegenvaller was Happy End van Michael Haneke. Dat blijft een groot cineast, maar het leek alsof hij niet goed wist wat hij nog kon vertellen, waarop hij dan maar een best of van zijn oeuvre bijeen heeft samengesteld.
Het lijkt alsof Haneke, Lanthimos en Östlund vastzitten in een formule. Wat je verwacht, is wat je krijgt, maar niets meer of anders dan dat. Daarom deed het zo’n deugd om Blade Runner 2049 te zien, een film die je meeneemt naar een andere wereld, je doet nadenken over de toekomst van mens en machine, maar die toch vol pure cinema zit en ook vormelijk uitdagend is, zelfs al is het een blockbuster. Voor mij is dat dé film van het jaar.
Het thema van het jaar was #metoo. Was je – als vrouw die werkzaam is in de filmwereld – verrast, of voelde je dat er zoiets zat aan te komen?
Troch: Ik denk dat bijna elke vrouw – op elke werkvloer trouwens – wel eens onnozelheden à la die van Bart De Pauw heeft meegemaakt. Een schunnige opmerking. Een los handje.
In het begin van mijn carrière had ik ook een sterk gevoel dat ik in een mannenwereld was beland, dat ik me schrap zou moeten zetten. Dat heb ik gedaan, en gelukkig heb ik nooit iets ergs meegemaakt. Ik was dus niet verrast toen #metoo een fenomeen werd, wel verbaasd door de omvang ervan.
Als je alleen al ziet wat Harvey Weinstein uitgevreten heeft. Tientallen vrouwen aangerand en verkracht, zwijggeld betaald, detectives ingehuurd: het was bijna een doofpotindustrie. Ongelooflijk dat hij daar zo lang mee weggekomen is.
Was #metoo nodig om het seksisme in de filmwereld eens en voor altijd op te ruimen?
Troch: Het is zeer positief dat het eindelijk eens luidop gezegd wordt. Toch vind ik dat het is uitgemond in een heksenjacht. Wat is nog oprecht en wat is hysterie? Seksueel geweld en intimidatie zijn afschuwelijk en nooit goed te praten, en slachtoffers moeten worden geholpen en gehoord, maar tegelijk haat ik het dat alle subtiliteit en context wordt weggeveegd. Onder het motto: ik wil ook mijn ei kwijt, dus sluit ik me erbij aan. Het doet me denken aan het post-Dutrouxtijdperk.
Hoe bedoel je?
Troch: Het was prima dat we ons door de zaak Dutroux collectief bewust werden van afschuwelijke dingen als kindermisbruik, maar het ontaardde in regelrechte paranoia. Je mocht geen blootfoto van je kind aan het strand maken, of je werd verdacht van pedofilie.
Hetzelfde zie je nu weer gebeuren. De wereld staat in brand, en waar gaat alle aandacht naartoe? Naar vuile manieren. Je hebt Trump, terreur, klimaatopwarming, en toch vinden mensen de tijd en de energie om te protesteren tegen een schilderij van Balthus, een seksueel beladen portret van een minderjarig meisje dat al jaren in het Metropolitan Museum van New York hangt.
Ik besef dat ik me op glad ijs begeef, maar dan denk ik: zijn onze prioriteiten nog wel de juiste? Het gaat me te ver om mannen hun instincten te ontnemen. Mogen ze dan nooit meer een aangebrande opmerking maken, of een geile blik werpen? Mag een meisje dan niet meer sexy gekleed op straat lopen in de hoop een compliment te krijgen? De seksuele revolutie – die ook vrouwen meer vrijheid heeft gegeven – uitwissen en weer de puriteinse toer opgaan lijken me niet de juiste antwoorden.
Het spel van plagen en verleiden zal altijd bestaan, zoals onhandigheden en foute opmerkingen er ook altijd zullen zijn. Alleen moeten we respecteren dat de grenzen van de een niet noodzakelijk die van de ander zijn en dat ‘nee’ hoe dan ook ‘nee’ betekent. Zo simpel lijkt me dat.
In Home zitten seksueel expliciete scènes, terwijl je acteurs onervaren tieners waren. Speelt daar niet dezelfde problematiek van grenzen aftasten?
Troch: Absoluut. Als regisseur voelde ik ook de macht die ik over die jongeren had. Onze band werd zo intens, en hun vertrouwen in mij zo groot dat ik ze alles had kunnen laten doen. Ik werd er zelfs bang van. Ik heb me vaak afgevraagd: kunnen ze wel inschatten wat de impact zal zijn, wat hun ouders ervan zullen denken? Ben ik hen nu aan het misbruiken, of niet? Dat is lastig. Het is ook verleidelijk om jezelf al die vragen níét te stellen. Als kunstenaar, maar ook in het echte leven. Je stelt vast dat je van alles voor mekaar kunt krijgen, maar toch moet je jezelf bedwingen. Voor mannen moet dat lastig zijn.
Even terug naar de Vlaamse film. Pierre Drouot neemt eind deze maand na dertien jaar afscheid als intendant van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Ga je hem missen?
Troch: Met Pierre heeft de Vlaamse film grote stappen voorwaarts gezet. Er is meer productie, meer kwaliteit en meer diversiteit. Maar welk beleid hij ook heeft gevoerd, en welk beleid men straks ook zal voeren, alles blijft afhankelijk van het beschikbare talent. Pierre verdient lof omdat hij bepaalde keuzes heeft durven te maken, maar het zijn Felix van Groeningen, Michaël R. Roskam, Bas Devos, Nicolas Provost, Gust Van den Berghe en vele anderen die de kansen hebben gegrepen en die voor een kwaliteitsinjectie hebben gezorgd. Hopelijk kan de Vlaamse film op dat elan verdergaan.
Vergeet jezelf niet te noemen. Ben je al bezig met een opvolger voor Home?
Troch: Ik ben aan het schrijven. Mijn volgende project wordt normaal gezien Fire, een mozaïekfilm over mensen die een brand hebben meegemaakt en daar elk op hun manier mee omgaan. Dat klinkt weer loodzwaar, maar het is de bedoeling dat het een zwarte komedie wordt. Wat ik geleerd heb van Home, een film die losser was dan mijn vorige, is dat het heilzaam is om je esthetiek te herdenken, om meer je instinct dan je rede te volgen. Ik ben heel benieuwd wat dat zal geven. (lacht)
Home kwam begin januari al uit. Ben je tevreden over de impact die de film heeft gehad?
Fien Troch: Ik ben blij met de prijzen, festivalselecties en waardering die ik heb gekregen. De film blijft ook leven, meer dan mijn vorige (Een ander zijn geluk, Unspoken en Kid, nvdr). Hij wordt nog altijd vertoond voor scholen. Home heeft 25.000 toeschouwers naar de bioscoop gelokt. Ik weet wel: daar komt Jan Verheyen zijn bed niet voor uit, maar dat is evenveel als mijn twee vorige films samen. (lacht) Ik moet bekennen dat me dat enorm veel plezier heeft gedaan. Het is niet omdat ik persoonlijke films maak, dat ik niet wil dat er veel volk komt kijken.
En dat allemaal zonder dat je in De slimste mens ter wereld te zien was. In dit blad had je nochtans beloofd dat je daaraan zou deelnemen.
Troch: Erik Van Looy heeft dat toen gelezen en heeft me kort daarna gevraagd om mee te doen. Ik heb een proefaflevering gedraaid en ik vond het tot mijn verbazing supertof. Ik was bang dat ik zou verkrampen en afgaan, maar ik zat volledig in de zone en het quizbeest in mij werd wakker. Uiteindelijk heb ik de definitieve kandidatenlijst niet gehaald. Dammit. (lacht)
Heb je dit jaar veel goede films gezien?
Troch: Dat viel mee. Omdat Home anderhalf jaar geleden al klaar was, ben ik vaker naar de bioscoop kunnen gaan. Na de release heb ik ook een paar festivals kunnen doen.
De films die me het meest zijn bijgebleven zijn Sieranevada van de Roemeen Cristi Puiu en La regíon salvaje van de Mexicaan Amat Escalante. Sieranevada is een geestig familiedrama dat zich volledig in een appartement afspeelt, bijna drie uur duurt en je die mensen als het ware persoonlijk leert kennen. Op het einde geloof je dat het je eigen neven, nichten, tantes en ooms zijn.
La regíon salvaje is iets totaal anders. Wat precies kan ik niet zeggen, want op zich is het ook een familiedrama, over een man die in de knoop ligt met zijn homoseksualiteit, maar er komen seksscènes met buitenaardse reuzenwormen in voor, en zelfs een dierenorgie. Ik verzin niets. (lacht) Het gaat over het dierlijke in de mens, over liefde en lust. Het is sociaal-realistisch drama en geflipte sciencefiction ineen, maar Escalante – wiens vorige films Heli en Los bastardos ik ook geweldig vond – weeft het probleemloos door mekaar. Faut le faire.
Klinkt als een topjaar. Of niet?
Troch: Ja en nee. Verschillende regisseurs van wie ik fan ben, hebben me toch ontgoocheld. Yorgos Lanthimos met The Killing of a Sacred Deer: prima gemaakt, maar Dogtooth en The Lobster vond ik beter. Of Ruben Östlund, die de Gouden Palm won met The Square. Die ene, vijftien minuten durende scène waarin een performancekunstenaar zo overtuigend een aap nadoet dat iedereen er ongemakkelijk van wordt, is fantastisch, maar verder gaat de film alle kanten tegelijk uit. Dan vond ik zijn vorige films, Play en Turist, stukken beter.
De grootste tegenvaller was Happy End van Michael Haneke. Dat blijft een groot cineast, maar het leek alsof hij niet goed wist wat hij nog kon vertellen, waarop hij dan maar een best of van zijn oeuvre bijeen heeft samengesteld.
Het lijkt alsof Haneke, Lanthimos en Östlund vastzitten in een formule. Wat je verwacht, is wat je krijgt, maar niets meer of anders dan dat. Daarom deed het zo’n deugd om Blade Runner 2049 te zien, een film die je meeneemt naar een andere wereld, je doet nadenken over de toekomst van mens en machine, maar die toch vol pure cinema zit en ook vormelijk uitdagend is, zelfs al is het een blockbuster. Voor mij is dat dé film van het jaar.
Het thema van het jaar was #metoo. Was je – als vrouw die werkzaam is in de filmwereld – verrast, of voelde je dat er zoiets zat aan te komen?
Troch: Ik denk dat bijna elke vrouw – op elke werkvloer trouwens – wel eens onnozelheden à la die van Bart De Pauw heeft meegemaakt. Een schunnige opmerking. Een los handje.
In het begin van mijn carrière had ik ook een sterk gevoel dat ik in een mannenwereld was beland, dat ik me schrap zou moeten zetten. Dat heb ik gedaan, en gelukkig heb ik nooit iets ergs meegemaakt. Ik was dus niet verrast toen #metoo een fenomeen werd, wel verbaasd door de omvang ervan.
Als je alleen al ziet wat Harvey Weinstein uitgevreten heeft. Tientallen vrouwen aangerand en verkracht, zwijggeld betaald, detectives ingehuurd: het was bijna een doofpotindustrie. Ongelooflijk dat hij daar zo lang mee weggekomen is.
Was #metoo nodig om het seksisme in de filmwereld eens en voor altijd op te ruimen?
Troch: Het is zeer positief dat het eindelijk eens luidop gezegd wordt. Toch vind ik dat het is uitgemond in een heksenjacht. Wat is nog oprecht en wat is hysterie? Seksueel geweld en intimidatie zijn afschuwelijk en nooit goed te praten, en slachtoffers moeten worden geholpen en gehoord, maar tegelijk haat ik het dat alle subtiliteit en context wordt weggeveegd. Onder het motto: ik wil ook mijn ei kwijt, dus sluit ik me erbij aan. Het doet me denken aan het post-Dutrouxtijdperk.
Hoe bedoel je?
Troch: Het was prima dat we ons door de zaak Dutroux collectief bewust werden van afschuwelijke dingen als kindermisbruik, maar het ontaardde in regelrechte paranoia. Je mocht geen blootfoto van je kind aan het strand maken, of je werd verdacht van pedofilie.
Hetzelfde zie je nu weer gebeuren. De wereld staat in brand, en waar gaat alle aandacht naartoe? Naar vuile manieren. Je hebt Trump, terreur, klimaatopwarming, en toch vinden mensen de tijd en de energie om te protesteren tegen een schilderij van Balthus, een seksueel beladen portret van een minderjarig meisje dat al jaren in het Metropolitan Museum van New York hangt.
Ik besef dat ik me op glad ijs begeef, maar dan denk ik: zijn onze prioriteiten nog wel de juiste? Het gaat me te ver om mannen hun instincten te ontnemen. Mogen ze dan nooit meer een aangebrande opmerking maken, of een geile blik werpen? Mag een meisje dan niet meer sexy gekleed op straat lopen in de hoop een compliment te krijgen? De seksuele revolutie – die ook vrouwen meer vrijheid heeft gegeven – uitwissen en weer de puriteinse toer opgaan lijken me niet de juiste antwoorden.
Het spel van plagen en verleiden zal altijd bestaan, zoals onhandigheden en foute opmerkingen er ook altijd zullen zijn. Alleen moeten we respecteren dat de grenzen van de een niet noodzakelijk die van de ander zijn en dat ‘nee’ hoe dan ook ‘nee’ betekent. Zo simpel lijkt me dat.
In Home zitten seksueel expliciete scènes, terwijl je acteurs onervaren tieners waren. Speelt daar niet dezelfde problematiek van grenzen aftasten?
Troch: Absoluut. Als regisseur voelde ik ook de macht die ik over die jongeren had. Onze band werd zo intens, en hun vertrouwen in mij zo groot dat ik ze alles had kunnen laten doen. Ik werd er zelfs bang van. Ik heb me vaak afgevraagd: kunnen ze wel inschatten wat de impact zal zijn, wat hun ouders ervan zullen denken? Ben ik hen nu aan het misbruiken, of niet? Dat is lastig. Het is ook verleidelijk om jezelf al die vragen níét te stellen. Als kunstenaar, maar ook in het echte leven. Je stelt vast dat je van alles voor mekaar kunt krijgen, maar toch moet je jezelf bedwingen. Voor mannen moet dat lastig zijn.
Even terug naar de Vlaamse film. Pierre Drouot neemt eind deze maand na dertien jaar afscheid als intendant van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Ga je hem missen?
Troch: Met Pierre heeft de Vlaamse film grote stappen voorwaarts gezet. Er is meer productie, meer kwaliteit en meer diversiteit. Maar welk beleid hij ook heeft gevoerd, en welk beleid men straks ook zal voeren, alles blijft afhankelijk van het beschikbare talent. Pierre verdient lof omdat hij bepaalde keuzes heeft durven te maken, maar het zijn Felix van Groeningen, Michaël R. Roskam, Bas Devos, Nicolas Provost, Gust Van den Berghe en vele anderen die de kansen hebben gegrepen en die voor een kwaliteitsinjectie hebben gezorgd. Hopelijk kan de Vlaamse film op dat elan verdergaan.
Vergeet jezelf niet te noemen. Ben je al bezig met een opvolger voor Home?
Troch: Ik ben aan het schrijven. Mijn volgende project wordt normaal gezien Fire, een mozaïekfilm over mensen die een brand hebben meegemaakt en daar elk op hun manier mee omgaan. Dat klinkt weer loodzwaar, maar het is de bedoeling dat het een zwarte komedie wordt. Wat ik geleerd heb van Home, een film die losser was dan mijn vorige, is dat het heilzaam is om je esthetiek te herdenken, om meer je instinct dan je rede te volgen. Ik ben heel benieuwd wat dat zal geven. (lacht)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
